عضو هیات‌مدیره اتحادیه کسبوکارهای مجازی: وزارت صمت به راحتی بخش خصوصی را کنار می‌زند
تداوم بلاتکلیفی کسبوکارهای مجازی
حواشی انتخاباتی که برگزار نشد
محمدرضا فرجی، رئیس اتحادیه فناوران رایانه تهران هفته گذشته در صفحه اینستاگرام خود اعلام کرد که طبق نامه دبیر هیات عالی نظارت بر سازمان‌های صنفی کشور، دو کد آیسیک به رسته‌های «عرضه انواع کالا در فروشگاه‌های مجازی» و «عرضه انواع خدمات در فروشگاه‌های مجازی» اختصاص داده شده‌اند. او تاکید کرد که برای سامان‌دهی فعالیت واحدهای صنفی فعال در این رسته‌ها، جلوگیری از بروز تخلفات صنفی و حمایت از حقوق مصرف‌کنندگان، این رسته‌ها تحت پوشش اتحادیه صنف فناوران رایانه تهران قرار گرفته است.
فرجی همچنین به این موضوع اشاره کرده که این تصمیم هیات عالی نظارت که برای حفظ منافع کسبوکارهای آنلاین و به دور از حواشی موجود اتخاذ شده، این امکان را به کسبوکارهای استان تهران که در ماه‌های گذشته قادر به دریافت مجوز نبودند، می‌دهد تا با در دست داشتن مدارک مورد نیاز برای دریافت پروانه کسب به اتحادیه فناوران رایانه تهران مراجعه کرده و ذیل قانون نظام صنفی به فعالیت بپردازند. اما اعلام این خبر از سوی رئیس اتحادیه فناوران این شائبه را به وجود آورد که اتحادیه کسبوکارهای مجازی کشوری برای همیشه تعطیل خواهد شد.
با این همه اما مینا مهرنوش، سرپرست کنونی اتحادیه ضمن تکذیب این خبر و تاکید بر ادامه فعالیت اتحادیه کسبوکارهای مجازی به «دیجیاتو» گفت: «تا همین امروز ما به مشکلات مربوط به اتحادیه رسیدگی می‌کردیم و تا جایی که اطلاع دارم قرار نیست فعالیت این اتحادیه متوقف شود. من در حال حاضر سرپرستی این اتحادیه را برعهده دارم، اما به‌زودی انتخابات آن برگزار می‌شود تا شخص منتخب سکان هدایت آن را برعهده بگیرد.» مهرنوش در پاسخ به این پرسش که آیا در حال حاضر این اتحادیه مشغول به کار است یا خیر گفت: « اتحادیه از ۱۹ دی ماه باز شده و مراجعه‌کنندگانی هم دارد و ما پیگیر حل مشکلات کسبوکارها هستیم. من سرپرستی موقت این اتحادیه را برعهده دارم و رضا الفت‌نسب نیز به عنوان جانشین فعالیت دارد.»
سرپرست این اتحادیه درباره نامه‌ای که رئیس اتحادیه فناوران از آن خبر داده بود نیز اظهار کرد: «این نامه برای قبل از باز شدن مجدد اتحادیه است؛ زمانی که اتحادیه برای مدتی تعطیل و قرار بود به‌دلیل این مشکل، اتحادیه دیگری مانند فناوران رایانه تهران به‌طور موقت به اعطای مجوز و پیگیری مشکلات بپردازد. حالا که اتحادیه کسبوکارهای مجازی کشوری باز شده، اساسا این موضوع دیگر سندیتی ندارد.» مینا مهرنوش حتی در ادامه تاکید کرد که در حال حاضر آنها مجوزهای لازم به رسته‌های گوناگون اعم از فروشگاه اینترنتی و وب‌سایت‌های ارائه‌دهنده خدمات را اعطا می‌کنند.
با این حال محمدرضا فرجی در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» تاکید کرد اعطای این مجوزها به اتحادیه متبوعش سپرده شده و آنها برای این کار تنها منتظر تایید ضوابط مربوطه هستند. او در خصوص اعطای مجوزها گفت: «با توجه به اتفاقاتی که در ماه گذشته برای اتحادیه کسبوکارهای مجازی رخ داده است، تصمیم بر آن شد که با توجه به اینکه ساختار این اتحادیه مشابه با اتحادیه فناوران است، دو رسته برای اتحادیه ما باز شود که بتواند استان تهران را پشتیبانی کند. دبیر هیات عالی نظارت بر سازمان‌های صنفی کشور این موضوع را رد نکرده بود؛ او تنها عنوان کرد که تا وقتی که ضوابط خاص تایید نشوند، اتحادیه فناوران نمی‌تواند جوازی صادر کند. با این حال ضوابط ما به زودی تایید می‌شود. در حال حاضر در سامانه فناوران این دو رسته قرار دارد و ما تنها منتظر تایید شدن ضوابط آن هستیم که آن هم به زودی تایید می‌شود.» او در ادامه افزود: «هیچ کدام از اعضای هیات‌مدیره اتحادیه ما، کسب‌و‌کار مجازی ندارند که ما به این دلیل بخواهیم به کسبوکارهای دیگر جواز ندهیم تا رقیب نداشته باشیم. سامانه اتحادیه ما در حال حاضر در دست بررسی است تا رفع عیب شود. این سامانه از هفته آینده فعال می‌شود و افراد چه در بخش کسبوکارهای مجازی و چه در صنف آی‌تی، برای دریافت مجوز می‌توانند به صورت آنلاین ثبت‌نام کنند.»
رضا الفت‌نسب، عضو هیات‌مدیره اتحادیه کسبوکارهای مجازی اما معتقد است که دو وزارتخانه متولی این امر یعنی وزارت ارتباطات و وزارت صمت، بر‌خلاف شعارهایی که می‌دهند، گامی در راستای توسعه اقتصاد دیجیتال بر نداشته‌اند و چه بسا که این دو وزارتخانه اقداماتی انجام داده‌اند که ادامه کار را برای کسبوکارهای مجازی دشوارتر کرده است. او با بیان اینکه تمامی مشکلاتی که این روزها اتحادیه کسبوکارهای مجازی با آن دست‌وپنجه نرم می‌کنند، به یک‌سال گذشته برمی‌گردد، به «دنیای اقتصاد» گفت: «تمام مشکلات اخیر به زمانی برمی‌گردد که قرار بود انتخابات برگزار شود. این انتخابات یک بار به علت ماه رمضان، یک بار به علت کرونا و بارها به خاطر موضوعات مختلف به تعویق افتاد و در همین فرآیند به تعویق افتادن، دو نفر از روسای اتحادیه استعفا دادند. در واقع فضا به نحوی بود که این افراد استعفا دهند. بعد از آن اعضای هیات‌مدیره قبلی را عزل کردند که من با رای دیوان توانستم عزل را برگردانم و به اتحادیه برگردم. این دفعه هم وزارت صمت تصمیم جدیدی اتخاذ کرده و یکسری افراد را خودش انتصاب کرده است.»
الفت‌نسب در ادامه افزود: «بعد از گذشت یک ماه از اتفاقات جدید ما هنوز اعضای هیات‌مدیره را نمی‌شناسیم و هنوز جلسه هیات‌مدیره با حضور سایر اعضا برگزار نشده است. من به عنوان نایب‌رئیس این اتحادیه، از پروانه‌هایی که صادر می‌شود یا نمی‌شود اطلاعی ندارم و همه کارها در خفا پیش می‌رود. از طرف دیگر خبری از سوی اتحادیه فناوران یارانه منتشر شد که ما مطلع شدیم و پیگیری‌ها نشان داد که دوستان در وزارت صمت این تصمیم را در جمع خودشان گرفتند و زمانی که موضوع رسانه‌ای شد، اعلام کردند که این نامه مربوط به زمانی بوده که اتحادیه ما رئیس نداشت. با این حال رئیس اتحادیه فناوران بارها اعلام کرده که این اتفاق افتاده و این دو رسته تحت پوشش اتحادیه فناوران درآمده است.»
کاردی که به استخوان رسید
رضا الفت‌نسب با تاکید بر این موضوع که اگر این اتفاق بیفتد عقب‌گرد می‌کنیم، اظهار کرد: «حال اگر این اتفاق بیفتد، ما به شش سال قبل بر می‌گردیم. دوستان وزارت صمت این موضوع را کتمان می‌کنند. اینکه بخواهند اتحادیه کسبوکارهای مجازی را با چهار هزار عضو حذف کنند، به ضرر این کسبوکارها خواهد بود. از طرفی شنیده‌ها حاکی از آن است که می‌خواهند در ۳۱ استان، ۳۱ اتحادیه تشکیل دهند تا تمام کسبوکارهای مجازی در هر استان، زیرنظر اتحادیه فناوران یارانه همان استان باشند. در واقع آن‌طور که به نظر می‌رسد تصمیم بر آن است که این صنف را تضعیف کنند و تشکل‌های‌شان را زیر سوال ببرند تا این صنف صدای واحدی نداشته باشد.»
الفت‌نسب با تاکید بر نقاط قوت استارت‌آپ‌ها، گفت: «با همه محدودیتهای داخلی و خارجی که در طول این سال‌ها برای استارت‌آپ‌ها وجود داشته و حجم سرمایه اندکی که در این اکوسیستم سرمایه‌گذاری شده است، کسبوکارهای آنلاین نمره قابل‌قبولی گرفته بودند و خیلی شفاف موضوعات را جلو می‌بردند و مردم هم به آنها اعتماد داشتند؛ برای مثال تاکسی‌های اینترنتی بالغ بر سه میلیون سفر روزانه را مدیریت می‌کنند و به نظر من خیلی از چالش‌های کشور در نظام توزیع را همین استارت‌آپ‌ها می‌توانند برطرف کنند. اما به نظر می‌رسد به سمتی رفته‌ایم که به نظر می‌رسد یکسری از دوستان نمی‌خواهند این صنف را حفظ کرده و با آن به سمت جلو حرکت کنند.» او در ادامه افزود: «اینکه تمام کسبوکارهای مجازی استان تهران از اتحادیه فناوران یارانه مجوز بگیرند، معنایی ندارد. چرا باید یکی از تهران بگیرد یکی از شهرهای دیگر؛ یعنی کسبوکارها اگر بخواهند در شهرهای دیگر فعالیت کنند باید از اتحادیه فناوران همان شهر دوباره مجوز بگیرند؛ دقیقا کاری که شش سال پیش انجام می‌شد و دولت جلوی آن را گرفت و اتحادیه کشوری کسبوکارهای مجازی را راه‌اندازی کرد.»
عضو هیات‌مدیره اتحادیه کسبوکارهای مجازی با تاکید بر این موضوع که کارد به استخوان بخش خصوصی رسیده است، عنوان کرد: «در طول یک سال و نیم گذشته حرف‌های متفاوتی زده شد؛ ابتدا اعلام کردند که اتحادیه باید تفکیک شود؛ بعد که علت را جویا شدیم و مشکلات را اعلام کردیم، متوجه شدیم که هیچ برنامه‌ای پشت این تصمیم وجود ندارد. به‌طور کلی تمام تصمیمات غیرکارشناسانه هستند. وزارت صمت در دولت فعلی خیلی راحت بخش خصوصی را کنار می‌زند؛ همان‌طور که خیلی راحت افراد را به شکل غیرقانونی عزل کردند و وضعیت اتحادیه را به اینجا رساندند. بر خلاف شعارهایی که در این دولت داده شد، چه در وزارت ارتباطات و چه در وزارت صمت، این دو وزارتخانه در راستای توسعه اقتصاد دیجیتال هیچ گامی بر نداشته‌اند و چه بسا کارهایی کرده‌اند که دشواری‌های بیشتری ایجاد شده است. حالا دیگر کارد به استخوان رسیده و این متولی‌ها هیچ توجهی به بخش خصوصی ندارند.»
الفت‌نسب معتقد است که چنین اقداماتی باعث بلاتکلیفی کسبوکارها شده. او در این مورد گفت: «حالا همه کسبوکارها در وضعیت مبهمی قرار گرفته‌اند و نمی‌دانند که این وضعیت قرار است از طریق کدام اتحادیه مدیریت شود. این موضوع در نهایت موجب یاس و ناامیدی کسب‌وکارهایی می‌شود که در شهرستان هستند. کسبوکارهای بزرگ‌تر، تاب‌آوری و مقاومت‌شان بیشتر است؛ کما اینکه آنها هم حال خوبی ندارند.» در روزهایی که اختلالات و محدودیتهای اینترنتی ادامه حیات کسبوکارهای مجازی را سخت‌تر کرده‌اند، تعلیق و سردرگمی در سرنوشت اتحادیه و نهاد صنفی که تنها صدای آنهاست، شرایط بقا را برای آنها پیچیده‌تر می‌کند. با این اوصاف باید منتظر ماند و دید که چنین تصمیمی چه تبعاتی برای استارت‌آپ‌ها و کسبوکارهای اینترنتی خواهد داشت.
