برندسوزی!

یکی از مهم‌ترین موضوعات در حوزه اقتصاد فوتبال امروز در نگاه کلان، برندسازی و توجه به آن از جنبه‌های مختلف است. برندسازی امروز در نگاه‌های مختلف اقتصادی، مسئله‌ای است که باشگاه‌های بزرگ جهان را به سمت خود کشانده و نگاه‌های بسیاری را به خود معطوف کرده تا آنجا که اگر باشگاهی بتواند با داشته‌های خود، برند شود و فرصت سرمایه‌گذاری برای سرمایه‌گذاران مختلف را فراهم کند، ایده‌آل است و آینده اقتصادی آن تضمین خواهد شد. از این رو اقتصاد فوتبال در باشگاه‌های جهان به سمتی پیش می‌رود که با برندسازی و استفاده از ظرفیت‌های ناشی از آن، بتوان یک باشگاه را از صفر به صد رساند. اگر می‌بینیم که چلسی، منچسترسیتی و منچستر یونایتد، رئال مادرید و بارسلونا، اینترمیلان، فرانکفورت و حتی باشگاه‌های فنرباغچه و روبین کازان امروز در فوتبال حرفه‌ای جهان حرفی برای گفتن دارند، ناشی از آنست که گام‌های مختلف برندینگ در این باشگاه‌ها، به معنای واقعی برداشته شده است. موضوعی که در کشور ما، هنوز یک مسئله خام و فارغ از توجه مسئولان است. فوتبال ایران پس از سال‌ها ورود به عرصه حرفه‌ای، در راستای حرفه‌ای گری و برندینگ گام‌برنداشته و تا رسیدن به آنچه مطلوب و ایده‌آل است، راه درازی در پیش دارد. وقتی که باشگاه‌های بزرگ ایران نظیر استقلال و پرسپولیس از موضوع برندینگ فاصله دارند؛ طبیعی است که سپاهان و ذوب‌آهن و دیگر باشگاه‌های شهرستانی نیز قدرت مانور دو باشگاه سرخابی پایتخت را هرگز نداشته و نخواهند داشت.

فوتبال حرفه‌ای را اشتباه گرفته‌ایم

محمد ترابیان، مدیرعامل سابق باشگاه سپاهان اصفهان با بیان اینکه راه فوتبال حرفه‌ای را اشتباه رفته‌ایم و در ایران کسی به دنبال برندسازی نیست، به دنیای اقتصاد اصفهان می‌گوید: تا وقتی که فولاد مبارکه سپاهان و ذوب‌آهن متکی به بودجه‌ای هستند که شرکت‌های حامی آنها پرداخت می‌کنند، هرگز برند نمی‌شوند. امروز در کشور ما هر مدیرعامل و هیات مدیره در درجه نخست به دنبال آن است که ببیند کارخانه‌های مد نظر، بودجه آنها را چه قدر می بندند.

برندسازی در پی خصوصی‌سازی

ترابیان به راهکارهای برندسازی اشاره می‌کند و با بیان اینکه امروز تنها راه برندسازی، خصوصی‌سازی است، تصریح می‌کند: در هیچ جای دنیا باشگاه‌های وابسته، برند نیستند و در کشورهای اروپایی، همه برندهای مطرح، خصوصی شده‌اند؛ البته نباید فراموش کنیم که در کشورهای جهان سومی مانند کره، این موضوع وجود دارد اما در کشورهای مطرح، شرکت‌های مهم از باشگاه‌ها حمایت می‌کنند اما این باشگاه‌ها وابستگی مستقیم به بودجه‌های صنعتی ندارند. تنها در ایران بودجه برخی باشگاه‌ها به صورت مستقیم از سوی وزارت‌خانه و یا از سوی کارخانجات تأمین می‌شود و این مسئله یک ضعف اساسی به شمار می‌رود.

مدیرعامل سابق باشگاه سپاهان که سابقه فعالیت در حوزه‌های مختلف صنعتی را نیز دارد، معتقداست برندسازی باید در جنبه‌های مختلف ادامه داشته باشد: به نظرم اگر به دنبال برندسازی در حوزه‌های مختلف هستیم، باید زمینه فروش سهام باشگاه‌ها را فراهم کنیم و از سوی دیگر کسانی که خریدار سهام این باشگاه‌ها هستند نیز باید بتوانند روی درآمدزایی آن حساب کنند. راه دیگر رسیدن به موضوع برندسازی، قطع دخالت‌های مختلف است. دخالت‌های دولتی، خصوصی و دیگر دخالت‌ها در باشگاه‌ها و برندها باید پایان یابد و مدیریت ورزش ما باید از حالت سیاسی خارج شود؛ زیرا به هرحال مسئولان باید مدیران عاملی برای باشگاه‌ها انتخاب کنند که هدف ورزشی داشته و به دنبال ارتقای صنعت فوتبال باشند.

چرا برندسازی در ایران جواب نمی‌دهد؟

محمد ترابیان به این دغدغه مهم اشاره می‌کند که امروز برندسازی در کشور ایران پاسخ نمی‌دهد. دیدگاه او درباره دلایل عدم نتیجه‌گیری از این مسئله، از بین رفتن اعتماد سرمایه‌گذاران و عدم حضور فعال آنها در این موضوع است: متأسفانه بسیاری از سرمایه‌گذاران بخش خصوصی در ایران از کار ناامید شده‌اند. نمونه آن استقلال اهواز با برادران شفیعی، هدایتی با استیل‌آذین و دیگر سرمایه‌گذاران بخش خصوصی بود. زیرا ما بخش خصوصی را حمایت نمی‌کنیم. متأسفانه بسیاری از مسئولان به باشگاه‌ها، دیدگاه دولتی دارند و با توجه به این موضوع، اسپانسر خصوصی نمی‌تواند ورود کند و برنامه‌ریزی داشته باشد.

چه باید کرد؟

مدیرعامل سابق باشگاه سپاهان با تاکید بر سرمایه‌گذاری بخش خصوصی به عنوان راهکار اصلی برندسازی، می‌افزاید: باید امنیت سرمایه‌گذاران در کشور حفظ شود وام های اختصاص یافته، کم‌بهره و مالیات‌های باشگاه‌ها نیز کم شود. او به حقیقتی تلخ نیز در این زمینه اشاره کرده و تصریح می‌کند: متأسفانه امروز مالیات باشگاه‌‌های لیگ برتری بسیار سنگین است و این مسئله باعث می‌شود که مشکلات مالی قابل توجه برای باشگاه‌ها به وجود آید که امیدوارم در این زمینه مسئولان و متولیان اقدامی اساسی کنند.

ترابیان خاطرنشان می سازد: در ایران یکی از موضوعاتی که به میزان قابل توجه به برندسازی باشگاه‌ها ضربه می‌زند، موضوع سقف قرارداد در باشگاه‌هاست. به هرحال اگر قرار است باشگاهی به دنبال برندسازی برود، موضوع سقف قرارداد درباره آن مسئله‌ای کاملاً اشتباه است زیرا این مسئله درهیچ باشگاه خصوصی صحیح نیست و با برندسازی کاملاً در تناقض خواهد بود. رسیدن به شرایط ایده‌آل در مسئله برندسازی و پوشاندن جامه عمل به این نیاز اساسی فوتبال کشور، زیرساخت‌ها و تعاملات مختلفی را در دل خود جای داده است. فوتبال ایران هرگز حرفه‌ای نخواهد شد، مگر گروهی برای تحقق اهداف مختلف آن گام بردارند و به این باور برسند که این ورزش باید گام‌های حرفه‌ای‌گری خود را مستحکم‌تر و بهتر بردارد. هرگز به برندسازی نخواهیم رسید تا زمانی که باشگا‌ه‌های بدهکار ما بدون هیچ مشکلی راهی مسابقات می‌شوند و چیزی به نام اقتصاد فوتبال در کشور ما محقق شود.