ساختمان‌های آینده و تاثیر آن بر طراحی محیط کار

نویسنده: Jodi Williams

مترجم: مریم مرادخانی　

در بخش اول این مقاله، به بررسی تاریخچه و سیر تحولات محیط کار پرداختیم: گفتیم که بنیانگذاران دفتر کار مدرن، تاجران بودند که ساختمانی را خریداری می‌کردند و طبقه اول را به‌کار اختصاص می‌دادند. خود تاجر نیز همراه با خانواده‌اش در طبقات بالاتر زندگی می‌کرد. همزمان با توسعه شرکت‌ها و به تناسب نیازهای آنها، دفاتر کار نیز توسعه یافتند. در دهه ۱۹۰۰، طراحی «پلان آزاد» پا به عرصه وجود گذاشت. حامیان این سبک معتقد بودند که استفاده از دیوارها باید به حداقل برسد و همه کارکنان در یک فضای باز و در کنار هم کار کنند. این روش سال‌ها رایج بود تا اینکه ایده پارتیشن‌بندی فضا (اتاقک‌ها) برای نخستین‌بار از سوی «رابرت پراپست» مطرح شد. از همان زمان تا به امروز، استفاده از اتاقک‌ها رایج‌ترین شیوه طراحی ادارات در ایالات متحده بوده است.

در ادامه به بررسی عوامل تاثیرگذار بر طراحی محیط کار پرداختیم. گفتیم که رد پای تکنولوژی در همه این تحولات دیده می‌شود. هوش مصنوعی، روبات‌ها و اتوماسیون فرآیندهای اداری، محیط کار را دگرگون خواهند کرد و بخش اعظمی از فعالیت‌هایی که امروزه توسط انسان‌ها انجام می‌شود، به ماشین‌ها واگذار خواهد شد، سپس نحوه رفت و آمد کارکنان آینده را پیش‌بینی کردیم. گفتیم که طی سال‌های آینده، حمل و نقل، انعطاف‌پذیرتر، سریع‌تر و در دسترس افراد بیشتری خواهد بود. بسیاری از مردم جهان به دوچرخه‌سواری و پیاده‌روی روی خواهند آورد و محیط‌هایی که این امکانات را فراهم کنند، مورد‌توجه کارکنان قرار خواهند گرفت. استفاده از اپلیکیشن‌های حمل و نقل، مثل Uber و Lyft همچنان رونق خواهد داشت. کارکنان آینده می‌توانند از هر جا و در هر زمانی برای شرکت‌ها کار کنند. مکان و زمان، دیگر یک محدودیت نخواهد بود. در آخرین بخش این مقالات، به بررسی ویژگی‌های ساختمان‌های آینده و تاثیر آن بر محیط کار خواهیم پرداخت.

ساختمان‌های آینده، انعکاسی از طبیعت

در حال حاضر، گرایش‌های ساختمان‌سازی به‌شدت تحت تاثیر سبکی موسوم به wild design هستند. این سبک، حد و مرزهای مهندسی ساختمان، بازار و مصرف‌کنندگان را در هم شکسته است. محدودیت‌ها و قوانین مربوط به ارتفاع ساختمان‌ها مورد بازبینی قرار گرفته‌اند. از میان لیست مرتفع‌ترین سازه‌های در حال ساخت دنیا، دست کم هشت مورد تا پنج سال آینده به بهره‌برداری خواهند رسید.با وجودی که ساختمان‌های در حال ساخت، آینه تمام‌نمای نوآوری‌های مهندسی، تکنولوژی و معماری هستند، اما بخش اعظمی از فضاهای شهری را ساختمان‌های قدیمی تشکیل می‌دهند و این روند در سال‌های آینده نیز ادامه خواهد داشت. از آنجایی که هر ساختمانی، تقریبا هر چهل سال یک‌بار نیاز به بازسازی دارد، «ارتقا، مقاوم‌سازی و تغییر موقعیت» عوامل مهمی هستند که در آینده ساختمان‌ها و ادارات نقش دارند.طی سال‌های آینده، نوآوری‌های طراحی فراگیر خواهند شد و طراحان، از به‌روزترین ساختمان‌های دنیا ایده خواهند گرفت. صرفه‌جویی در مصرف آب، انرژی و کاهش هزینه‌ها همچنان در اولویت آنها خواهد بود.

10 سال بعد: کاهش اتلاف انرژی و اثرات زیست‌محیطی

طی ۱۰ سال آینده، این تحولات بر عرصه کسب‌وکار مسلط خواهند شد: مسوولیت و نقش بخش خصوصی در حفاظت از محیط زیست پررنگ‌تر خواهد شد. مالکان ساختمان‌ها به دنبال راه‌هایی برای افزایش درآمد از طریق طراحی و مدیریت ساختمان خواهند بود. مفهوم خانه/ اداره رواج خواهد یافت و واحدهای مسکونی/ اداری جایگزین خانه‌ها و ادارات خواهند شد. واحد مسکونی/ اداری، فضایی تک‌واحدی است که خانه را با محل کار ادغام می‌کند. این واحدها هم به عناصر مسکونی مجهزند و هم به عناصر اداری، به این ترتیب می‌توانید در محل کار خود، زندگی و در محل زندگی خود، کار کنید. به لطف تکنولوژی، مساحت ساختمان‌ها کوچک‌تر، اما استفاده از فضاها بهینه‌تر خواهد شد.

طراحی ساختمان با هدف بهینه‌سازی مصرف انرژی و پایداری محیط زیست، نیازمند صرف هزینه‌های اولیه است. اما به مرور که این هزینه‌ها کاهش می‌یابند، تاثیر این برنامه‌ها در بلندمدت محسوس‌تر خواهد بود. ایده‌های جدیدی مثل تولید انرژی از طریق نمای جلبکی ساختمان، روکارهای تصفیه هوا (مثل رنگ یا روغن جلا) و تولید انرژی خودکار، به امری عادی تبدیل خواهند شد. همچنین در آینده شاهد گسترش تکنیک‌های بیومیمتیک (الهام‌گیری از طبیعت)، زیست‌گرایی(biophilic) و زیست‌پذیری (bioreceptivity) در طراحی ساختمان خواهیم بود؛ مثل سیمان‌های زیست‌پذیر که در نمای خارجی ساختمان به‌کار می‌روند و محیطی مناسب برای رشد خزه و جلبک هستند.ساختمان‌ها و مصرف‌کنندگان، زباله کمتری تولید خواهند کرد و با کاهش مصرف انرژی خارجی و تولید انرژی داخلی، اثرات زیست محیطی را کاهش داده، در هزینه‌ها صرفه‌جویی کرده و وابستگی به خدمات دولتی را به حداقل خواهند رساند (انرژی خارجی یعنی انرژی‌ای که در خارج از محدوده ساختمان تولید می‌شود، مثل آب و برق دولتی. انرژی داخلی در محدوده ساختمان تولید می‌شود، مثل انرژی خورشیدی یا باد). این تغییر گرایش، مسوولیت مالکان ساختمان‌ها را دوچندان خواهد کرد. آنها باید به فکر ایجاد زیرساخت‌های لازم برای تصفیه آب، دریافت انرژی و دفع پسماند در محدوده ساختمان باشند.

تمامی پیشرفت‌های ۱۰ سال آینده در راستای افزایش دسترسی و آسایش مردم خواهد بود و شاهد گسترش رویکرد خانه/ اداره در ساخت و ساز و بازسازی ساختمان‌ها خواهیم بود. مالکان ساختمان‌ها از دارایی خود نهایت استفاده را خواهند کرد، به این ترتیب به جای آنکه کل ساختمان از سوی مالک آن اشغال شود، رویکردهای چند مستاجری و ساختمان‌های چندمنظوره رواج خواهند یافت. ادغام تکنولوژی در سیستم‌های ساختمانی، نیاز به شوفاژها را به حداقل خواهد رساند. تکنولوژی، نحوه تعامل ساکنان با ساختمان‌ها را تحت تاثیر قرار خواهد داد. دستگاه‌ها همچنان کوچک‌تر و کم‌مصرف‌تر خواهند شد و نیاز به تولید انرژی و افزایش ظرفیت سرمایش (cooling capacity) کمتر خواهد شد. ساختمان‌ها انعطاف‌پذیرتر می‌شوند تا پاسخگوی نیازهای ساکنان باشند. تکنولوژی ساختمان‌های هوشمند، رفته‌رفته به یک امر عادی تبدیل خواهد شد و به کارکنان این امکان را خواهد داد که دمای هوا، نور و سایر شرایط محیطی را متناسب با سلیقه خودشان تنظیم کنند. همزمان با کامپیوتری شدن ساختمان‌ها، اپلیکیشن‌های دورکاری و واقعیت مجازی رواج بیشتری خواهند یافت. تاثیر این تحولات بر طراحی محیط کار:

تجدید نظر درباره مدت و شرایط اجاره‌نامه: به علت تغییر نیازهای مستاجران و مبلغ اجاره‌ها، ساختمان‌های آینده به‌گونه‌ای طراحی خواهند شد که پاسخگوی نیازها و انتظارات ساکنان باشند. اجاره‌نامه‌ها ساده‌تر و مدت زمان قراردادها کوتاه‌تر خواهد شد و بلافاصله پس از امضای قرارداد، امکان استفاده از ملک وجود خواهد داشت.

تغییر کاربری به مرور زمان: طراحان به استانداردها و معیارهای کلی و ساده‌تر روی‌می‌آورند تا بتوانند به سرعت با مقتضیات زمان و خواسته‌های مردم همگام شوند.

تکنولوژی‌های پیشرفته، دسترسی بیشتر: ویدئوهای باکیفیت در همه جا در دسترس خواهند بود و ارتباط از راه دور را آسان‌تر خواهند کرد. تکنولوژی‌های پوشیدنی متصل به هم، این امکان را به شما می‌دهند که از طریق سیستم‌های حسگر، فضای مورد نظر خود را تحت کنترل داشته باشید.

رواج دفتر کار هوشمند: بسیاری از ساختمان‌ها به سیستم‌های کنترل مبتنی بر اپلیکیشن‌ها مجهز خواهند شد. تیم‌های تاسیسات و نگهداری از ساختمان، دانش و تخصص خود را در زمینه تکنولوژی افزایش خواهند داد.

25 سال بعد: طراحی سازگار با محیط زیست

تا سال ۲۰۵۰، حدود ۳۰ میلیون ساختمان مورد نیاز خواهد بود اما بسیاری از ساختمان‌های فعلی نیز بازسازی شده و مورد استفاده قرار خواهند گرفت. تعداد بی‌شمار ساختمان‌های نوساز و بازسازی شده، ما را وادار می‌کند که زیرساخت‌های شهری و مدل‌های شهرسازی را مورد بازبینی قرار دهیم.

طراحی و معماری در جهت کاهش اثرات مخرب زیست‌محیطی: عملیات ساختمانی به گونه‌ای مهندسی خواهند شد که اثرات زیست‌محیطی را به حداقل برسانند. ما احتمالا شاهد ساختمان‌هایی خواهیم بود که بیش از آنکه مصرف‌کننده انرژی باشند، تولیدکننده هستند.همزمان که سطح آب دریاها بالا می‌رود، ممکن است شاهد پیدایش ساختمان‌های معلق باشیم. الگوهای توسعه شهری تغییر می‌کنند تا از ساخت و ساز در دشت‌های سیلابی جلوگیری شود (دشت سیلابی، زمین همواری در جوار رودخانه است که در صورت طغیان رودخانه، زیر آب خواهد رفت). زیرساخت‌ها در مناطق ساحلی که امکان جزر و مد وجود دارد، بهینه‌سازی خواهند شد تا در عین رفع نیاز ساکنان، از بلایای طبیعی جلوگیری شود.

اخیرا شرکت سامسونگ پیش‌بینی کرده که در آینده، ساختمان‌هایی زیر آب بنا خواهند شد که از انرژی خورشید و امواج دریا استفاده می‌کنند. البته پیش‌بینی سامسونگ محدود به حوزه گردشگری و هتلداری لوکس است. تمرکز جمعیت در نقاط شهری، سرعت ساخت و ساز و ارتفاع ساختمان‌های آینده را تحت تاثیر قرار خواهد داد. با کاهش محدودیت‌های معماری عمودی، آسمان‌خراش‌ها سر به فلک خواهند کشید و هر برج می‌تواند یک شهر مستقل باشد. «یان پیرسون»، آینده‌پژوه و سخنران، پیش‌بینی می‌کند که ساختمان‌های آینده حدود ۱۸ مایل، یعنی معادل ۸ هزار طبقه ارتفاع داشته باشند. در حال حاضر، بلندترین برج دنیا، برج «خلیفه» در دبی است که ۸۲۸ متر ارتفاع و ۱۶۳ طبقه دارد.اینترنت اشیا نیز بر زیرساخت‌های شهری و ساختمانی تاثیر خواهد گذاشت. «توماس فری»، آینده‌پژوه آمریکایی می‌گوید که تا بیست سال آینده، سنسورها دنیا را فرا خواهند گرفت و تکنیک‌های طراحی، راه‌اندازی و اندازه‌گیری در همه عرصه‌ها را دگرگون خواهند کرد. یکپارچه‌سازی تکنولوژی یعنی ساختمان‌ها و زیرساخت‌های آینده احتمالا می‌توانند دستگاه‌ها را شارژ کنند، میان افراد ارتباط برقرار کرده و انرژی تولید کنند.تاثیر این تحولات بر طراحی محیط کار:

تغییر چشمگیر و ناگهانی در طراحی آسانسورها: وقتی ساختمان‌ها سر به فلک می‌کشند، چاره‌ای نیست جز اینکه درباره نحوه عبور و مرور افراد در داخل ساختمان تجدید نظر کنیم. طراحان آسانسورها، از تکنولوژی‌های به‌کار رفته در قطارهای پر سرعت (مثل حمل و نقل مغناطیسی معلق و تیوب‌های نیوماتیک) الهام خواهند گرفت.

تراکم جمعیت، تحت تاثیر عوامل زیست‌محیطی: تغییرات آب و هوایی و بالا رفتن سطح دریاها، توزیع جمعیت و توسعه سازه‌ها را به‌شدت تحت‌تاثیر قرار خواهد داد.

نواحی شهری متمرکز: توسعه شهری متمرکز و ساختمان‌های بسیار بلند، نیاز به حاشیه‌نشینی و پراکندگی را کاهش خواهد داد.

زیرساخت‌های خودکفا: زیرساخت‌ها در داخل ساختمان‌ها متمرکز خواهند شد تا امکان ایجاد مراکز شهری خودکفا فراهم شود.

تولید انرژی خودکار در سراسر جهان: همزمان با گسترش و ادغام تکنولوژی‌ها، سازه‌ها و زیرساخت‌ها قادر به شارژ دستگاه‌ها و برقراری ارتباط با سایر سیستم‌ها خواهند بود.

چشم‌انداز عرصه کار در یک نگاه

از طریق تحقیقات، مصاحبه‌ها، تجربه و تصویرسازی موفق شدیم این پنج گرایش کلیدی را پیش‌بینی کنیم:

انعطاف‌پذیری در صدر گرایش‌‌ها: پیش‌بینی دقیق آینده ممکن نیست، اما می‌توانیم تدابیری بیندیشیم که در برابر تحولات آینده انعطاف‌پذیر باشیم. یک محیط کار موفق به گونه‌ای طراحی می‌شود که با تحولات تطبیق پیدا کند. ساعات کاری انعطاف‌پذیر برای جذب استعدادهای برتر، انتخاب فضاهایی متناسب با تحولات آینده، طراحی یک استراتژی خروج، کاهش سرمایه‌گذاری‌های سخت‌افزاری و افزایش سرمایه‌گذاری‌های نرم‌افزاری در حوزه معماری، همه و همه می‌توانند شما را برای رویارویی با آینده آماده کنند. پیش از هرگونه برنامه‌ریزی، باید تحولات را در نظر داشته باشید.

تکنولوژی هر چیزی را ممکن می‌سازد: پیشرفت تکنولوژی، مهم‌ترین عامل تحولات و نوآوری در محیط کار است. تکنولوژی به ما دیکته می‌کند که کی، کجا و چگونه کار و تعامل کنیم. به لطف تکنولوژی، حالا شرکت‌های کوچک می‌توانند برای برقراری ارتباط با طیف وسیعی از افراد، از روش‌هایی استفاده کنند که سابقا گران و غیر قابل دسترس بودند. تکنولوژی، انعطاف‌پذیری را به ارمغان می‌آورد و باعث کاهش هزینه‌ها در تمامی سازمان‌ها می‌شود.

همه به هم متصلند: همزمان که تمرکز از دستگاه‌ها و گجت‌ها به سمت شبکه‌های فراگیر معطوف می‌شود، اینترنت اشیا جای خود را به «اینترنت همه چیز» خواهد داد (شبکه‌ها در تمامی اشیای پیرامون ما تعبیه خواهند شد). انبوه داده‌هایی که توسط این شبکه‌ها جمع‌آوری می‌شود، کارآمدی، نوآوری و ابتکار را افزایش خواهد داد.

شخصی‌سازی در اولویت قرار می‌گیرد: ایجاد فضاهایی برای افزایش بهره‌وری در جوامع متنوع، همچنان در اولویت خواهد بود. به این منظور، شرکت‌ها به طراحی فراگیر روی می‌آورند و به کارکنان، حق انتخاب و اختیار می‌دهند.

گسترش کار قراردادی و اقتصاد گیگی: در حال حاضر، اقتصاد گیگی و مشاغل مبتنی بر اپلیکیشن‌ها در بسیاری از کشورها رواج یافته. انتظار می‌رود که در سال‌های آینده، همزمان با پیشرفت تکنولوژی، جمعیت کارکنان مستقل و کار قراردادی گسترش یابد.پیش‌بینی دقیق آینده غیرممکن است. ما می‌توانیم گرایش‌های پنج سال آینده را تخمین بزنیم اما پیش‌بینی‌های ما از آینده‌های دورتر، به هیچ‌وجه دقیق نیستند و بعضی از ایده‌ها ممکن است هرگز به واقعیت تبدیل نشوند و بعضی دیگر، زودتر از موعد اتفاق بیفتند. شما چه فکر می‌کنید؟ محیط کار آینده را چطور پیش‌بینی می‌کنید؟ بزرگ بیندیشید و بزرگ رویاپردازی کنید. به‌زودی، آینده به زمان حال تبدیل خواهد شد.

منبع: WorkDesign