انتظارات ترامپ و سلمان از یکدیگر

قاسم محبعلی، مدیر کل پیشین خاورمیانه وزارت خارجه در گفت‌وگویی با «دنیای اقتصاد» به بررسی سفرهای اخیر مقامات سعودی به ژاپن و آمریکا پرداخت و با اشاره به اینکه امروز عربستان روی کار آمدن دونالد ترامپ را یک شانس و فرصت برای خود می‌داند گفت هدف فوری ریاض در این راستا این است که از وجود ترامپ برای اعمال فشار بر ایران استفاده کند و اهدافش در جنگ یمن و سوریه را نیز به پیش ببرد. به گفته این کارشناس به نظر می‌رسد که نظر ترامپ و ریاض درباره این مسائل نسبتا به هم نزدیک است. اما دولت قبلی آمریکا در این مسائل با عربستان خیلی اشتراک نظر نداشت.

اخیرا محمد بن‌سلمان، جانشین ولیعهد عربستان و وزیر دفاع این کشور سفری به واشنگتن داشت و با دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری این کشور دیدار و گفت‌وگو کرد. این در شرایطی است که یکی از مشاوران ارشد محمد بن‌سلمان مدعی شده که او و دونالد ترامپ در دیدار با یکدیگر به این نتیجه رسیدند که ایران امنیت منطقه را تهدید می‌کند. به نظر شما اهداف عربستان از انجام چنین سفری چیست و تاچه حد ایران در این سفر مورد توجه بود؟

به‌طور کلی باید توجه داشت عربستان در طرح توسعه‌ای که دنبال می‌کند برنامه تحت فشار قرار دادن و انزوای ایران را نیز در نظر دارد. یعنی ریاض می‌‌خواهد این اهداف را با دادن امتیازات اقتصادی و توسعه روابط با دیگر کشورها پیش ببرد. درواقع سفر بن‌سلمان به واشنگتن به‌جز اهداف اقتصادی، برخی اهداف سیاسی را نیز دنبال می‌کند. همچنین با توجه به اینکه روابط عربستان با اوباما خیلی گرم نبود، اکنون طبیعی است که از روی کار آمدن ترامپ برای حل مشکلات‌شان در منطقه استفاده کنند. از جمله کشورهایی که عربستان در منطقه با آن مشکل دارد نیز ایران است. هدف فوری ریاض در این راستا این است که از وجود ترامپ برای اعمال فشار بر ایران استفاده کند و اهدافش در جنگ یمن و سوریه را نیز به پیش ببرد. به نظر می‌رسد که نظر ترامپ و ریاض درباره این مسائل نسبتا به هم نزدیک است. اما دولت قبلی آمریکا در این مسائل با عربستان خیلی اشتراک نظر نداشت.

با این تفاسیر می‌توان گفت که عربستان به روی کار آمدن ترامپ در آمریکا به مثابه یک فرصت می‌نگرد؟

بله چراکه در زمان ریاست‌جمهوری باراک اوباما، رئیس‌جمهوری پیشین آمریکا، روابط واشنگتن و ریاض خیلی گرم و دوستانه نبود و دو کشور از روابط استراتژیک فاصله گرفته بودند. در واقع اوباما چندان علاقه‌مند نبود از سیاست‌های عربستان در منطقه دفاع کند. عربستانی‌ها انتظار داشتند که آمریکا در یمن یا سوریه به تمام خواسته‌های ریاض جامه عمل بپوشاند اما اوباما این چنین عمل نمی‌کرد. بنابراین امروز عربستان روی کار آمدن دونالد ترامپ را یک شانس برای خود می‌داند و با توجه به روابط سنتی که معمولا عربستانی‌ها با جمهوری‌خواهان، نهادهای نظامی و کمپانی‌های نفتی دارند، امروز نیز علاقه‌مند هستند که از روی کار آمدن ترامپ و در قدرت بودن جمهوری‌خواهان برای توسعه روابط با آمریکا استفاده کنند.

ترامپ چه نگاهی به روابط با ریاض دارد؟

با توجه به سیاست‌هایی که ترامپ دنبال می‌کند به نظر می‌رسد که عربستان نیز برای آمریکا یک فرصت است زیرا هدف ترامپ این است که بتواند از روابط خارجی‌اش برای پیشبرد اهداف داخلی‌اش استفاده کند. چون عربستان بعد از چین، بزرگ‌ترین ذخایر ارزی را در آمریکا دارد؛ بنابراین اکنون زمینه‌ مساعدی برای ترامپ ایجاد شده تا از روابط با عربستان استفاده کند و این کشور سرمایه‌گذاری‌های بیشتری در آمریکا انجام دهد. در این صورت شاهد افزایش ایجاد مشاغل در آمریکا خواهیم بود که یکی از وعده‌های انتخاباتی ترامپ نیز همین بود.