مسیر مدرن شدن خدمات پستی بررسی شد
پست ایران در ابتدای مسیر هوشمندسازی
رونمایی از سه سامانه برای پردازش هوشمند
با افزایش استقبال‌ها از خدمات کسب‌وکارهای آنلاین و رشد سهم آنها از اقتصاد کشور، تجهیز زیرساخت‌های هوشمند در پست و صنعت لجستیک برای کاهش فشار کسب‌وکارهای اینترنتی و افزایش رضایت مشتریان آنها در راستای تحویل به‌موقع کالاها اهمیت بیشتری پیدا کرده است. طی سال‌های اخیر راهکار دولت در این زمینه، رونمایی از محصولات و سرویس‌های فناورانه پستی بوده است. در همین زمینه، روز گذشته از سیستم‌های هوشمند پردازش مرسولات پستی با حضور وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات و مدیرعامل شرکت ملی پست رونمایی شد. عیسی زارع‌پور، وزیر ارتباطات در این مراسم از هدف‌گذاری شرکت پست برای افزایش سرعت و دقت در تمامی مراحل از قبول مرسوله تا تحویل آن با استفاده از فناوری‌های جدید خبر داد. سورتینگ هوشمند مرسولات یکی از سامانه‌های رونمایی شده در این مراسم است. گفته می‌شود با راه‌اندازی این سامانه، سرعت تجزیه مرسوله‌ها به ۸ تا ۱۶ هزار مرسوله در ساعت و تعداد نقاط خروجی از ۸۰ به ۱۵۲ خواهد رسید. همچنین کاهش عملیات پردازش روزانه ۳۰ هزار مرسوله، کاهش یک روزه در زمان سیر ۹۲ درصد از نقاط مقصد و کاهش خطای سیستمی به کمتر از ۰.۱ درصد نیز از دیگر مزایای این سامانه اعلام شده است.
علاوه بر این، در مراسم روز گذشته از روبات‌های سورتر مرسولات پستی نیز رونمایی شد. سرعت تجزیه مرسولات به کمک این روبات‌ها از ۳ تا ۸ هزار مرسوله در ساعت و تعداد نقاط تجزیه به ۸۰ خروجی خواهد رسید. همچنین ثبت ورود و خروج مرسولات، تولید خودکار بارکد دو بعدی سرکیسه، راهکار جامع برای حمل‌ونقل مرسولات تجارت الکترونیک از جمله مزایای استفاده از روبات‌های هوشمند اعلام می‌شود.
از سوی دیگر، با توجه به اینکه اشغال مساحت کمتر، کنترل و نظارت سیستمی، کاهش وابستگی به نیروی انسانی، کاهش هزینه در منابع انسانی، تجهیزات اداری و ملزومات مصرفی و... از جمله مزایای سیستم‌های پردازش هوشمند مرسوله‌های پستی نام برده می‌شوند، مدیرعامل شرکت ملی پست نیز درباره رونمایی از این سه سامانه در ایران، می‌گوید: «در ادامه مسیر هوشمندسازی فرآیندهای پستی و همسو شدن با تحولات فناورانه، بخش دیگری از عملیات پردازش و رهسپاری مرسولات پستی در مرکز اصلی تجزیه و مبادلات کشور به ابزارها و تکنولوژی‌های نوین مجهز خواهد شد.»
نبود زیرساخت‌های فنی لازم
علاوه بر این، لاکرهای هوشمند که یکی از ابزارهای مدرن است و برای تحویل‌گیرنده بسته‌های پستی این امکان را فراهم می‌کند تا در زمان و مکان دلخواه خود مرسولات پستی را تحویل بگیرند، به تازگی و از مهر ماه امسال ارائه شدند. در مهرماه امسال، شرکت ملی پست همکاری خود با یک شرکت فعال در زمینه ارائه لاکرهای هوشمند را برای هوشمندسازی خدمات پستی شروع کرد. طبق گفته محمد احمدی، معاون فنی بازرگانی شرکت ملی پست، در فاز اول این طرح از ظرفیت توزیع صندوق‌ها استفاده می‌شود و در ادامه وارد فاز باجه تحویل خواهد شد. از سمت دیگر، صندوق‌های هوشمند، تکنولوژی دیگری برای پست هوشمند است که استفاده از آن در سایر کشورها در حال گسترش است، اما در ایران این صندوق‌ها از پاییز سال جاری در یک ناحیه از تهران رونمایی شدند و وعده افزایش تعداد آنها به پایان سال آینده موکول شده است.
علاوه بر این، مدیرعامل شرکت ملی پست در اسفند امسال نیز از راه‌اندازی باجه تحویل- دریافت و باجه‌های سیار قبول مرسولات پستی خبر داد. طبق گفته او، در مسیر هوشمندسازی پست دو خدمت نوین باجه نمونه تحویل-دریافت و باجه‌های سیار قبول مرسولات پستی با استفاده از توان متخصصان داخلی و همکاری بخش‌خصوصی راه‌اندازی شده است. در کل خرید ۸۴ دستگاه کامیون، کامیونت و ون در راستای نوسازی ناوگان، راه‌اندازی ۱۵ خط جدید پستی، راه‌اندازی ناحیه پستی ایران‌مال، سرویس پیک شهری(همیاری پست)، مصادیق هوشمند قبول و توزیع (لاکر) سامانه جامع تجارت الکترونیک، سرویس اثبات و تایید تحویل، سرویس اعلام زمان تحویل مرسوله، سامانه تمبرهای پستی و ارائه خدمات الکترونیکی پست روی پلتفرم آپ، از جمله پروژه‌های اعلام شده از سوی دولت برای توسعه کانال‌های فروش و نقاط دسترسی و هوشمندسازی خدمات پروژه‌های شرکت ملی پست است.
مدیرعامل پست در تازه‌ترین اظهارات خود مسیر پست هوشمند را در هوشمندسازی ابتدا و انتهای چرخه مرسوله پستی بیان می‌کند و آماری از عملکرد این شرکت ارائه می‌دهد و می‌گوید: «امسال معادل ۱۸ خط جدید طراحی و تعریف شد که موجب بهسازی ۵ هزار و ۱۰۰ متر محیط پستی شده است. همچنین، ۶۷ دستگاه کامیون جدید خریداری شد تا حجم انبوه ۲۵ درصدی ترافیک مدیریت شود.»
در شرایطی که پست هوشمند در ایران در مرحله رونمایی و راه‌اندازی قرار دارد، کشورهای منطقه و دنیا در حال رقابت برای سهم‌گیری بیشتر از خدمات متنوع پستی هستند. طبق آمارهای ارائه شده توسط اتحادیه جهانی پست، خدمات متنوع پستی در سال ۲۰۲۲ در سطح جهان رشد داشته‌اند؛ تا جایی که میانگین امتیاز جهانی در شاخص یکپارچگی توسعه پستی (IPD) به ۳۱.۸ افزایش یافت. بررسی توزیع برابر خدمات پستی نیز نشان می‌دهد که نزدیک به نیمی از کشورهای عضو اتحادیه جهانی پست، از نظر توسعه خدمات نوین در گروه‌های پایین‌تر قرار می‌گیرند. در مقابل، منطقه اروپا و کشورهای مستقل مشترک‌المنافع نه تنها از میانه جهانی در توسعه خدمات پستی فراتر رفته‌اند، بلکه میانه آن را نیز بهبود بخشیده‌اند. کشورهای منطقه آسیا و اقیانوسیه نیز توانسته‌اند در یک سال اخیر میانگین امتیاز خود را در شاخص یکپارچگی توسعه پستی بیش از هفت امتیاز افزایش دهند. این در حالی است که پست ایران در شاخص سرانه پستی که میزان درخواست پستی هر ایرانی در سال است، وضعیت مناسبی ندارد و طبق آخرین اعلام مدیرعامل شرکت ملی پست در این زمینه، میانگین سرانه پستی ایران، عدد ۱۰ است، اما این عدد در کشورهای پیشرفته معادل ۶۰ است. عقب‌ماندگی در سرانه پستی نسبت به سایر کشورها، بیانگر کمبود زیرساخت‌های فنی لازم در ایران است. به اعتقاد کارشناسان برای بهبود وضعیت پستی کشور و عملی شدن فرآیند هوشمندسازی پست باید پیش از راه‌اندازی و رونمایی از سامانه‌ها و امکانات فناورانه، زیرساخت‌های لازم برای بهره‌مندی از این فناوری‌ها فراهم شود.
