پرونده‌هایی ویژه «توانمندسازی پایدار فقرا» - ۲۳ اسفند ۹۱
دکتر شوان صدرقاضی*
در گذشته، یکی از مشکلات علاقه‌مندان مطالعه و پیگیری موضوعات روز، یافتن اطلاعات کافی بود. امروزه، به یُمن اینترنت، یافتن اطلاعت بسیار آسان‌تر شده است. مشکل جدید این است که چگونه از بین انبوه گزارش‌ها و صفحات اینترنتی، مطالب معتبر و مناسب را دستچین کرد.
بعد از این مقدمه، به نظر من، آنچه چهارشنبه‌ها با عنوان «پرونده ویژه» در دنیای اقتصاد منتشر می‌شود، ابتکار بسیار خوبی است برای دستچین کردن مطالبی تحلیلی پیرامون مسائلی که جا دارد بسیار بیشتر در ایران به آنها بپردازیم تا از سطح نظری، به کاربرد عملی در کشور برسند. به علاوه، این پرونده‌های ویژه، فتح باب بسیار خوبی است از طرف دنیای اقتصاد برای مشارکت صاحب‌نظران حوزه‌های مختلف در ارائه تحلیل‌های بومی از مفهوم‌های نو و کاربردی در آن دسته از زمینه‌های اقتصادی که معمولا کمتر به آنها پرداخته می‌شود. خلاصه که این پرونده‌های ویژه، مثل زنبورهای عسلی هستند که از گلی به گل دیگر می‌روند و با گردافشانی، گلستانی را پربار می‌کنند؛ عسلش که بماند!
در بین پرونده‌های ویژه منتشره در سال ۹۱، نمونه کارهای خوبی که شخصا با علاقه دنبال کردم، پرونده‌های «مسوولیت‌پذیری اجتماعی شرکت‌ها»، «سامان‌بخشی یارانه نقدی اقشار کم‌درآمد» و نیز «تغذیه رایگان در مدارس مناطق فقیرنشین» بود؛ گرچه هنوز جای زیادی برای بررسی جنبه‌های مختلف دیگر پدیده فقر و محرومیت وجود دارد که امیدوارم در سال بعد، در این پرونده‌ها مورد بررسی قرار گیرند.
برخی از متخصصین، نگاه گسترده‌تری به مقوله چند بُعدی فقر و محرومیت داشته و «فقر» را به صورت «نبود فرصت برای شکوفایی استعدادها و خلاقیت‌های بالقوه انسانی» می‌دانند که بحث کمبود درآمد، فقط یکی از وجوه آن است. طبیعتا این ایده، می‌تواند یکی از موضوعات مورد بررسی در پرونده‌های ویژه سال 92 باشد؛ پرونده‌هایی که خوب است به این موضوع بپردازند که چگونه می‌توان در ایران فرصت‌های مفیدتر و موثرتری برای شکوفایی استعدادهای قشر کم‌درآمد و محروم و توانمندسازی پایدار آنها ایجاد نمود؟ چه برنامه‌هایی در این زمینه می‌توان اجرا کرد؟ و در مورد هر برنامه، چگونه می‌توان بین سازمان‌ها و نهادهای مختلف ارتباطی کارآمد ایجاد نمود؟ صاحبان کسب و کار، NGOها و موسساتی همچون کمیته امداد و بهزیستی، چگونه می‌توانند برای تحقق این برنامه‌ها همکاری کنند؟ چه چالش‌هایی بر سر راه شکل‌گیری این همکاری وجود دارد؟
برای پرداختن به چنین موضوعاتی و در کنار آن تلاش برای جریان‌سازی اجتماعی، ارتباط با افراد کلیدی نهادهای مختلف و جویا شدن تحلیل‌ها و ‌نظرات آنها کار مهم و در عین‌حال دشواری است که شاید فقط بروبچه‌های سخت‌کوش دنیای اقتصاد از پس آن برآیند! این سخت‌کوشی دوستان و در راس آنها آقای میثم هاشم‌خانی، در ماه‌های اخیر به بنده هم اثر کرده، نمونه‌اش هم اینکه الان این متن را در حالتی شبیه چمباتمه و در سالن انتظار فرودگاه توکیو به اتمام رساندم؛ در حالی‌که به صفحه کلید فارسی هم دسترسی نداشتم و مجبور شدم متن را بر روی کاغذ بنویسم و تصویر متن را با موبایل بفرستم. بنابراین، علاوه بر آرزوی موفقیت و شادکامی برای دست‌اندرکاران و نیز خوانندگان پرونده‌های ویژه دنیای اقتصاد در سال ۹۲، موفقیت دبیر این صفحه در خواندن دست‌خط اینجانب را نیز آرزومندم!
* پژوهشگر ارشد دانشگاه سازمان ملل در «ماستریخت» هلند
(UNU-MERIT)