شمارش معکوس برای جنگ

دنیای اقتصاد - خبر حمله نظامی برخی کشورهای غربی به سوریه بر روند بازارهای مختلف اثر گذاشت. در آخرین خبر، مقام‌های کاخ سفید اعلام کردند احتمال دارد از طریق دریا به سوریه حمله محدود نظامی کنند. چند روز پیش نیز فرانسه و بریتانیا از بررسی حمله نظامی به سوریه خبر دادند. انتشار این اخبار موجب افت شاخص سهام در بازارهای مختلف شد و بهای جهانی طلا و نفت نیز افزایش یافت. در بازار داخلی نیز سکه و ارز در یک فضای هیجانی با افزایش قیمت همراه شدند و در مقایسه با روزهای قبل رکوردهای جدید ثبت کردند. آمادگی آمریکا برای «حمله محدود» به سوریه

مقامات کاخ سفید اعلام کردند احتمال دارد این حمله امروز پنج‌شنبه و از طریق دریا انجام شود

گروه بین‌الملل- مقامات کاخ سفید دیروز اعلام کردند که ایالات‌متحده، ممکن است امروز، پنجشنبه، یک حمله نظامی محدود به سوریه انجام دهد و همزمان جامعه اطلاعاتی آمریکا خود را آماده می‌کند تا گزارشی در توجیه این اقدام منتشر کند و متحدان این کشور هم در حال تجدید قوا هستند.

به گزارش «ایسنا» به نقل از شبکه خبری راشاتودی، مقامات بلند‌پایه دولت باراک اوباما، رییس‌جمهوری ایالات‌متحده، به روزنامه واشنگتن‌پست گفتند که کاخ سفید در حال بررسی انجام یک حمله محدود به سوریه است و این مقامات که نامشان ذکر نشده، اضافه کردند: «ما فعالانه در حال بررسی نظرات قانونی مختلف هستیم که در اتخاذ تصمیم درباره سوریه اثر دارد.»

به نوشته روزنامه واشنگتن پست، واکنش احتمالی از سوی واشنگتن یک حمله دریایی از مدیترانه است که بیشتر از دو روز طول نمی‌کشد و به سمت اهداف مستقیم، جایی که گمان می‌رود، زرادخانه‌های تسلیحات شیمیایی سوریه در آنجا باشد، انجام می‌شود. اما در شرایطی که احتمال این حمله در آینده بسیار نزدیک، زیاد است و احتمالا از ناوهایی که پیش‌تر در مدیترانه مستقر شده‌اند انجام می‌شود، حمایت مردمی از این روند در آمریکا اخیرا به صفر رسیده است. در همین شرایط دولت باراک اوباما، رییس‌جمهوری ایالات‌متحده می‌گوید: اسناد و مدارک «غیر قابل انکاری» در مورد استفاده از سلاح شیمیایی علیه غیرنظامیان در حومه دمشق در ۲۱ اوت سال جاری میلادی وجود دارد اما نظرسنجی‌ پنج روزه خبرگزاری رویترز در همان زمان نشان داد که تنها ۹ درصد از آمریکایی‌ها علاقه‌مند به مداخله کشورشان در سوریه هستند. با وجود عدم حمایت مردم آمریکا و تاکید دولت بشار اسد، رییس‌جمهوری سوریه و متحدانش که دولت دمشق در مورد استفاده از سلاح‌های شیمیایی گناهکار نیست، جان کری در جریان یک نشست خبری در روز دوشنبه گفت: درک و استنباط در مورد آنچه که پیش‌تر در سوریه اتفاق افتاده، «برپایه حقیقتی است که با عقل سلیم و هوشیاری مطابقت دارد.» وزیر خارجه آمریکا تلاش مکرر اسد را برای «لاپوشانی» اتهام استفاده از سلاح شیمیایی «خودخواهانه» نامید و گفت: «اوباما معتقد است افرادی که از مرگ‌بارترین تسلیحات جهان علیه آسیب پذیرترین مردم جهان استفاده می‌کنند، باید پاسخگو باشند.» یک روز پیش‌تر، وزیر امور خارجه آمریکا تایید کرد که اوباما در حال بررسی گزینه‌هایش با توجه به یک حمله است و قرار است با قانونگذاران آمریکایی در کنگره و رهبران بین‌المللی دیدار کند. بنا به نوشته واشنگتن پست، اوباما ممکن است از دستیابی به تصویب انجام حمله از جانب کنگره صرف نظر کند و در عوض بر حمله به سوریه به بهانه «جنایات‌ جنگی غیرقابل انکار» تکیه کند. جو بایدن، معاون رییس‌جمهوری ایالات متحده، روز سه‌شنبه، پنجم شهریور، مدعی شد که بدون هیچ تردیدی دولت سوریه عامل حمله شیمیایی اخیر به حومه دمشق است و از این رو باید پاسخگوی عمل «ظالمانه» خود باشد.

او اضافه کرد: «هیچ تردیدی وجود ندارد که چه کسی مسوول استفاده‌ ظالمانه از سلاح‌های شیمیایی در سوریه است: حکومت سوریه.»

او سپس مدعی شد: «کسانی که سلاح‌های شیمیایی را علیه مردان، زنان و کودکان بی‌پناه به‌کار گرفته‌اند، باید پاسخگو باشند.»پیش از این چاک هیگل، وزیر دفاع ایالات‌متحده نیز اعلام کرده بود که نیروهای آمریکایی مستقر در دریای مدیترانه آماده فرمان باراک اوباما، رییس‌جمهوری آمریکا برای هدف قرار دادن سوریه هستند، اما گزارش‌ها از کاخ سفید حکایت از آن دارد که رییس جمهوری آمریکا هنوز در این‌باره تصمیم نهایی را نگرفته است. حتی جی کارنی، سخنگوی کاخ سفید گفته است که واشنگتن قصد تغییر حکومت سوریه را ندارد که این سخن می‌تواند به معنای محدود بودن اقدام نظامی احتمالی آمریکا علیه دمشق باشد.

گزارش دیگر خبرگزاری رویترز نیز حاکی است که متحدان آمریکا برای حمله احتمالی به سوریه آماده شده‌اند و این حمله ممکن است تا چند روز آینده انجام شود. بر اساس این گزارش، سفرای غربی به اپوزیسیون سوریه اطمینان داده‌اند که انتظار پاسخ نظامی قریب‌الوقوع غرب به نیروهای بشار اسد را داشته باشند. استرالیا نیز که در آینده نزدیک در شورای امنیت سازمان ملل متحد صاحب کرسی خواهد شد، تاکید کرده‌است که حتی اگر شورای امنیت مخالفت خود را با اقدام نظامی علیه سوریه اعلام کند، باز احتمال حمله به دمشق وجود دارد. در این میان فرانسه و بریتانیا هم از لزوم مجازات حکومت سوریه سخن گفته‌اند و حتی چنان‌که رویترز می‌نویسد، بریتانیا طرح اقدام نظامی علیه دمشق را آماده کرده است. این گزارش اضافه می‌کند که دیوید کامرون، نخست وزیر بریتانیا در طول چهار روز گذشته دو بار با باراک اوباما گفت‌وگوی تلفنی داشته و نیز از پارلمان درخواست کرده‌است که درباره تحولات سوریه نشستی در امروز، پنج‌شنبه، هفتم شهریور، داشته باشند.

رویترز سپس می‌نویسد که به‌نظر می‌رسد اقدام نظامی علیه دمشق معطوف به حملات هوایی و موشکی باشد، زیرا حمایت اندکی در غرب نسبت به ورود نیروهای زمینی به سوریه وجود دارد.

در همین زمینه فعالان اپوزیسیون سوریه می‌گویند که احمد جبرا، رییس ائتلاف ملی سوریه در دیدار با ۱۱ سفیر غرب در یکی از هتل‌های استانبول ترکیه، اطلاعات مربوط به اهداف محتمل برای حملات موشکی را در اختیار آنان قرار داده‌است. جنگ داخلی سوریه به مرگ بیش از ۱۰۰ هزار نفر و آوارگی میلیون‌ها شهروند سوری انجامیده است. به گفته او، قرار است این پیش‌نویس در جلسه پنج عضو دائم شورای امنیت مطرح و درباره آن گفت‌وگو شود. پیشتر بان کی‌مون، دبیرکل سازمان ملل عنوان کرد که باید شورای امنیت در جریان رویدادهای بحران سوریه قرار بگیرد.

رایزنی سران آمریکا و بریتانیا

همزمان با اظهارنظرهای متفاوت در مورد عملیات نظامی احتمالی غرب علیه سوریه، رهبران آمریکا و بریتانیا واکنش تنبیهی را نسبت به گزارش کاربرد سلاح شیمیایی در جنگ داخلی سوریه مورد بررسی قرار داده‌اند.

باراک اوباما، رییس جمهوری آمریکا، و دیوید کامرون، نخست وزیر بریتانیا، در تماسی تلفنی، در مورد اتهام کاربرد اسلحه شیمیایی توسط نیروهای دولتی سوریه علیه غیرنظامیان آن کشور و نحوه واکنش به این اقدام تبادل نظر کردند. این دومین گفت‌وگوی رهبران دو کشور از زمان انتشار گزارش‌های حاکی از حمله شیمیایی به یکی از مناطق حومه دمشق، پایتخت سوریه، در روز چهارشنبه گذشته است که گفته می‌شود چند صد کشته و چند هزار زخمی برجای گذاشته است. مخالفان حکومت سوریه گفته‌اند که این منطقه تحت تسلط نیروهای مخالف قرار داشت و نیروهای دولتی در جریان آتشباری شدید هوایی و زمینی به منظور پاکسازی آن از افراد مسلح، این منطقه را هدف تهاجم شیمیایی نیز قرار دادند.

دولت سوریه که نخست وقوع حمله شیمیایی را تکذیب کرده بود، متقابلا نیروهای مخالف را به استفاده از اسلحه شیمیایی متهم کرده و گفته است که انگیزه آنان بدنام کردن نیروهای دولتی بوده است. به ادعای دفتر نخست وزیر بریتانیا و کاخ سفید واشنگتن، هدف از این عملیات، تغییر رژیم نیست؛ بلکه عملیاتی محدود با این منظور است که سوریه و دیگران بدانند که کاربرد اسلحه شیمیایی با تنبیه بین‌المللی مواجه می‌شود.

هم‌اکنون حدود دو میلیون نفر در اثر جنگ داخلی سوریه آواره شده‌اند و این نگرانی وجود دارد که مداخله نظامی باعث افزایش شمار آوارگان شود. و باید هدف‌های حمله نظامی پیش از آغاز این حمله معلوم شده باشد و عملیات ظرف چند روز انجام گیرد همچنبن ممکن است عملیات غرب علیه دولت سوریه باعث تقویت وابستگان القاعده شود، و آنان همان کسانی هستند که غرب نمی خواهد به اسلحه شیمیایی دست یابند. در روزهای اخیر، برخی مقامات غربی، به خصوص در فرانسه، بریتانیا و آمریکا، و همچنین در چند کشور منطقه‌، از جمله ترکیه و اکثر کشورهای عضو اتحادیه عرب، دولت سوریه را مسوول حمله شیمیایی به حومه پایتخت آن کشور دانستند و از اقدامات تنبیهی علیه حکوم بشار اسد، رییس‌جمهوری سوریه حمایت کرده‌اند. مقامات آمریکایی گفته‌اند که اتهام استفاده نیروهای دولتی از تسلیحات شیمیایی بر اساس شنود مکالمات مقامات ارتش سوریه در مورد نتیجه این حمله مبتنی است.

روز سه‌شنبه، وزیر دفاع آمریکا از آمادگی نظامی آن کشور برای انجام عملیات تنبیهی علیه سوریه خبر داد و گفت که ارتش، گزینه‌های مختلفی را برای تصمیم‌گیری رییس‌جمهوری تهیه کرده‌است. در بریتانیا نیز، دیوید کامرون با فراخواندن نمایندگان پارلمان از تعطیلات تابستانی، در نظر دارد در جلسه روز پنج‌شنبه -امروز- پیشنهاد عملیات نظامی علیه سوریه را مذاکره و رای‌گیری بگذارد. در شرایطی که برخی نمایندگان از احزاب مختلف با عملیات نظامی مخالفت کرده‌اند، به نظر‌می رسد که حزب کارگر، حزب اصلی مخالف در مجلس عوام، با چنین عملیاتی موافق است. دولت‌های آمریکا و بریتانیا تاکید کرده‌اند که هدف از عملیات مورد نظر، کاستن از توان ارتش سوریه در استفاده از تسلیحات شیمیایی است و مساله جهت‌گیری در جنگ داخلی یا تلاش برای سرنگونی رژیم بشار اسد مطرح نیست. آنان تاکید کرده‌اند که عملیات مورد نظر به درگیری مستقیم در سوریه منجر نخواهد شد.

به گفته برخی کارشناسان، انتظار می‌رود در عملیات مورد نظر، برخی هدف های حساس نظامی، مانند مراکز فرماندهی و امکانات فرودگاهی سوریه هدف پرتاب موشک‌های دوربرد قرار گیرد و کشورهای غربی خواهند کوشید حتی المقدور دامنه تلفات غیرنظامی این عملیات را کاهش دهند.

بریتانیا سوریه را به سازمان ملل برد

در تحولی دیگر مرتبط با سوریه، دیوید کامرون اعلام کرد بریتانیا پیش‌نویس یک قطعنامه در محکومیت استفاده از سلاح شیمیایی در سوریه را تنظیم کرده و قرار بود آن را دیروز، چهارشنبه، به شورای امنیت سازمان ملل متحد ببرد. به گزارش «ایسنا» به نقل از شبکه خبری اسکای نیوز عربی، طبق این پیش‌نویس استفاده از سلاح شیمیایی توسط بشار اسد، رییس‌جمهوری سوریه محکوم می‌شود و بر اساس آن باید تدابیر لازم برای محافظت از غیرنظامیان سوری اتخاذ شود. دیوید کامرون، نخست‌وزیر بریتانیا گفته بود که پیش‌نویس یک قطعنامه ضد سوری را اواخر روز چهارشنبه - دیروز- به شورای امنیت ارائه می‌دهد.

بازرسی از محل حمله شیمیایی در سوریه از سر گرفته شد

همزمان، گروه بازرسان سازمان ملل متحد در سوریه، صبح دیروز، چهارشنبه، برای دومین بار توانستند به حومه دمشق، محل وقوع حمله شیمیایی چهارشنبه هفته گذشته، راه پیدا کنند و بازرسی‌ها را از سر بگیرند. خبرگزاری رویترز به نقل از فعالان سیاسی سوریه نوشت که بازرسان با همراهی شورشیان وارد شهرک ملیحه شده‌اند و به زودی عازم محله‌هایی خواهند شد که حمله شیمیایی در آنجا رخ داده‌است. نخستین تحقیقات گروه بازرسان سازمان ملل متحد روز دوشنبه، چهارم شهریور، انجام شد و آن هم در شرایطی که حملات «تک‌تیراندازان ناشناس» کار را برای آنها دشوار کرده‌بود. با وجود این، بازرسان در اولین گام خود موفق به «نمونه‌برداری» از آثار حمله شیمیایی شدند و اکنون نیز درصدد تکمیل تحقیقات خود هستند. بان کی مون، دبیرکل سازمان ملل متحد هم دیروز تاکید کرد که بازرسان «زمان بیشتری برای انجام کار خود نیاز دارند».

اتحادیه عرب بشار اسد را محکوم کرد

همزمان اتحادیه عرب در نشستی فوق‌العاده مدعی شد که دولت سوریه مسوول اصلی استفاده از سلاح‌های شیمیایی در سوریه است. به گزارش «ایسنا» به نقل از پایگاه اینترنتی شبکه خبری الجزیره، نمایندگان دائم کشورهای عضو اتحادیه عرب روز سه‌شنبه نشست فوق‌العاده‌ای را درباره سوریه برگزار کردند. در این نشست که در مقر اتحادیه عرب برگزار شد حاضران مدعی شدند که نظام سوریه مسوول اصلی استفاده از سلاح‌های شیمیایی در ریف دمشق است.

آشفتگی شدید بازارهای سهام

با افزایش احتمال عملیات نظامی بین‌المللی در سوریه بازارهای سهام اروپایی روز سه‌شنبه دچار آشفتگی شدید شدند. شاخص سهام در بورس فرانکفورت روز سه شنبه در پایان کار خود افت ۹۶/۱ درصدی را تجربه کرد. این افت در بورس لندن ۶۲/۰ درصد و در بورس پاریس ۳۱/۲ درصد گزارش شده است. از سوی دیگر ارزش سهام در بورس‌های آسیایی و حوزه خلیج فارس نیز متحمل افت شدیدی شده است. شاخص سهام در بورس عربستان سعودی یکی از بزرگ‌ترین تولید‌کنندگان نفت در دنیا ۱۲/۴ درصد افت داشته است. ارزش سهام در بورس دوبی نیز روز سه شنبه ۰۱/۷ درصد سقوط کرد. یک کارشناس مسائل اقتصادی می‌گوید: «اگر شاهد جنگ در منطقه باشیم میزان تولید نفت کاهش خواهد یافت. خصوصا اینکه نمی دانیم چه کشورهایی درگیر جنگ خواهند شد. اما دقیقا می‌دانیم این وضعیت به چه معناست خصوصا از زمان وجود بحران نفتی و جنگ‌های منطقه‌ای در سال‌های اخیر. بنابراین نشانه‌های خوبی را مشاهده نمی‌کنیم و به همین خاطر است که مردم سهام خود را می‌فروشند.» در پی این تحول، قیمت نفت نیز در بازارهای جهانی افزایش پیدا کرد.