پسا تحریم و توانائی های داخلی فن آوری اطلاعات
شهرام فریدنی *
به نظر می رسد که دوران تحریم به وجهی عملی به پایان خود نزدیک می شود و ملتی که با همه مشکلات، دورانی را پشت سر گذاشته، می رود تا در چرخه تولید و اقتصاد و خدمات جهانی به جایگاهی شایسته دست یابد. در دوران تحریم علیرغم همه تلاش هایی که در محدود کردن دستیابی به فناوری های نو می شد و با همه فشارهای فزون از تحمل، ملتی فارغ از همه حسن ها و عیب های دولت بر سریر قدرت خویش، تلاش می نمود تا خود را از چنبره این تحریم ها رهائی بخشد.
در نزدیک به چهار دهه گذشته، عمده ترین جهش های اقتصادی و صنعتی و کشاورزی و خدمات در جهان بر پایه فناوری اطلاعات حادث شده است. ارزش افزوده در صنعت نرم افزار، سیستم مخابرات و ارتباطات و اینترنت فرصت های بیکران را فراهم آورده و تهدیدهای گسترده ای را نیز برای آنان آورده که قادر نیستند به کسب دانائی بپردازند و خود را با فناوری های روز همساز کنند.
ما ایرانی ها از دوران پسا تحریم چه می خواهیم؟ جز این است که می خواهیم در چرخه توسعه جهانی جایگاهی شایسته داشته باشیم؟ مگر نه اینکه در پی توسعه این کشور هستیم، می خواهیم به صنعت و فناوری پیشرفته بیشتری دست یابیم، مشکل اشتغال را حل کنیم و بر ثروت آحاد این ملت تاثیر مثبت بگذاریم و به رفاه اجتماعی دست یابیم و با همه اینها اعتبار جهانی و هویت خویش را حفظ کرده و ارتقاء دهیم.
در دوران تحریم جوانان این سرزمین با همه مشکلات تحمیل شده از برون و همه محدودیت ها و بی توجهی های از درون بیکار ننشسته اند و در چهارچوب سازمان ها و بنگاه های اقتصادی و تولیدی و یا به شکل سازمان های(NGO) مردم نهاد و یا حتی شخصی با همان تحریم های اعمال شده بر نرم افزارهای پایه از سوی کشورهای تحریم کننده به توانمندی های قابل توجهی دست یافته اند. بسیاری از جوانان امروز ایرانی در زمینه همان نرم افزارهائی که تحت تحریم جهانی بوده تبحر و تخصص در حد قابل قبول دارند. امروزه ایران با توافق های انجام شده می خواهد حق بهره برداری از نرم افزارهای پایه این شرکت ها را بپردازد، لیکن توسعه و کاربری این نرم افزارها در عرصه صنعت را یا حداقل بخش قابل توجهی از آن را متعلق به خود می داند، چون نشان داده است که از عهده این مهم برمی آید.
اکنون این ملت می خواهد که همساز با جهان پیچیده امروز به نوسازی و بازسازی خود اقدام کند، به سرمایه خارجی احترام بگذارد و انتظار دارد که فرصت ها و توانمندی هائی که در دوران سخت تحریم با خون جگر بدست آورده در دوران پسا تحریم با بنگاه های خارجی به شراکت بگذارد.
اهداف گفته شده می طلبد که فضا را برای بهره گیری از توانائی هائی که داریم فراهم کنیم. دوران پسا تحریم دوران تغییرات است، تغییر نگاه ما به سرمایه گذار، سرمایه، سود و تعاملات برد برد با شرکت ها و دولت های غربی و در این مسیر قوانین و دستورالعمل های دولتی باید تغییر یابد و یا ایجاد گردد تا سرمایه گذار خارجی بتواند در این عرصه حضور یافته و سود برد. اما مردم این سرزمین نیز سود و بهره برداری از اندیشه ها و توانائی خود را می طلبند.
انتظار داریم که دولت به عنوان بازوی اجرائی اهداف مردم و مجلس در نقش نمایندگان قانون گزار در فرآیندهای اجرائی به این امر توجه کنند.
طی سال های گذشته جهت واگذاری کار به پیمانکاران داخلی آنان را تشویق می نمودند که همکار خارجی معرفی نمایند، این حکایت سال های گذشته بود، اما در دوران پسا تحریم می خواهیم بگوییم این جریان معکوس شده است. شرکت های خارجی را باید در چهارچوب قوانین و مقررات و توافق ها مجبور کنیم که برای کارشناسان ما و در این مبحث کارشناسان فناوری اطلاعات و شرکت های انفورماتیک جا باز کنند. تجربه نشان داده که ما در صنعت نرم افزار می توانیم شرکای مناسبی برای شرکت های خارجی باشیم.
دولت و مجلس، سیاست گذاران و سیاست مداران باید طرح ها و لایحه هائی را تصویب کنند که در همه حوزه های صنعتی طرف سرمایه گذار خارجی باید از نیروهای تخصصی داخلی بهره گیرد. ما توان حضور در این بازی رقابتی برد برد را داریم مخصوصا" در نرم افزار صنعتی و خدماتی که بخش تفکیک ناپذیر توسعه امروز جهان هستند.
در همه صنایع، نرم افزارها و سیستم های اطلاعاتی نقش بسیار موثری دارند، اگر به موجب واماندگی های پیشین توان تولید همه نرم افزارهای مورد نیاز را نداشته باشیم که حقیقتی است لیکن توان همکاری در استقرار و پیاده سازی و اصلاح در راهبری بسیاری را در این حیطه داریم و پتانسیل رشد در این میدان به لحاظ داشتن نیروی انسانی علاقمند و توانمند فراهم است.
امروز در شراکت با غیر ایرانیان باید توجه داشت که ما ملت ایران سرمستی سرمایه گذاران خارجی در ایران را می پذیریم لیکن اجازه بدمستی را به آنان نمی دهیم و پیشگیری از این بدمستی محتمل، با تصویب قوانین توسط نمایندگان مردم و مقررات دولتی از سوی دولت است. فراموش نکنیم این بازار هشتاد میلیون نفری کشور ایران بیش از %۳۰ جمعیت بقیه خاورمیانه است و آنقدر جذابیت دارد که هر سرمایه گذاری را به سوی خویش جلب کند لیکن بدون شک عرصه یکه تازی شرکت های غربی نیست. ما می خواهیم توسعه یابیم و آن را با شریک کردن نقش آفرینان خارجی در این فرآیند می جوئیم و هزینه اش را پرداخت خواهیم کرد.
ما برای بهره گیری بهتر از فرصت های خویش با شرکت های بیرون از کشور تعامل سازنده خواهیم داشت و امیدواریم هوشمندی قانون گزاران و دولتیان زمینه ساز شود و ما مردم به جایگاهی بهتر از آنچه هستیم برسیم.

* مدیر فروش سیستم های اطلاعاتی، شبکه و زیر ساخت
شرکت بین المللی مهندسی سیستم ها و اتوماسیون (ایریسا)