درآمد حذف یارانه انرژی یک‌سوم رقم پیش‌بینی شده است

غزاله طایفه-طی یک‌سال گذشته دو تصمیم مهم در دولت اتخاذ شده که اولی مربوط به سهمیه‌بندی بنزین و دیگری

هدفمند‌کردن یارانه‌ها در قالب طرح تحول اقتصادی دولت است.

یارانه در اقتصاد ایران از پیچیده‌ترین پدیده‌هایی است که عواملی چون نوع کالا و خدماتی که مشمول یارانه می‌شوند، مجموع طبقات و اقشاری که از یارانه استفاده می‌کنند، میزان کارآیی و حتی ضرورت پرداخت آن باید کاملا مشخص شود.

در این راستا در حال حاضر سالانه ۹۰هزار میلیارد تومان یارانه به انرژی پرداخت می‌شود که واقعی کردن قیمت انرژی بدون در نظر گرفتن تبعاتی که می‌تواند در پی داشته باشد، خسارتی بزرگ به اقتصاد کشور وارد خواهد شد.

به اعتقاد محمدحسین ادیب، استاد دانشکده اقتصاد دانشگاه اصفهان در حال حاضر سالانه ۹۰هزار میلیارد تومان یارانه به انرژی پرداخت می‌شود که با حذف آن میزان مصرف حداقل ۵۰درصد کاهش می‌یابد.

ادیب با بیان این مطلب افزود: با حذف یارانه انرژی مصرف حداقل ۵۰درصد کاهش می‌یابد که از این میزان ۱۵درصد به خاطر متوقف شدن قاچاق سوخت به خارج از کشور، ۲۵درصد به دلیل بهینه‌سازی مصرف سوخت و ۱۰درصد نیز مربوط به توقف تولید واحدهایی است که با حذف یارانه مزیت تولید خود را از دست می‌دهند. لذا درآمد ناشی از حذف سوبسید انرژی به حداقل ۵۰درصد یارانه انرژی موجود کاهش می‌یابد و حدود ۴۵هزار میلیارد تومان خواهد شد.

وی ادامه داد: از آنجایی که قیمت نفت کوره همواره یک‌دوم قیمت نفت خام است و اگر مصرف به ۸۰۰هزار بشکه در روز کاهش یابد، قیمت آن را با نفت بشکه‌ای ۱۳۶دلار نمی‌توان محاسبه کرد.

ادیب افزود: در چنین حالتی درآمد ناشی از حذف یارانه انرژی به ۳۲هزار میلیارد تومان در سال کاهش می‌یابد. بنابراین درآمد واقعی ناشی از حذف یارانه انرژی یک‌سوم میزانی است که اعلام می‌شود.

ادیب با بیان اینکه با حذف یارانه انرژی هزینه‌های جاری و عمرانی دولت به شدت افزایش می‌یابد خاطرنشان کرد: اگر دولت، اصلاحات گسترده‌ای را در ساختار هزینه‌های خود اعمال نکند، حداقل ۳۰درصد (۲۰هزار میلیارد تومان) به هزینه‌های جاری و عمرانی دولت افزوده می‌شود. وی ادامه داد: بنابراین دولت باید درآمد ناشی از حذف یارانه‌ انرژی را صرف جبران کسر بودجه خود کند که در این صورت سالانه تنها ۱۰هزار میلیارد تومان باقی می‌ماند که می‌تواند به صورت نقدی بین مردم تقسیم کند.

استاد دانشگاه اصفهان گفت: در حال حاضر در مورد یارانه نقدی به گونه‌ای اطلاع‌رسانی می‌شود که سطح توقع مردم به شدت بالا برده می‌شود و این مساله در ابتدا در مردم شور و امید ایجاد می‌کند، ولی در عمل به سرخوردگی و یاس آنها بدل خواهد شد.

ادیب افزود: علت این امر به این مساله برمی‌گردد که دولت رقم واقعی یارانه نقدی را اعلام نمی‌کند.

وی تاکید کرد: نکته‌ای که در مجموعه تحول اقتصادی دولت در باب حذف یارانه انرژی دیده نشده، عکس‌العمل مردم در مقابل طرح در نظام بانکی است.

ادیب با بیان اینکه با حذف یارانه انرژی، مردم موجودی خود را از بانک‌ها خارج خواهند کرد، اظهار داشت: با حذف یارانه‌ انرژی مردم موجودی خود را در بانک‌ها صرف خریدهای زودبازده خواهند کرد.

وی ادامه داد: در خرداد ماه امسال به رغم توقف نسبی پرداخت وام ۱۲۰۰میلیارد تومان به بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی اضافه شد. این امر نشان می‌دهد که پرداختی بانک‌ها بیشتر از وصولی آنها است و این فرآیند باعث شده که در اسفند ماه سال گذشته ۱۵۰۰میلیارد تومان اسکناس جدید چاپ شود.

وی افزود: موج تورمی ناشی از این حجم از اسکناس به زودی فضای اقتصادی کشور را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

استاد دانشگاه اصفهان ادامه داد: علت اصلی پرداخت بیشتر بانک‌ها نسبت به وصولی آنها پایین بودن نرخ سود سپرده است و اگر این وضع در سطح فعلی باقی بماند، برای خارج کردن پس‌اندازهای خود از بانک‌ها در زمان حذف یارانه‌های انرژی شتاب بیشتری خواهد یافت. بنابراین شرط لازم برای حذف یارانه انرژی افزایش نرخ سود سپرده تا سطحی است که حرکت مردم برای خروج پس‌اندازها متوقف شود.