افزایش بهره وری برای بقا در بحران جهانی فولاد
دنیای اقتصاد: دکتر سبحانی در جریان برگزاری بیست و دومین همایش بهره وری فولاد مبارکه با اشاره به ضرورت توجه بیشتر به بهره وری در شرایط فعلی حاکم بر اقتصاد دنیا، با طرح این سؤال که بهره وری، جبر است یا اختیار ؟ گفت: طی سه دهه اخیر، بازار جهانی فولاد هر از گاهی دچار بحران شده که البته این امر بصورت سینوسی در حال تکرار است و هر بار این طوفان تعدادی از فولادسازان را دچار مشکلات جدی می کند و بعضاً به نابودی می کشاند گرچه که بعضاً شرکت هایی هم هستند که از این شرایط به هر صورت گذر می کنند و خود را بالا می کشند بنابراین باید در نظر داشت در بحران کنونی فولاد، تنها با افزایش بهره وری و تولید رقابتی می توان در کورس رقابت باقی ماند. دکتر سبحانی در همین رابطه به بحران فولاد در سالهای 1996-1995 اشاره کرد و گفت: در این بازه زمانی بسیاری از فولادسازان اروپایی بویژه تولید کنندگان فولاد در ایتالیا دچار بحران شدند و ضمن ورشسستگی، تجهیزات کارخانجات خود را به کشور چین فروختند؛ در نتیجه این امر طی دوسال بعداز آن کشور چین یک جهش 300 میلیون تنی را تجربه کرد. این اتفاق بیشتر به یک سناریوی از پیش طراحی شده به نظر می رسید که در این شرایط برای کشور چین دو اتفاق بزرگِ افزایش ظرفیت و کپی سازی تکنولوژی را به ارمغان آورد به گونه ای که این کشور که عملاً یکی از وارد کنندگان بزرگ بود، امروز با تولید 800 میلیون تن (بیش از 50درصد) به بزرگترین صادر کننده فولاد جهان مبدل گردید.
مدیر عامل فولاد مبارکه تصریح کرد: اکنون در شرایط فعلی نیز ما به همان شرایط دهه های ۹۶-۹۵ میلادی رسیده ایم. قطعاً در وضعیت فعلی یک سری از شرکتها رو به ورشکستگی و تعطیلی خواهند رفت. تنها اتفاقی که خواهد افتاد این است که شرکت های تولید کنندهای که بتوانند تولید رقابتی و بهره وری بالایی داشته باشند خواهند توانست با شرکت های مقتدر رقابت کنند.
دکتر سبحانی با مقایسه هزینه های تولید فولاد طی سال های 90-94 در فولادسازی های دنیا و ایران اظهار داشت : قیمت سنگ آهن در بازارهای جهانی از 168 دلار برتن به 47 دلار در سال 94 رسیده است در مقابل و در کشور ایران قیمت سنگ آهن در مدت مشابه مذکور از کیلویی 780 ریال (بدون در نظرگرفتن هزینه حمل و نقل) به 2400 ریال در سال 94 رسیده است از آنجایی که عمده هزینه های تولید فولاد به قیمت سنگ آهن و انرژی مربوط می شود بدیهی است که وقتی رقبای ما با کاهش قیمت مواد اولیه و انرژی و ما با افزایش این دو مؤلفه مواجه باشیم، طبیعتاً شرایط رقابت بسیار بسیار نابرابر و سخت خواهد بود. همینطور در بحث انرژی، قیمت جهانی نفت برای رقبای ما در سال 90 از 115 دلار در هر بشکه به 57 دلار در سال 94 رسیده است ضمن اینکه قیمت سایر اقلام انرژی اعم از ذغال سنگ، کک، برق وگاز در پشت مرزهای کشور، برای رقبای ما ظرف پنج سال گذشته روند نزولی داشته است قیمت خرید برق در سال 90 برای ما 375 ریال بوده و در سال 94 به 621 ریال رسیده است علاوه بر این قیمت گاز نیز در همین مدت از 700 ریال به 1580 ریال افزایش یافته. با مطالعه این آمار ملاحظه خواهیم کرد که شرایط رقابت اصلاً شرایط برابری نیست و دنیا دقیقاً بر عکس ما و با شرایط کاملاً متفاوتی مواجه بوده است آنها به درستی در حال استفاده از کاهش نرخهای سنگ آهن و انرژی و سود بردن هستند اتفاقی که افتاده این است که قیمت فولاد در بازارجهانی طی یکسال گذشته از نزدیک به 530 تا 540 دلار به 360 تا 370 دلار رسیده است و این واقعیت افت قیمت تمام شده پشت مرزهای کشور ماست .
وی با تأکید بر این که یک کشور بدون توجه به اتفاقاتی که خارج از مرزهای خود در حال وقوع است نمی تواند به صورت جزیره ای به بقای خود ادامه دهد،خاطر نشان کرد: خواه، ناخواه ما به بازارهای جهانی وصل هستیم، با اعمال تعرفه و کنترلها تا حدی می توان این وضعیت را مدیریت کرد ولی با افت قیمت ۴۰ درصدی با چنین ابزارهایی نمی توان مقاومت کرد. در کشور ما افزایش هزینه های تمام شده مواد اولیه، انرژی و نیروی انسانی به هیچ عنوان قابل قیاس با سایر رقبا نیست ما هم اکنون از نظر قیمت، به قیمتها در سال ۹۲ رسیده ایم این در حالیست که در همین بازه زمانی هزینه ها به دلایلی که به آنها اشاره شد روبه افزایش بوده است و این دقیقاً همان نقطه ای است که در آن یکسری شرکتها می توانند در کورس رقابت بمانند و بسیاری از شرکتها نیز یا به رکود رهنمون و یا از شرایط رقابتی خارج و ورشکست می شوند. به تعبیر بهتر باید گفت تنها شرکت هایی میتوانند به سلامت ازاین سونامی رهایی یابند که به نوعی هزینه های خود رامدیریت کنند.
مدیرعامل فولاد مبارکه افزود: مقایسه واردات محصولات فولادی تخت طی سالهای 92 و93 نشان می دهد در بخش ورقهای نورد سرد با افزایش 144 درصدی واردات و در بخش ورقهای نوردگرم، علی رغم افزایش تولید در فولاد مبارکه ما همچنان با رشد 29 درصدی واردات طی سالهای 92 و 93 مواجه هستیم البته این میزان بدون احتساب سه ماهه اول سال 94 در نظر گرفته شده است. همچنین در بخش ورق گالوانیزه با رشد 55 درصدی واردات و در ورق رنگی نیز با 48 درصد رشد در واردات مواجه هستیم.
وی ادامه داد: در نتیجه کاهش قیمت و وجود
انگیزه های لازم برای واردات و همچنین افزایش هزینه های تولید داخلی شرایطی فراهم شده است که تولید کنندگان داخلی نتوانند با ظرفیتهای موجود کار کنند این بدان معنی است قطعاً واردات جایگزین تولید داخل شده است.
دکتر سبحانی در ادامه اظهار داشت: بطور کلی در نتیجه افزایش واردات با توجه به ظرفیتهای نصب شده در فولادسازیهای کشور، در بخش محصولات فولادی تخت قابل عرضه، آمارها نشان می دهد که شرکتهای داخلی کشور به همین دلیل نتوانسته اند از ظرفیتهای کامل خود در جهت تولید بهره برداری نمایند بطوری که فولاد مبارکه و سایر تولید کنندگان ورق در بخش محصولات گرم از ۸ میلیون و ۲۹۵ هزار تن ظرفیت قابل عرضه به بازار تنها توانسته اند با عرضه ۵ میلیون و ۹۱۹ تن به بازار فقط از ۷۱ درصد ظرفیت های قابل عرضه به بازار استفاده کنند. همچنین در بخش محصولات سرد تنها با تولید ۲ میلیون و ۴۸۸ هزار تن محصول، فقط از ۴۹ درصد ظرفیت؛در محصولات گالوانیزه با تولید یک میلیون و ۶۴۱ هزار تن فقط از ۴۵ درصد ظرفیت؛ در محصولات رنگی با تولید ۷۰۵ هزار تن از ۲۷ درصد ظرفیت؛ در محصولات قلع اندود با تولید۲۵۳ هزار تن از ۵۴ درصد ظرفیت استفاده نموده ایم. بطور کلی قطعاً تا ۱۰۰ درصد و بالاتر از آن، نیاز داخل کشور ازطریق واردات تأمین شده است. بنابراین در چنین شرایطی جز اینکه بطور کلی در جمع محصولات تولید شده فقط از ۶۰ درصد توان استفاده شده و انباشت محصول و بلوکه شدن سرمایه برای فولاد مبارکه و سایر فولادسازیها را در پی داشته است نتیجه ی دیگری به بار نخواهد آمد. البته جمیع تولید کنندگان این مباحث را به دولت منتقل نمودهاند و منجرشد به اینکه بطور کلی ۱۳ درصد
هزینه های کمرگی سال قبل، امسال به 25 درصد افزایش یافته است. این در حالیست که با همان تعرفه سال قبل قیمت تمام شده ترخیص از گمرک 19465 ریال با تعرفه 4 درصدی بوده و امسال با تعرفه 15 درصدی به 16725 ریال رسیده است که مباحث مربوط به ارزش دلار نیز در این راستا بی تأثیر نبوده است.
مدیر عامل فولاد مبارکه در بخش پایانی سخنان خود مجدداً با طرح سؤال « آیا واقعاً در چنین شرایطی
بهره وری یک جبر است یا اختیار؟» خاطر نشان کرد: مسلماً بهره وری و بهبود مستمرآن نه فقط برای فولاد مبارکه بلکه برای همه سازمانهای کشور یک الزام است. در غیر این صورت اگر در هزینه های تولید و افزایش بهره وری تجدید نظر نشود در کوتاه ترین زمان ممکن ما نیز به سرنوشت کارخانجاتی که بطور کلی نابود شدند دچار خواهیم شد.
وی ضمن ابراز خرسندی از روند روبه رشد بهره وری در فولاد مبارکه اظهار کرد: در این زمینه ما راه خوبی را در پیش گرفته ایم ولی تلاشمان باید بیشترشود و با جلوگیری از ایجاد هرگونه ضایعات و انجام خریدهای بهینه و همچنین کاهش و مدیریت بیشتر هزینه ها و تجدید نظر در اجرای پروژه های غیرضروری، سازمان را در باقی ماندن کورس رقابت یاری رسانیم .
تجربه نشان داده حاکمیت چنین شرایطی بر بازار فولاد جهان مقطعی و طی بازه های زمانی خاصی است مطمئناًٌ کارکنان بهره ور و با تجربه فولاد مبارکه خواهند توانست با سرمایه و هزینه ثابت و افزایش تولید، شرایط را مدیریت کنند.