اوکراین؛ بازی بزرگ
یک احتمال: در پاسخ به تداوم حملات هستهای پوتین، ترس از جنگ هستهای (به اعتقاد من ترسی که احتمالا نادیده گرفته میشود) به حدی در ایالاتمتحده افزایش مییابد که این کشور به طور قابلتوجهی کمکهای خود به اوکراین را کاهش میدهد. اگر سیاستمداران دستراستی پوپولیست، بهرغم عملکرد ضعیفشان در انتخابات میاندورهای ایالاتمتحده، نفوذ خود را در واشنگتن افزایش دهند، این امر میتواند به کاهش این کمکها منجر شود. افزایش قیمت انرژی در ایالاتمتحده و بهویژه در اروپا میتواند دولتها را نیز تحت فشار قرار دهد. پوتین در بازی طولانی خود با اروپا هنوز هم میتواند برنده شود. تاکنون شاهد اتحاد بیسابقهای علیه مسکو بودهایم که مورد توجه اروپا قرار نگرفته است، اما نمیتوان در پاسخ به جنگ روسیه و اوکراین، این وحدت را بدیهی انگاشت. در حال حاضر شاهد شکافهایی در مکانهای آشنا هستیم؛ از جمله بین کشورهای بزرگ و کوچک و همچنین کشورهای ثروتمند و فقیر. چهار عامل در مجموع میتواند باعث ایجاد بنبست سیاسی و چندپارگی در اتحادیه اروپا شود. بازندهها در چنین شرایطی، اروپا، اوکراین و روابط ترانس آتلانتیک خواهند بود و برنده، پوتین خواهد بود. عامل نخست، شوکهای انرژی و بحران انرژی در سال ۲۰۲۳ است. با توجه به اینکه جریان گاز روسیه دیگر در اوایل سال ۲۰۲۳ برای پر کردن ذخایر تخلیهشده اروپا در دسترس نیست و ظرفیت واردات جدید اروپا به صورت آنلاین عرضه نمیشود، قیمتها در منطقه میتواند بالا بماند و تقاضای زیادی برای گاز ایجاد کند.
انقباض اقتصادی عامل دیگری است که بر جنگ روسیه و اوکراین اثرگذار خواهد بود. اثرات موجدار اقتصادی کمبود گاز شامل خطر رکود، فشارهای تورمی، شکست کسبوکارها و اثرات این وضعیت بر هزینه زندگی افراد، ممکن است استانداردهای زندگی و بازار کار را در اوپا تنزل بخشد که به نوبه خود پیامدهای سیاسی دارد. در میانمدت، این پیامدها ممکن است به رقابتپذیری اروپا لطمه بزند. در حال حاضر شاهد کاهش مازاد تجاری و کاهش تولید بخشهای کلیدی اقتصادی هستیم. عامل سوم مولود عوامل اول و دوم است. اقدامات تثبیتکنندهای که دولتهای اروپایی برای پاسخ به دو چالش فوق اتخاذ کردهاند، میتواند نگرانیها در مورد بدهیهای دولتی را تشدید کند و موجب بروز بحران جدید در منطقه یورو شود. از سوی دیگر میتوان تلاطمهای داخلی را عامل چهارم و اثرگذار بر این بازی دانست.
مشکلات اقتصادی، حمایت نامطمئن پارلمانی امانوئل ماکرون، رئیسجمهور فرانسه و ائتلاف سهحزبی پیچیده اولاف شولتز، صدراعظم آلمان، رهبران هر دو کشور را در داخل و منطقه محدود میکند و در مورد چگونگی دولت جدید جناح راست ایتالیا که نسبت به اتحادیه اروپا شک دارد، ابهام وجود دارد. انتخابات بزرگ در سال ۲۰۲۳ در لهستان، یونان، استونی، فنلاند، اسپانیا و سایر کشورها میتواند سیاستمداران اروپایی دلسوز روسیه را به منصه ظهور برساند یا دولتهای موجود را به این سمت و سو سوق دهد. جهان در پایان سال ۲۰۲۲ با بدترین بحران جهانی انرژی از زمان تحریم نفتی اعراب در دهه ۱۹۷۰ مواجه شد. این بحران تنها ساخته روسیه نیست، اگرچه محرکهای اصلی شامل عدماطمینان ژئوپلیتیکی ناشی از حمله کرملین به اوکراین و همچنین تلاشهای روسیه برای تسلیح منابع نفت و گاز این کشور است. کاهش تقاضای انرژی در اوایل همهگیری کووید-۱۹، سرمایهگذاری ناکافی مزمن در بخش انرژی را تشدید کرد. این عوامل همراه با سیارهای که بهسرعت در حال گرمشدن است، منابع انرژی مقرونبهصرفه و قابل اعتماد را برای بسیاری در اقتصادهای توسعهیافته و در حال ظهور دور از دسترس قرار داده است.