به موجب این قرارداد قلمروهای باقی‌مانده ایران از معاهده گلستان در قفقاز شامل خانات ایروان، مناطق تالش و اردوباد و بخشی از مغان و شروان به روسیه واگذار شد. ایران حق کشتیرانی در دریای مازندران را از دست داد و ملزم به پرداخت ۱۰کرور طلا به روسیه شد.  طبق این قرارداد روسیه قول داد از پادشاهی ولیعهد وقت عباس‌‌میرزا حمایت کند.

پس از پیمان‌نامه گلستان دوره دوم جنگ‌‌های ایران و روسیه آغاز شد. در این میان جنگ گنجه مهم‌تر از همه می‌‌نمود. عباس‌میرزا فرمانده سپاه ایران با حرکت به سوی گنجه در این منطقه سنگر گرفت. در این میان پاسکوویچ فرمانده سپاه روس نیز خود را به این منطقه رساند. ابتدا عباس‌میرزا به‌دلیل برخی آشفتگی‌‌ها در سپاه خود خواست که جنگی اتفاق نیفتد؛ اما تلاش او موثر نیفتاد و جنگ وسیعی در این منطقه درگرفت.

در پایان سپاه روس فاتح میدان شد. عباس‌میرزا سرانجام در ناحیه ترکمانچای خواست که جلوی پاسکوویچ را بگیرد؛ اما در آنجا نیز شکست خورد و سرانجام مجبور شد که شرایط صلح را بپذیرد. در این میان پاسکوویچ که خود را مغرور از فتح جنگ می‌‌دید، برای سپاه ایران ضرب‌‌الاجلی تعیین کرد و گفت چنانچه تا پنج روز تکلیف صلح مشخص نشود، عازم تهران خواهد شد. در این میان شاه سرانجام تن به امضای عهدنامه ترکمانچای داد.

پس از انقلاب اکتبر و برچیدن نظام تزاری در روسیه، لنین برای اثبات حسن نیت خود نسبت به ملل ضعیف جهان تمام امتیازات استعماری دولت تزاری پیشین را ملغی کرد. دولت صمصام‌السلطنه نیز از این فرصت استفاده کرد و در ۱۸شوال ۱۳۳۶ در مصوبه‌‌ای الغای قرارداد ترکمانچای و دیگر امتیازات واگذارشده به دولت روسیه تزاری را اعلام کرد که این اقدام شامل لغو امتیاز کاپیتولاسیون برای اتباع روسیه نیز می‌‌شد.

 دولت ایران چند روز بعد مصوبه‌‌ای برای لغو امتیاز کاپیتولاسیون برای کشورهای دیگر نیز صادر کرد؛ چراکه چند کشور دیگر نیز پیش از این بر اساس قراردادهایی تحت عنوان دولت کامله‌الوداد از امتیاز کاپیتولاسیون مطابق قرارداد ترکمانچای برخوردار شده بودند. با لغو قرارداد ترکمانچای منطقا این بخش از این قراردادها نیز باید ملغی می‌‌شد. مصوبه دوم همان‌طور که انتظار می‌‌رفت توسط دولت بریتانیا رد شد.

اخبار مرتبط