دقت ستودنی در پیوند اقتصاد و سیاست
دکترمهدی ذاکریان - استاد حقوق بین‏الملل و عضو هیات علمی دانشگاه علوم و تحقیقات نخستین‌باری که از سوی دنیای اقتصاد دعوت به نگارش یادداشتی درباره مسائل هسته‌ای کشور شدم، دقت آن روزنامه در پیوند موضوعات سیاسی با اقتصادی را ستودم. از این جهت، ستودم و ستودنی است که روابط بین‌الملل، شناخت دنیای کنونی را بدون بررسی موضوع ثروت، فقر و توسعه بی‌اعتبار می‌داند. این امری بدیهی است که ما برای زنده ماندن باید غذا بخوریم. غذا و آذوقه را هم از بازار تهیه می‌کنیم. قطعا بدون پرداخت پول نمی‌توانیم چیزی بخریم. برای آنکه کالایی بخریم، باید مقداری سرمایه داشته باشیم که نقطه مقابل آن فقر است. بازار هم بر مبنای برخی از قوانین سیاسی اداره می‌شود که مدیران سیاسی و صاحبان قدرت، آن را وضع می‌کنند. اگر قانون نباشد، بازار مافیایی شکل می‌گیرد که بر تهدید، رشوه و زور استوار خواهد بود. قوانین سیاسی چارچوبی را به وجود می‌آورند که در قالب آن، بازار فعالیت می‌کند. با این حال، بازار و اقتصاد پایه مهمی برای قدرت سیاسی هم می‌شود. اگر اقتصاد در تعقیب سرمایه است، سرمایه هم در تعقیب قدرت سیاسی است. این تعاملات، روابط پیچیده‏ای را به وجود می‏آورند که اگر درست شناخته شده و به درستی مدیریت شوند، اقتصاد به سوی رفاه و کشور به سوی امنیت انسانی مدیریت می‏شود. به جرات می‌توان گفت که دنیای اقتصاد از پس این پیچیدگی بر آمده و در تلاش برای رصد کردن این موضوع و تحلیل پیچیدگی‌های روابط قدرت و ثروت در عرصه سیاسی کشور است. وانگهی دنیای اقتصاد، موضوعات کلان بین‌المللی همچون جنگ و صلح، محیط زیست، گرم شدن زمین، حقوق بشر و دموکراسی را با موضوع سرمایه و تولید در اقتصاد پیوند زده است. همه اینها دست به دست هم داده‌اند تا بازتاب دنیای اقتصاد را در همه جا ببینیم. جالب است که یادداشت اول و چند یادداشت دیگری که دنیای اقتصاد از من خواسته بود را در نهادهای غیراقتصادی دیدم. در جلسه‌ای در وزارت خارجه بودم که دوستان وزارت خارجه اشاره به یکی از یادداشت‌ها داشتند و بازخورد دومی که در ذهنم بود در جلسه آزمون مصاحبه داوطلبان دکترا بود که یکی از همکاران طرح سوال خود و تحلیل مصاحبه‌شونده را با توجه به یادداشتی که در دنیای اقتصاد آمده بود خواستار شد. اینها نشان می‌دهند که دنیای اقتصاد وارد دستگاه دیپلماسی، آموزش عالی کشور و نیز به طریق اولی در صدر دستگاه‌های تولیدی، سرمایه‌ای و اقتصادی کشور قرار گرفته است. با این همه پرسش اینجاست که آیا دنیای اقتصاد رسالتش را کامل کرده؟ بر این باورم که دنیای اقتصاد می‏تواند گامی فراتر بردارد. فرهنگ‌سازی برای اقتصاد سالم، کمک به تولید و مهار و کنترل فساد اقتصادی با شفاف‌سازی‌های علمی. وانگهی این روزنامه نیاز به نشست‌های ماهانه اقتصاد و سیاست دارد و در آن نشست‌های ماهانه می‌تواند از بهترین‌های حوزه دانش سیاست، اقتصاد، دیپلماسی و حقوق بهره ببرد و تحلیلی از موضوعات جاری و آتی را ارائه کند. از سوی دیگر به باور من دنیای اقتصاد به صورت کامل به موضوع امنیت انسانی توجه نکرده است. امنیت انسانی و «به زمامداری» دو موضوع اصلی هستند که افق نهایی اقتصاد را تبیین می‌کنند. امید آنکه مطبوعات نقش واقعی خود را در آگاه‌سازی جامعه ایفا کنند.