الن گرین‌اسپن از ملی شدن بانک‌ها حمایت کرد

مونا مشهدی رجبی

موضوع ملی کردن بانک‌های آمریکا برای اولین بار توسط جورج دبلیو بوش و همزمان با تصوب طرح تزریق ۷۰۰‌میلیارد دلار به اقتصاد آمریکا مطرح شد، ولی از آنجا که مغایرت زیادی با سیاست‌های اقتصادی سرمایه‌داری آمریکا داشت، با مخالفت و بعضا مقاومت بسیاری از کارشناسان اقتصادی و دست‌اندرکاران حکومتی مواجه شد. ولی رشد ورشکستگی و مشکلات اقتصادی در بانک‌ها و موسسات مالی آمریکا سبب شد تا به تدریج بر شمار موافقان این طرح اضافه شود. الن گرین‌اسپن که بیشتر از یک دهه ریاست خزانه‌داری آمریکا را بر عهده داشت و یکی از سر سخت‌ترین طرفداران نظام اقتصادی سرمایه‌داری بود، در مصاحبه اخیر خود با روزنامه فایننشال تایمز ضمن حمایت از طرح ملی کردن بانک‌ها گفت: «ملی کردن بانک‌ها سبب می‌شود تا جریان اعتباری اقتصاد با حمایت دولت انجام شود و اعتماد از دست رفته به نظام مالی باز گردد. ملی کردن بانک‌ها سبب می‌شود تا نظام مالی ثبات از دست رفته خود را باز یابد و تا اصلاح تمامی بخش‌های اقتصاد همچنان در این وضعیت با ثبات باقی بماند.»

گرین‌اسپن تاکید کرد که این طرح باید به طور موقتی اجرا شود و بعد از اصلاح اقتصاد دوباره روند خصوصی‌سازی نظام مالی از سر گرفته شود. او گفت: «هم‌اکنون انتخاب ما، انتخاب بین بد و بدتر است و گزینه ملی کردن بانک‌ها بخش بد ماجرا است. سیاست‌های دیگری هم وجود دارد که بعضا پیشنهاد می‌شود؛ از قبیل افزایش فزاینده کمک‌های مالی به اقتصاد که می‌تواند تنها و تنها سبب پیچیده‌تر شدن اوضاع شود.» لینسی گراهام، سناتور جمهوری خواه از کارولینای جنوبی در مورد نظریه ارائه شده توسط رییس سابق صندوق ذخایر ارزی آمریکا گفت: «ما باید روی این طرح متمرکز شویم و مزایا و معایب آن را کشف کنیم. بدون شک نمی‌توانیم طرح تزریق به اقتصاد را برای مدت طولانی ادامه دهیم و پول‌های خوب را جایگزین پول‌های بد کنیم، از نظر من اگر طرح ملی کردن بانک‌ها نتجیه مثبتی در بر داشته باشد، حتی با وجود مغایرت با اصول حاکم بر اقتصاد کشور باید اجرا شود.» از طرف دیگر اوباما که به تازگی طرح افزایش میزان تزریق به اقتصاد را به کنگره اعلام کرد و بخشی از آن نیز به تصویب رسیده است، در مصاحبه‌ای گفت: «در فرهنگ ما تا زمانی که یک مشکل به صورت حاد و غیر‌قابل‌حل تبدیل نشود، نمی‌خواهیم وجود آن را باور کنیم یا برای حل آن وارد عمل شویم. من در حال تغییر این فرهنگ هستم. اقتصاد آمریکا یک اقتصاد بیمار است که باید درمان شود. من نمی‌گویم با تزریق این مبلغ به اقتصاد مشکل حل می‌شود، ولی معتقدم این اولین گام برای از بین بردن مشکل اقتصاد ما است.»

اوباما در تلاش است تا طرح‌های دیگری را که به گفته وی برای اصلاح نظام بانکی و حمایت از خودروسازان آمریکا است نیز به تصویب کنگره برساند. وی مشکل کنونی اقتصاد را کمبود نقدینگی و ‌دارایی‌های مشکل دار می‌داند و در نظر دارد با این مبالغ کلان مشکلات مذکور را حل کند.

گرین‌اسپن در جلسه سخنرانی خود که بعد از تصویب بخش اول طرح تزریق پیشنهادی اوباما ‌ترتیب داده بود، ضمن مخالفت صریح با اجرای طرح تزریق به اقتصاد در شرایط کنونی تاکید کرد: «افزایش تزریق به اقتصاد زمانی می‌تواند نتیجه بخش باشد که نظام مالی و اقتصادی اصلاح شده باشد. در غیر ‌این صورت این مبالغ کلان وارد بخش‌های آسیب دیده‌ای می‌شود که توان عملیاتی خوبی ندارند و به تعبیر بهتر به هدر می‌رود.» از نظر این اقتصاددان قدیمی آمریکایی طرح‌های تزریق به اقتصاد آمریکا یا کاهش نرخ مالیات زمانی نتیجه بخش خواهد بود که نظام بانکی این کشور یک نظام دولتی باشد. وی تاکید کرد: «همیشه کنترل دولت بر بخش‌هایی از اقتصاد کار نادرستی نیست. ما با کنترل کامل و صد در صد برای مدت طولانی مخالفیم، ولی باید بپذیریم هم‌اکنون دولت تنها بخشی است که آسیب زیادی متحمل نشده است، حضور وی در نظام مالی به عنوان پشتوانه و مالک می‌تواند تاثیر بسیار خوبی

به همراه داشته باشد.» افزایش تزریق به اقتصاد یک نتیجه دیگر هم در بر دارد که آن افزایش بدهی‌های دولت است. رشد بدهی‌ها می‌تواند در آینده مشکلات زیادی را برای کشور ایجاد کند. از طریق دیگر در سال‌های اخیر همواره سرمایه‌داران با پشتوانه بدهی‌های دولتی از منابع اعتباری زیادی استفاده می‌کردند و همین مساله سبب شده بود تا بر میزان بدهی دولت این کشور هر روز اضافه شود. اما این رشد بدهی باید محدودیتی داشته باشد. ادامه این روند می‌تواند شرایطی ایجاد کند که نه تنها برای اقتصاد کشور ما بلکه برای تمامی جهان مشکل آفرین باشد.

گرین‌اسپن از دستگاه اقتصادی آمریکا خواست تا با وضع قوانین تازه مانع از بیشتر شدن مشکلات اقتصادی شوند. از طرف دیگر او از دولت خواست تا نقش پررنگ‌تری در حل مشکلات اقتصادی ایفا کند و تنها به تزریق‌های گاه و بیگاه به اقتصاد اکتفا نکند. گرین‌اسپن گفت: «بحران اقتصادی دنیا در سال گذشته سبب تضعیف بخش خصوصی شده است و حضور مقتدرانه دولت در نظام بانکی به معنای حمایت مالی دولت از بخش خصوصی است. دولت باید کنترل بخش بانکی را در دست گیرد و بعد از اصلاح همه جانبه اقتصاد و تقویت بخش خصوصی آن را به مالکان اصلی باز گرداند.»