آیا استخراج نفت شیل میتواند آینده انرژی چین را تضمین کند؟
چالشها و چشمانداز نفت چین
چالشهای این غول اقتصادی در بخش نفت شامل کاهش تولید از میادین بالغ، پیچیدگی اکتشافات جدید و دشواریهای فنی در کاوش چاههای جدید است ولی این کشور امیدوار است تا با استخراج نفت شیل تا حدودی بر این چالشها فائق آید. تحلیلگران در مورد توانایی چین برای حفظ رشد تولید نفت اختلافنظر دارند. رشد قابلتوجه چین در تولید نفت در دههاخیر عمدتا ناشی از سرمایهگذاریهای هدفمند بودهاست، با این حال پیشبینیها نشان میدهد که این رشد عمدتا به دلیل کاهش تولید از میادین نفتی بالغ در سال۲۰۲۴ کاهش مییابد. این تغییر در پویایی، شرکتهای نفتی دولتی چین را بر آن داشته تا تمرکز خود را به سمت اکتشاف ذخایر پیچیدهتر و چالشبرانگیزتر شیل و فوقعمیق تغییر دهند.
چین در سال۲۰۲۳ جایگاه ششمین تولیدکننده بزرگ نفتخام در جهان را به خود اختصاص داد. این دستاورد قابلتوجه، تحلیلگران را بر آن داشته تا طیف وسیعی از چشماندازها را برای سالآینده ارائه دهند. پیشبینیها از کاهش ۳۱هزار بشکهای در روز تا افزایش ۶۰هزار بشکهای در روز متغیر است و تغییرات بالقوهای را در وابستگی به واردات چین ایجاد میکند. لین چن، تحلیلگر ریستاد انرژی، یک شرکت مستقل خدمات مشاوره انرژی در نروژ، به یک چالش رایج اشاره کرده: اکثر میادین نفتی چین در مرحله بلوغ قرار دارند و با کاهش تولید طبیعی مواجه هستند. این موضوع، همراه با کمبود اکتشافات جدید، چالش قابلتوجهی را برای حفظ رشد بلندمدت تولید ایجاد میکند.
در پاسخ به کاهش ۱۲درصدی تولید از سال۲۰۱۵ تا ۲۰۱۸، شرکتهای نفتی ملی مانند سینوپک، پتروچاینا و CNOOC Ltd سرمایهگذاریهای خود را به سمت افزایش بازیافت در میادین موجود و اکتشاف میادین جدید هدایت کردند که در نتیجه آن از سال۲۰۱۸، تولید نفت داخلی بهطور متوسط نرخ رشد سالانه ۲درصد را نشاندادهاست.در میادین فراساحل، CNOOC با تمرکز بر میدانهای نفتی در دریای «بوهای»، تولید را ۲۲درصد بین سالهای ۲۰۱۸ و ۲۰۲۲ افزایش داد. تولیدکنندگان دولتی از جمله سینوپک در میادین خشکی درحالتوسعه عملیات برای استخراج نفت شیل در ذخایر عمیق در منطقه سینکیانگ هستند.
تولید سالانه نفت شیل
اگرچه تولید سالانه نفت شیل چین در سال۲۰۲۲ از ۳میلیون تن فراتر رفت، اما چالشهای فنی ذاتی اکتشاف از چنین چاههایی نشان میدهد که رشد تولید پایدار در بلندمدت بعید است.موسسه وود مکنزی، یکی از معتبرترین شرکتهای مشاورهای در امر سرمایهگذاری، پیشبینی کرده که در سالآینده تولید نفت چین ۰.۸درصد کاهش یابد و به ۳میلیون و ۹۴هزار بشکه در روز برسد و در سالهای بعد کاهش تدریجی ادامه خواهد داشت. برعکس، ریستاد انرژی پیشبینی میکند در سال۲۰۲۴، تولید نفت با یکدرصد افزایش به ۴میلیون و ۲۲هزار بشکه در روز برسد و آژانس بینالمللی انرژی (IEA) رشد ۱.۴درصدی را به ۴میلیون و ۳۶هزار بشکه در روز پیشبینی میکند. تحلیلگران گفتهاند که شرکتهای نفتی دولتی چین اکنون چشماندازهای چالشبرانگیزتری را دنبال میکنند تا رشد خود را حفظ کنند.
چشمانداز در حال تحول تولید نفت چین نشاندهنده پیچیدگیهای ایجاد تعادل در تقاضا، بلوغ منابع و چالشهای اکتشاف است. تغییر استراتژیک به سمت اکتشاف ذخایر چالشبرانگیزتر، نشاندهنده پاسخی فعال به محدودیتهای ناشی از پیرشدن میادین نفتی است. درحالیکه پیشبینیها حاکی از کاهش بالقوه رشد تولید است، دامنه پیشبینیها نشاندهنده عدمقطعیت و ماهیت پویای این صنعت است. شرکتهای نفتی دولتی چین، با درک محدودیتهای میدانهای موجود، پیچیدگیهای فنی و پیامدهای هزینهای مرتبط، چشماندازهای متفاوت را بررسی کرده و بر حفظ جایگاه خود در انرژی جهانی اصرار دارند.
میادین نفتی چین در خشکی و فراساحل توزیع شدهاند. خلیج بوهای، واقع در سواحل شمالشرقی، یک منطقه دریایی قابلتوجه با تولید نفت قابلتوجه است. شرکت CNOOCبهویژه، در توسعه میادین نفتی در دریای بوهای فعال بودهاست. در خشکی، مناطقی مانند سینکیانگ برای اکتشاف و تولید نفت مهم بودهاند. چین دارای یک بخش پالایش قوی با پالایشگاههای متعدد در سراسر کشور است. این پالایشگاهها توسط شرکتهای دولتی بزرگ مانند CNPC، Sinopec و CNOOC و همچنین سایر اپراتورهای مستقل اداره میشوند.
بخش پالایش نقش مهمی در تامین تقاضای داخلی برای فرآوردههای نفتی از جمله بنزین، گازوئیل، سوخت جت و مواد اولیه پتروشیمی ایفا میکند. چین سرمایهگذاری زیادی در گسترش و ارتقای ظرفیت پالایشی خود برای پاسخگویی به نیازهای روبهرشد انرژی بهسرعت درحالتوسعه خود انجام دادهاست. همچنین این کشور سرمایهگذاری قابلتوجهی در افزایش برداشت نفت از میادین موجود و اکتشاف میادین جدید انجام داده که شامل توسعه میدانهای دریایی و خشکی میشود.
این کشور به تولید نفت شیل علاقه نشاندادهاست، بهطوری که تولید سالانه نفت شیل بیش از ۳میلیونتن در سال۲۰۲۲ گزارش شدهاست. آینده صنعت نفت چین به عوامل مختلفی از جمله پیشرفتهای تکنولوژیکی، قیمتهای جهانی نفت، پویاییهای ژئوپلیتیکی و تعهد این کشور به شیوههای انرژی پایدار بستگی دارد. آمارهای گمرک چین نشانداد که واردات نفتخام چین در ماه نوامبر نسبت به مدت مشابه سالقبل ۹.۲درصد کاهشیافته که اولین کاهش سالانه از ماه آوریل بوده زیرا سطح بالای موجودی، شاخصهای اقتصادی ضعیف و کاهش سفارشهای پالایشگاههای مستقل باعث تضعیف تقاضا شد.طبق آمار ادارهکل گمرک، واردات نفتخام در نوامبر به ۴۲.۴۴۵میلیون تن یا ۱۰میلیون و ۳۳هزار بشکه در روز رسید که پایینترین نرخ روزانه از ژوئیه و کمتر از ۱۱میلیون و ۵۳هزار بشکه در روز در اکتبر است.