گزارش رگولاتوری از افت سرعت اینترنت‌همراه و تداوم کاهش ضریب نفوذ اینترنت ثابت خبر داد
مسیر ناهموار تحقق وعده‌های وزیر
گره کور اینترنت ثابت
در روز گذشته و با نیم‌سال تاخیر گزارش فصلی رگولاتور شامل بخش‌هایی همچون عملکرد شاخص‌های ارتباطی و فناوری اطلاعات، وضعیت شکایات ثبت شده در حوزه ثابت و سیار، شاخص‌های خدمات پستی و عملکرد شرکت‌های ارائه خدمات انتقال داده از طریق ارتباطات ماهواره‌ای منتشر شد. در حالی که وزارت ارتباطات یکی از برنامه‌های جدی خود را افزایش تعداد اشتراک اینترنت ثابت اعلام می‌کند، آمارها نشان می‌دهد تعداد اشتراک و ضریب نفوذ اینترنت ثابت در سه ماهه دوم سال 1402 در مقایسه با سال قبل کاهش یافته است. طبق گزارش سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی، در پایان تابستان سال گذشته ۱۰ میلیون و ۹۷۶ هزار و ۵۲۵ اشتراک اینترنت ثابت در کشور وجود داشته که نسبت به تابستان سال قبل 0.02 درصد کمتر شده است. همچنین ضریب نفوذ اینترنت ثابت با 0.77 کاهش به 12.86 درصد رسیده است.
در مقابل این کاهش، ضریب نفوذ و تعداد اشتراک اینترنت همراه همچنان افزایشی بوده و ضریب نفوذ اینترنت همراه به نزدیک ۱۲۷ درصد رسیده است. در این گزارش، تعداد شهرهای دارای پوشش شبکه فیبر نوری تا پایان سه ماهه دوم 1402 به تفکیک میزان درصد پوشش اعلام شده است.
طبق این آمار، در این مدت 156 شهر تحت پوشش فیبر نوری قرار دارند که از این تعداد 74 شهر پوشش کمتر از 30 درصد، 25 و 75 شهر نیز به‌ترتیب پوشش 30 تا 60 و بالای 60 درصد دارند. همچنین تعداد خانوارهای تحت پوشش فیبر نوری در سه ماهه اول و دوم سال گذشته به ترتیب معادل سه میلیون و 242 هزار و 914 و سه میلیون و 662 هزار و 835 اعلام شده است. این در حالی است که عیسی زارع‌پور از زمان حضور در وزارت ارتباطات افزایش پوشش فیبر نوری را به عنوان یکی از برنامه‌های جدی این وزارتخانه در اولویت قرار داده و برای سال جاری نیز توسعه دو برابری فیبر نوری را وعده داده است، اما در سال گذشته فقط پوشش هفت میلیونی محقق شد. با این اوصاف به نظر می‌رسد وزیر برای تحقق وعده پوشش دو برابری فیبر نوری مسیر پر فراز و نشیبی را در پیش دارد؛ موضوعی که کارشناس‌ها هم به آن اشاره می‌کنند و مساله اصلی اینترنت در ایران را فیلترینگ و اختلالات می‌دانند. به اعتقاد یک کارشناس آی‌تی نیز تا زمانی که در ایران دسترسی آزاد به اینترنت وجود نداشته باشد، توسعه فیبر نوری صرفا یک اقدام بی‌ثمر و نمایشی خواهد بود.
از سوی دیگر، گزارش رگولاتور درباره سرعت دانلود اپراتورها در شبکه 4G در تابستان سال گذشته نشان می‌دهد که این سرعت نسبت به یک فصل قبل از آن کاهش قابل توجهی داشته است؛ به این صورت که سرعت دانلود همراه اول در بهار پارسال 15.92مگابیت‌برثانیه بوده و در تابستان همین سال به 11.97 مگابیت‌برثانیه رسیده است. این افت سرعت دانلود در شبکه 4G ایرانسل هم دیده می‌شود و آمارها نشان می‌دهد در حالی که سرعت دانلود ایرانسل در بهار ۱۴۰۲ برابر 15.1 مگابیت‌برثانیه بوده، در تابستان این سرعت به 13.71 مگابیت‌برثانیه رسیده است. علاوه بر این، با اینکه همراه اول بیشترین میزان کاهش سرعت دانلود را تجربه کرده، اما رایتل در سرعت دانلود خود افزایش داشته و سرعتی که در بهار ۱۴۰۲ برابر 18.23 مگابیت‌برثانیه بوده است، در تابستان به 19.26 مگابیت‌برثانیه افزایش یافته است.
کاهش قابل توجه سرعت دانلود اپراتورها در حالی ثبت شده است که وزیر ارتباطات -بعد از افزایش جنجالی تعرفه خدمات اپراتورها- آنها را به افزایش 30 و 50 درصدی سرعت اینترنت تا پایان خرداد سال جاری مکلف کرده است؛ وعده‌ای که به عقیده کارشناسان و فعالان عملا قابل پیاده‌سازی نیست و باید مشخص شود که کدام سرعت اینترنت مدنظر است: داخلی یا بین‌المللی، این افزایش سرعت برای اینترنت همراه است یا ثابت و اینکه تعرفه جدید اینترنت کفاف تامین تجهیزات و افزایش سرعت را می‌دهد یا خیر.
بازار مکالمه و پیامک در سلطه همراه اول
در ادامه گزارش سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی، سهم بازار مشترکین تلفن همراه به تفکیک اپراتور هم ذکر شده است که طبق آن، همراه اول با سهم 53 درصدی رتبه اول را دارد و ایرانسل و رایتل به ترتیب با سهم 43 و 4 درصدی رتبه دوم و سوم را دارند. همچنین سهم بازار مشترکین پهنای باند سیار به تفکیک اپراتور و تکنولوژی نیز اعلام شده است که بر اساس آن، همراه اول، ایرانسل و رایتل به‌ترتیب سهم 54، 42 و 4 درصدی دارند.
رگولاتور در بخش دیگری از گزارش فصلی خود، سهم بازار مکالمه اپراتورها را بررسی کرده است که طبق آن همراه اول با سهم 67 درصدی رتبه اول را دارد و ایرانسل و رایتل نیز به ترتیب رتبه دوم (31 درصد) و سوم (2 درصد) را کسب کرد‌ه‌اند. همچنین در این بخش کل مکالمات شبکه سیار 79 میلیارد و 177 دقیقه متوسط مکالمه ماهانه به ازای هر کاربر است. اختلاف سهم بازار پیامکی همراه اول و ایرانسل اما بیشتر از اختلاف این دو رقیب در بخش‌های دیگر است. همراه اول در این بازار ۸۳ درصد سهم دارد و سهم ایرانسل ۱۴ درصد است. رایتل هم ۳ درصد از این بازار را در اختیار دارد. جالب اینکه کل پیامک‌های ردوبدل‌شده در شبکه سیار کشور در تابستان ۱۴۰۲ بیش از ۱۲۱ میلیارد و ۹۹۴ میلیون پیامک بوده است؛ یعنی به‌طور متوسط ۲۷۲ پیامک برای هر کاربر.
ارتباطات ثابت در صدر شکایات مردمی
در بخش دیگری از این گزارش، سهم بازار مشترکین تلفن ثابت بررسی شده که طبق این آمار تعداد روستاهای دارای ارتباط و تعداد روستاهای دارای تلفن خانگی به ترتیب 0.12 و 0.2 درصد رشد داشته است، اما تعداد اشتراک‌های روستایی در مقایسه با تابستان سال 1401 معادل 0.19 درصد کاهش یافته است. تعداد تلفن همگانی و تلفن همگانی جاده‌ای نیز در مقایسه با تابستان سال گذشته به‌ترتیب معادل 21 و 26 درصد کاهش یافته است.
در بخش‌های پایانی این گزارش وضعیت شکایات ثبت شده در حوزه ثابت و سیار در سامانه 195 ذکر شده است. طبق این آمار، حوزه تلفن ثابت با سهم 75 درصدی بیشترین شکایات را دارد و حوزه تلفن سیار با 25 درصد کمترین سهم را دارد. تعداد شکایات ثبت شده مشترکین پهن باند و تلفن ثابت در تابستان سال گذشته به‌ترتیب 13 هزار و 111 شکایت و 21هزار و 331 شکایت بوده است. بررسی این آمار نشان می‌دهد با اینکه تعداد شکایات ثبت شده مشترکین پهن باند ثابت نسبت به سال 1401 کاهش یافته، اما تعداد شکایت در حوزه تلفن ثابت افزایش یافته است. البته، تعداد شکایات ثبت شده مشترکین پهن باند سیار نیز از 3466 در تابستان 1402 به 2390 شکایت رسیده است.
سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی در این گزارش مجموع عملکرد شرکت ملی پست و شرکت‌های پستی ارائه‌دهنده خدمات پستی را ارائه کرده است. طبق این آمار، میانگین سرعت سیر مرسولات با اولویت، میانگین سرعت سیر مرسولات سریع، درصد توزیع موفق داخله و درصد مرسولات برگشتی داخله به‌ترتیب 3.36، 1.34، 83.5 و 16.5 درصد اعلام شده است. در ادامه این بخش از گزارش، شاخص‌های خدمات پستی نشان می‌دهد که سرانه مرسوله‌های پستی تا پایان تابستان سال گذشته معادل 0.84 بوده است. همچنین تعداد واحد پستی روستایی و شهری به‌ترتیب 4409 و 1991 ثبت شده است.
