دُز موضع‌گیری‌های غرب تندتر می‌شود
ایران به دنبال تنش‌زدایی با اوکراین
فشارهایی که پیش‌تر با تحریم‌های حقوق بشری همراه شد و در شرایط کنونی با هدف نشانه گرفتن روابط رو به گسترش تهران و مسکو در دستورکار قرار گرفته است. با این حال جمهوری اسلامی ایران با رد ادعاهای غرب بر سر ارسال پهپاد به روسیه و استفاده از آن در جنگ اوکراین، در تازه‌ترین واکنش پیشنهاد برگزاری نشست پهپادی را به غرب ارائه کرده است. حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه ایران عصر دوشنبه دوم آبان ، در جریان نشست مجمع عمومی سازمان خبرگزاری‌‌‌های آسیا و اقیانوسیه (اوآنا) با برشمردن تلاش‌‌‌های ایران برای میانجی‌گری و خاتمه جنگ در اوکراین و تداوم این تلاش‌‌‌ها تصریح کرد: ما با روسیه همکاری‌‌‌های متنوعی از جمله در حوزه دفاعی داریم و خواهیم داشت و در این راستا در گذشته امکانات و تسلیحاتی را در قالب دفاعی از روسیه دریافت کرده یا به این کشور تحویل داده‌‌‌ایم. با این وجود در راستای سیاست ثابت و اصولی خود، قویا مخالف جنگ اوکراین و تسلیح هر یک از طرفین بوده‌‌‌ایم. بنابراین هیچ سلاحی را به روسیه برای استفاده در جنگ اوکراین نداده‌‌‌ایم.
رئیس دستگاه دیپلماسی افزود: از طریق مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا اعلام آمادگی کرده‌‌‌ایم تا در نشستی میان تیمی فنی از ایران و اوکراین، چنانچه سندی در مورد استفاده از پهپادهای ایرانی علیه اوکراین وجود دارد ارائه شود و اگر این موضوع در آن نشست مسجل شود، ما نسبت به این موضوع بی‌‌‌تفاوت نخواهیم بود. اگرچه مقامات روسی تصریح کردهاند که تجهیزات استفاده شده در جنگ علیه اوکراین روسی است.
تحقیقات پهپادی غیرقانونی است
همراستا و همزمان با پیشنهاد حسین امیرعبداللهیان، نماینده دائم ایران در سازمان ملل نیز در خصوص درخواست تروئیکای اروپا و آمریکا از دبیرخانه برای انجام تحقیقات در چارچوب قطعنامه ۲۲۳۱ برای ارزیابی نوع پهپادهای استفاده شده در درگیری در اوکراین، تاکید کرده که قطعنامه ۲۲۳۱ هیچ مبنای حقوقی برای انجام این‌گونه تحقیقات فراهم نکرده است. علاوه براین و مهم‌تر از آن، یادداشت مورخ ۱۶ ژانویه ۲۰۱۶ رئیس شورای امنیت وظایف مرتبط در اجرای قطعنامه، به‌ویژه در ارتباط با اصول ذکر شده در پاراگراف ۲و ۷ ضمیمه B این قطعنامه ۲۲۳۱ را مشخص کرده است.
امیرسعید ایروانی عنوان کرده است: بر اساس این یادداشت، وظایفی نظیر رصد اجرای قطعنامه، پاسخ به سوالات دولت‌‌‌های عضو و سازمان‌های بین‌المللی در خصوص اجرای قطعنامه و مهم‌تر از آن، پاسخ صحیح به اطلاعات درخصوص اقدامات ادعایی مغایر با قطعنامه باید توسط خود شورای امنیت انجام شود. ایروانی در این نامه تاکید کرده است: براین اساس هرگونه سوءاستفاده از وظایف ذکر شده در مورد قطعنامه ۲۲۳۱ و از جمله تحقیقات درخواستی غیرقانونی است و نقض صریح دستورکار دبیرخانه محسوب می‌شود و به تبع آن، هرگونه یافته‌‌‌ای که ناشی از تحقیقات غیرقانونی مذکور باشد، بی‌اعتبار و باطل است. سفیر ایران در پایان نامه خود تاکید کرده است: با توجه به موارد فوق الذکر، جمهوری اسلامی ایران در خصوص اجرای هرگونه تحقیقات یا اقدامی بر اساس خواست دولت‌‌‌های غربی هشدار داده و از دبیرکل سازمان ملل می‌‌‌خواهد علاوه بر ممانعت از انجام این وظایف نادرست توسط دبیرخانه از درج و گزارش چنین درخواست‌‌‌های غیرقانونی در گزارش بعدی دبیرکل در مورد اجرای قطعنامه ۲۲۳۱ خودداری کند.
رد ادعاهای فروش پهپاد به روسیه
ایروانی در بخش دیگری از اظهارات خود ادعاهای سه کشور اروپایی و آمریکا مبنی بر فروش پهپاد به روسیه را قویا رد کرد و تحقیقات سازمان ملل در این باره در چارچوب قطعنامه ۲۲۳۱ را غیرقانونی خواند. سفیر و نماینده دائم ایران در سازمان ملل گفت: کشورهای غربی تلاش می‌کنند بر اساس تفاسیر نادرست و گمراهکننده، بین قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت و استفاده از پهپادها در جنگ اوکراین ارتباط ساختگی برقرار کنند، در حالی که قطعنامه ۲۲۳۱ نه صادرات سلاح را منع کرده و نه به دبیرخانه سازمان ملل دستورالعمل و ظرفیت لازم را برای انجام این تحقیقات داده است.
واکنش به نامه تروئیکای اروپایی
سفیر و نماینده دائم ایران همچنین در این نامه افزود‌‌‌ه است: همان‌گونه که در نامه مورخ ۲۷ مهرماه (۱۹ اکتبر) خود توضیح دادم، محدودیت‌های ذکر شده در پاراگراف ۵ و۶ ضمیمه B قطعنامه ۲۲۳۱ به طور رسمی در ۱۸ اکتبر ۲۰۲۰ پایان یافته است و از آن زمان هیچ‌کدام از اقدامات ایران شامل تامین، عرضه یا انتقال سلاح یا اقلام مرتبط با دیگر کشورها تحت محدودیت‌های قطعنامه ۲۲۳۱ نبوده است. بنابراین، ادعای نقض پاراگراف ۴ ضمیمه B قطعنامه ۲۲۳۱ یک اشتباه و تفسیر گمراهکننده و خودسرانه است که در تناقض با مفاد و روح و نص این بند محسوب می‌شود.
نماینده دائم ایران همچنین در این نامه ادعاها و مواضع مغرضانه برخی کشورهای غربی، به‌ویژه اتهامات بی‌اساس نمایندگان فرانسه، انگلیس، آلمان، به همراه آمریکا علیه جمهوری اسلامی ایران در مورد ادعای فروش پهپاد به روسیه برای استفاده در جنگ اوکراین که در نشست روز جمعه گذشته (۲۹ مهرماه) شورای امنیت مطرح شد را قویا رد و محکوم کرد. سفیر و نماینده دائم ایران در پایان درخواست کرده است این نامه به عنوان سند شورای امنیت ثبت و منتشر شود.
نامه دو صفحهای
پیش‌تر تروئیکای اروپایی جمعه‌‌‌شب در نامهای دوصفحه‌‌‌ای ایران و روسیه را به نقض قطعنامه۲۲۳۱ متهم کرد و خواستار تحقیقات فنی درباره سلاح‌‌‌های به‌‌‌کارگرفته‌‌‌شده در جنگ اوکراین شد. تکیه تروئیکای اروپایی بر پاراگراف چهارم ضمیمه B این قطعنامه است که در آن فهرستی از اقلام نظامی درج شده که برای انتقال از ایران یا صادرات به این کشور نیازمند مجوز شورای امنیت است. آلمان، انگلیس و فرانسه روز جمعه ۲۱ اکتبر در نامهای دو صفحهای که به دست اعضای شورای امنیت سازمان ملل و به رصد رویترز رسیده است، آورده‌‌‌‌‌‌‌‌‌اند: ما خواهان تحقیقات از سوی تیم دبیرکل سازمان ملل که مسوول نظارت بر اجرای قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل است، هستیم و آماده‌‌‌‌‌‌‌‌‌ایم تا از کار دبیرکل در انجام تحقیقات فنی و بی‌‌‌‌‌‌‌‌‌طرفانه حمایت کنیم. در یک هفته گذشته و همزمان با اعمال دور جدید تحریم‌های حقوق بشری کشورهای اروپایی و همچنین کانادا علیه اشخاص و نهادهای ایرانی، فشار بر تهران به دلیل ادعای ارسال پهپادها به روسیه و استفاده از آن در جنگ اوکراین و علیه غیرنظامیان تشدید شده است.
آخرین موضع گیری‌های غرب
در حالی که مقامات ایران تاکید دارند که هیچ سلاحی برای استفاده در جنگ اوکراین به روسیه صادر نکرده‌‌‌اند، رئیس مجلس نمایندگان آمریکا با تکرار ادعای مقامات این کشور مبنی بر فروش پهپاد توسط ایران به روسیه برای استفاده در جنگ اوکراین، گفت این اقدام جهان را ناامن می‌کند. پلوسی در جریان دیدار پس از دیدار با نخست‌‌‌وزیر کرواسی در زاگرب، با بیان اینکه من فکر می‌‌‌کنم ایران در حال مرتکب شدن اشتباه بزرگی است، گفت: ما باید بتوانیم با این پهپادها مقابله کنیم. این یک فناوری خطرناک است و باید متوقف شود.
همزمان ند پرایس، سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا در یک نشست خبری در پاسخ به این سوال که چه نظری درباره گزارش‌هایی دارد که در آنها ادعا شده افراد ایرانی آموزش‌‌‌دهنده طریقه استفاده از پهپادها در بلاروس دیده شده‌‌‌اند، گفت: ما از این گزارش‌ها مطلعیم اما در موقعیتی نیستیم که درباره‌‌‌شان اظهارنظر کنیم. ما به طور گسترده‌‌‌تر نگرانی‌‌‌مان درباره حضور ایران در اوکراین اشغال‌‌‌شده توسط روسیه، به‌ویژه در کریمه و اقدامات آن به همراه روسیه در این زمینه را ابراز کرده‌‌‌ایم و این گزارش‌ها را به دقت دنبال می‌‌‌کنیم. در ادامه این موضع‌گیری‌ها رئیس‌‌‌جمهور اوکراین نیز در اظهاراتی مدعی شد که روسیه ۲۰۰۰ پهپاد از ایران سفارش داده است. ولادیمیر زلنسکی، رئیس‌‌‌جمهور اوکراین روز دوشنبه در سخنرانی در کنفرانسی که توسط روزنامه صهیونیستی هاآرتص ترتیب داده شده بود، ادعا کرد که صدای پهپادهای ایرانی هر شب در آسمان‌‌‌های‌‌‌مان شنیده می‌شود. مطابق با اطلاعات‌‌‌مان، روسیه ۲۰۰۰ (پهپاد) «شاهد» به ایران سفارش داده است.
واکنش مسکو
در واکنش به این ادعاها، وزیر خارجه روسیه در اظهاراتی عنوان کرد که تهران و مسکو توضیحات کاملی را درخصوص ادعاهای استفاده از پهپادهای ایرانی توسط روسیه در جنگ علیه اوکراین به شورای امنیت سازمان ملل ارائه کردهاند. سرگئی لاوروف روز دوشنبه به خبرنگاران گفت: در رابطه با مساله پهپادهای ایرانی باید بگویم که پاسخ جامعی توسط نمایندگان ایران و روسیه حتی به شورای امنیت سازمان ملل ارائه شده است. اشاره لاوروف به اظهارات معاون نماینده دائم روسیه در سازمان ملل است که روز پنج‌شنبه ۲۸ مهر در واکنش به ادعاها درباره استفاده مسکو از پهپادهای ایرانی در جنگ اوکراین، تاکید کرد پهپادهایی که در اوکراین استفاده می‌شود، تماما در روسیه تولید شده است. «دیمیتری پولیانسکی» با بیان اینکه «[دبیرخانه سازمان ملل] هیچ ماموریتی برای تحقیق درباره چیزی راجع به قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل را ندارد»، تصریح کرد: نقش آن همان‌طور که در یادداشت رئیس شورای امنیت ۲۰۱۶/ ۴۴ در تاریخ ۱۶ ژانویه ۲۰۱۶ تصریح شده، صرفا فنی است.
