پالم سرطان‌زا نیست
هما کبیری «پالم» که این روزها حسابی خبرساز شده، ماده‌ای نیست که به تازگی در فهرست کالاهای وارداتی ایران قرار گرفته باشد، بلکه سال‌ها است که پالم از مالزی به عنوان تولیدکننده این ماده، وارد کشور می‌شود و در کارخانه‌های تولید روغن نباتی مورد استفاده قرار می‌گیرد. اتفاقی که این روزها افتاده فقط این است که میزان واردات این کالا خیلی بیشتر از گذشته شده و همین مساله موجب شده تا استفاده‌های دیگری از آن شود. شاید همین واردات زیاد پالم دلیلی برای استفاده غیرمجاز آن در محصولات لبنی باشد که این روزهای هیاهوی خاصی را در شهر و به ویژه سوپرمارکت‌ها ایجاد کرده است. «شاهرخ ظهیری»، رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی تهران که تاکید دارد برخی شایعات آسیب جدی به کارخانه‌های تولید لبنیات در سطح کشور وارد کرده، اعلام می‌کند که خودش لبنیات را به حد نیاز مصرف می‌کند و دولت باید کمک کند تا این مشکل ایجاد شده زودتر برطرف شود و آرامش به بازار برگردد. گفت‌وگوی «دنیای اقتصاد» با وی که پدر صنایع غذایی ایران لقب گرفته، ابعاد این چالش را روشن کرده است.
آقای ظهیری، آیا پالم سرطان‌زا است؟
خیر.
پس چرا این روزها شایعه‌های مختلفی مبنی بر سرطان‌زا بودن و مضر بودن پالم مطرح شده است؟
متاسفانه غیرواقعی بودن برخی مسائل بزرگترین صدمه را به تولیدکنندگان لبنیات وارد کرده است. اینکه یک مرتبه موضوعی به این شکل مطرح می‌شود، صدمه زیادی به صنایع وارد می‌کند. موضوع این است که پالم سرطان‌زا نیست، اما ترانس چرب است و همین موجب می‌شود تا در رگ‌های بدن رسوب کند و این مساله می‌تواند حاوی خطرساز باشد.
پس موضوعی که موجب خبرساز شدن استفاده از پالم در مواردی غیر از کارخانه‌های روغن نباتی شده چیست؟
شکی در این نیست که پالم از نظر چربی بالا مضر است، اما نباید همه صنایع را زیر سوال برد. تعداد محدودی از کارخانه‌های تولید لبنیات در ماست‌های پرچرب‌شان از پالم استفاده کرده‌اند و نه در شیر. تاکید می‌کنم برخی از کارخانه‌ها در تولید ماست پرچرب از پالم استفاده کرده‌اند. پس در شیر از پالم استفاده نشده، در حالی که من با برخی از کارخانه‌های تولید لبنیات که صحبت می‌کنم، از کاهش تولید شیر خام‌شان می‌گویند. اینها همه آسیب است که به صنعت لبنیات ضربه زده و کل صنعت را زیر سوال برده است.
اینکه می‌گویید پالم در ماست‌های پرچرب استفاده می‌شود، درصد ماست چقدر باید باشد که احتمال استفاده از پالم در آن وجود دارد؟
ماست‌های با چربی 10 تا 12درصد.
افزودن پالم به ماست‌های پرچرب یک اتفاق معمول بوده یا در ماه‌های اخیر اتفاق افتاده است؟
این موضوع از ابتدای امسال مطرح بوده و البته در سال گذشته هم تا حدودی از پالم در لبنیات استفاده می‌شد، اما در سال‌های گذشته هیچگاه مطرح نبوده است. البته میزان استفاده از پالم در لبنیات در سال گذشته به میزان امسال نبوده است. در حال حاضر قیمت پالم هم گران شده و قیمت آن به اندازه روغن‌های دیگر است و شاید صرفه گذشته را برای مصرف در کارخانه‌های مواد غذایی نداشته باشد.
یعنی قبلا در مواد غذایی از پالم استفاده می‌شد؟
یک زمانی استفاده می‌شد اما نه به این اندازه. آن زمان فشار دولت بر این بود که قیمت برخی کالاها نباید افزایش پیدا کند؛ به همین دلیل از پالم استفاده می‌شد. اما استفاده از پالم در همان زمان هم با مجوز وزارت بهداشت بود. حالا هم حرف ما این است که اگر دولت نظرش بر این است که نباید از پالم استفاده شود، نباید آن را به این شکل مطرح و رسانه‌ای می‌کرد، بلکه باید استفاده از آن را به شکل مطلوبی کنترل می‌کرد؛ نه اینکه با انتشار یک خبر کاری کند که مردم دیگر شیر نخورند.
اتفاقی که اکنون افتاده بیشتر شبیه به این است که با انتشار یک خبر که به گفته شما نادرست هم هست، تلاش شده تا برخی برندهای لبنیات خدشه‌دار شود. یعنی به نوعی این اتهام غرض‌ورزانه بوده است. چقدر این موضوع را تایید می‌کنید؟
نمی‌شود گفت این اتفاق با نظر خاصی عنوان شده است. به طور کلی به دلیل استفاده بیش از حد پالم در صنایع غذایی ایران به دلیل واردات بیش از حد این ماده، شورای سلامت و وزارت بهداشت طی جلساتی تصویب کردند که تنها 30درصد از روغن مورد نیاز کشور به شکل پالم وارد شود و مابقی آن به شکل روغن آفتابگردان و سایر روغن‌ها باشد. اما ما برای این موضوع داد و فریاد راه نینداختیم. امیدواریم خود دولت این موضوع را زودتر رفع و رجوع کند.
آیا در شیرینی‌جات هم از پالم استفاده می‌شود؟ یا اینکه قرار بوده روغن مورد استفاده در شیرینی پزی از انواع دیگر باشد و به جای آن از پالم استفاده شده است؟
تا پیش از این در حد مجاز از پالم در شیرینی‌پزی استفاده ‌می شد. البته قرار بود روغن مورد استفاده آنها آفتابگردان باشد، اما ظاهرا از پالم استفاده می‌شود. وزارت بهداشت هم اعلام کرده در حال حاضر استفاده از پالم در قنادی‌ها غیرمجاز است و باید حتما از روغن‌های خوراکی دیگر استفاده شود.
پس با این حساب چرا با انتشار این خبر بلافاصله شیرینی‌فروشی‌ها اعلام کردند که از پالم استفاده نمی‌کردند؟
اگر کسی هم از این ماده استفاده کرده، حالا نمی‌گوید از آن استفاده کرده است! چون اثبات این موضوع هم دشوار است. دلیل آن هم این است که آزمایش‌ها تنها نشان می‌دهد روغن گیاهی استفاده شده و نوع گیاه را آزمایشگاه نمی‌تواند تشخیص دهد. بنابراین اگر موجودی این ماده در ایران کم باشد بهتر است و در صورت نیاز به روغن نیز از سایر روغن‌ها استفاده شود.
خود شما به عنوان کسی که از چند و چون ماجرای پالم مطلع هستید، آیا لبنیات مصرف می‌کنید؟
من خودم عضو شورای سلامت هستم و قطعا از لبنیات استفاده می‌کنم. باید به مردم آرامش داد تا مصرف‌شان مانند گذشته شود.