«دنیای‌اقتصاد» پرداخت تسهیلات کرونایی را بررسی می‌کند
بیشترین متقاضیان؛ آرایشگرها و رانندگان
محدودیتی جز تعطیلی مدارس و دانشگاه‌ها اعمال نشد و اصناف در معرض خطر که چند روزی دست از کار و فعالیت کشیدند و جیبشان تهی شد ناچار دوباره سر کار برگشتند و آنها که قادر به رعایت پروتکل‌های بهداشتی بودند در امان ماندند اما اصنافی از کسب‌وکارهای در معرض خطر مانند تالارهای پذیرایی همچنان با محدودیت و کسادی بازار و نبود درآمد کلنجار می‌روند. اغلبشان کارگران و کارمندانشان را تعدیل کرده و به فکر تغییر کاربری افتاده‌اند. اسفند سال ۱۳۹۸ برای اغلب کسبه بازار شب عید وجود خارجی نداشت و صرفا به خاطرات سال‌های پیش بسنده کردند. آرایشگاه‌ها تا فروشندگان منسوجات و پوشاک و قنادان همه بازار شب عید را از دست دادند و چشم امیدشان به اتمام محدودیت‌ها و رخت بستن کووید-۱۹ از آسمان ایران بود. سیاست‌ها و رفتارهای شهروندان باعث ماندگاری کرونا در ایران شد تا همه کشور رنگ قرمز به خود بگیرد و کسب‌وکارها همچنان از نفس افتاده و با مشکلات فراوان به راهشان ادامه دهند.
واپسین ماه از فصل بهار بود که دولت خبر از راه‌اندازی سامانه کارآ داد تا در این سامانه اصناف در معرض خطر ثبت‌نام کنند و از تسهیلات کرونایی بابت بخشی از ضررشان بهره ببرند اما واقعیت این است که میزان مبلغ پرداختی توسط دولت با سود ۱۲ درصد نمی‌تواند آتش خسارت اصناف زیادی را خاموش کند. خبرگزاری دولت درباره پرداخت تسهیلات کرونایی به بازنگری آمارها در سامانه کارآ پرداخته که طی این گزارش مشاغل زیادی یا جزو مشاغل آسیب‌دیده محسوب نشده‌اند یا مبلغ پرداختی دردی از آنها درمان نمی‌کند. طبق گزارش سامانه کارآ بیشترین افرادی که تقاضای وام کرونا داشتند آرایشگران و رانندگان اتوبوس‌های حمل و نقل عمومی بوده‌اند. نزدیک به پانصدهزار بنگاه در سامانه کارآ ثبت‌نام کردند و این در حالی است که بیش از ۳ میلیون واحد صنفی موجود در کشور که آسیب اقتصادی جدی دیده‌اند رغبتی به ثبت‌نام پیدا نکردند. شاید از مبلغ پرداختی گرفته تا نحوه وثیقه‌گذاری و ضمانت برایشان روزنه امیدی ایجاد نکرده است. بر اساس آخرین آمار، ۴۹۲ هزار و ۵۱۰ بنگاه برای دریافت تسهیلات کرونا ثبت‌نام کرده‌اند که بیشترین استقبال برای دریافت این وام از سوی رانندگان ناوگان عمومی مسافری و آرایشگرها بود. با شیوع بیماری کرونا، قرنطینه و تعطیلی کسب‌وکارها تنها راهکار مقابله با این اپیدمی بود و دولت برای حمایت از آنها، پرداخت تسهیلات کرونا را مصوب کرد. بر این اساس ثبت‌نام متقاضیان دریافت وام کرونا از سیزدهم خردادماه در سامانه کارآ شروع شد. با وجود ابعاد گسترده شیوع بیماری کرونا، کارگروه مقابله با پیامدهای اقتصادی ناشی از شیوع ویروس کرونا، مهلت ثبت‌نام وام کرونا را تا پایان شهریور ماه تمدید کرد. با توجه به اینکه شیوع بیماری کرونا ادامه دارد پیش‌بینی می‌شود ثبت‌نام متقاضیان دوباره تمدید شود.
تعداد رسته‌ها و مشاغل آسیب‌دیده از کرونا
در ابتدا تنها بنگاه‌های دارای کد بیمه اجازه ثبت‌نام در این سامانه را داشتند، اما در مرحله بعد مشاغل غیررسمی که کد بیمه نداشتند هم مشمول دریافت تسهیلات کرونایی شدند. در مجموع ۱۴ رسته اصلی و ۸۵۰ زیررسته شناسایی شد. تعداد بنگاه‌های آسیب‌دیده ذیل این ۱۴ رسته شامل سه میلیون واحد است که یک میلیون و ۳۰۰ هزار واحد آن بیمه شده و دارای کد کارگاهی و یک میلیون و ۷۰۰ هزار واحد فاقد بیمه و کد کارگاهی هستند. همچنین در این واحدها ۸/ ۲ میلیون نفر بیمه شده و ۳ میلیون نفر فاقد بیمه مشغول به کار هستند.
جزئیات ثبت‌نام متقاضیان در سامانه کارآ
براساس آخرین آمار تاکنون ۴۹۲ هزار و ۵۱۰ بنگاه متقاضی دریافت تسهیلات کرونا که شامل ۸۹۲ هزار و ۵۴۷ شغل می‌شود، در سامانه کارآ ثبت‌نام کرده‌اند. در میان ثبت‌نام‌کنندگان رانندگان حمل و نقل مسافری، آموزشگاه‌ها و آرایشگاه‌ها، فروشگاه‌های پوشاک زنانه، باشگاه‌های ورزشی، مراکز توان‌بخشی و مدارس غیرانتفاعی بیشترین تعداد متقاضیان دریافت تسهیلات را به خود اختصاص دادند. برابر آمار، از میان ۴۹۲ هزار و ۵۱۰ مورد ثبت‌نام در سامانه کارآ، تعداد ۲۸۹ هزار مورد مربوط به رانندگان و ۲۸ هزار مورد آموزشگاه‌ها و آرایشگاه‌ها هستند. همچنین از میان ۲ هزار و ۵۰۰ بنگاه غیررسمی که می‌توانستند در سامانه کارآ ثبت‌نام کنند تنها ۱۵۹ هزار و ۲۱۰ بنگاه ثبت‌نام کردند که ۵۵ هزار و ۲۵۳ بنگاه از سوی وزارت صنعت معرفی شده بودند و ۵۵ هزار و ۲۵۲ نفر نیز رانندگان مسافری هستند که بیمه ندارند.
تسهیلات پرداختی
برای ۴۹۲ هزار و ۵۱۰ بنگاهی که در سامانه کارآ برای دریافت تسهیلات ثبت‌نام کردند اعتباری معادل ۹ هزار و ۲۶۲ میلیارد تومان لازم است که تاکنون سه هزار و ۱۰۴ میلیارد تومان معادل ۳۰ درصد پرداخت شده است. پیش‌بینی شده بود که ۱۹ هزار و ۴۰۰ میلیارد تومان تسهیلات توسط ۱۹ بانک عامل به متقاضیان دریافت وام کرونایی پرداخت شود.
تسهیلات پرداختی و زمان بازپرداخت
براساس آیین‌نامه اولیه پرداخت این تسهیلات، کارفرمایان متعهد بودند حداقل ۹۰ درصد نیروی کار خود را حفظ کنند. به عبارتی شرط دریافت تسهیلات این بود که کارفرمایان متعهد می‌شدند تا پایان سال نیروی کار خود را حفظ و بیمه آنها را پرداخت کنند، در غیراین صورت مشمول جریمه می‌شدند و سود نرخ تسهیلات دریافتی آنها تا ۲۴ درصد افزایش می‌یافت. اما این مورد با پیشنهاد وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی و موافقت کارگروه مقابله با پیامدهای اقتصادی ناشی از شیوع ویروس کرونا اصلاح شد و تعهد کارفرمایان برای حفظ نیروی کار خود تنها برای ۳ ماه و تا زمان پرداخت تسهیلات است. براساس این گزارش در کارگاه‌هایی که مستقیم از کرونا لطمه دیده و به اجبار تعطیل شده‌اند، مبلغ ۱۶ میلیون تومان وام به ازای هر نیروی انسانی اختصاص می‌یابد و در واحدهای کسب‌وکاری که فعال بوده، تعطیل نشده و غیرمستقیم از کرونا آسیب دیده‌اند، مبلغ ۱۲ میلیون تومان تسهیلات پرداخت می‌شود. نرخ سود تسهیلات نیز ۱۲ درصد بوده و بازپرداخت آن از مهرماه است.
وثایق لازم
برای بنگاه‌هایی که ۱۶۰ میلیون ریال تسهیلات دریافت می‌کنند فقط سفته یا چک کفایت می‌کند، اما بنگاه‌هایی که ۱۶۰ تا ۴۸۰ میلیون ریال وام دریافت می‌کنند باید یک سفته یا چک همراه با یک ضامن که می‌تواند واحد اقتصادی دیگر یا کارمند باشد، ارائه دهند. وثیقه تسهیلات ۴۸۰ تا ۱۶۰۰ میلیون ریالی شامل سفته یا چک، همراه دو ضامن است و وام ۱۶۰۰ تا ۲ هزار میلیون ریالی علاوه بر چک یا سفته باید سه ضامن به‌عنوان وثیقه ارائه شود. برای تسهیلات بیش از ۲ هزار میلیون ریال نیز لازم است از سوی صندوق‌های ضمانت یا بنا به تشخیص بانک، وثایق متعارف ارائه شود. نکته قابل‌توجه این است که سقف مبلغ سفته ۵/ ۱ برابر اصل و سود تسهیلات است.
