پایین‌ترین قیمت نفت طی 15 ماه گذشته

گروه بین‌الملل- قیمت نفت خام برنت شمال روز پنجشنبه به پایین‌ترین حد خود در ۱۵ ماه گذشته یعنی به بشکه‌ای ۵۰/۶۷دلار رسید. در این روز قیمت هر بشکه نفت برنت دریای شمال برای نخستین بار از ژوئن ۲۰۰۷ تاکنون با ۷۲/۲ دلار کاهش نسبت به روز پیش از آن، بشکه‌ای ۵۰/۶۷ دلار معامله شد. نفت خام سبک شیرین پایه بورس نیویورک نیز برای تحویل در ماه نوامبر، با ۷۱/۲ دلار کاهش به ۸۲/۷۱ دلار در هر بشکه رسید.علت کاهش قیمت نفت افزایش موجودی نفت آمریکا به دو برابر میزان پیش‌بینی شده در هفته گذشته بود.

اما روز جمعه قیمت نفت درپی افزایش ارزش سهام در وال استریت و آسیا، کمی افزایش یافت.راب لافلین معامله‌گر ارشد شرکت ام اف گلوبال در لندن می‌گوید: «با رسیدن قیمت نفت به بشکه‌ای ۷۰ دلار، کشورهای عضو اوپک تولید نفت را دست کم یک میلیون بشکه در روز کاهش خواهند داد. کاهش کمتر از این مقدار با توجه به بحران کنونی در مورد چشم‌انداز تقاضا برای نفت بی‌فایده خواهد بود.»

قیمت نفت خام برای تحویل در ماه نوامبر ۱۷/۳ دلار یا ۵/۴درصد افزایش یافت و به ۰۲/۷۳ دلار در هر بشکه رسید و در بورس نیویورک در ساعت ۵۶/۹ صبح به وقت لندن با قیمت ۵۰/۷۱ دلار معامله شد.وزیر نفت قطر گفت: اوپک که حدود ۴۰درصد از نفت جهان را تامین می‌کند در جلسه هفته آینده خود برای بررسی کاهش قیمت نفت، احتمالا تولید را تا یک میلیون بشکه در روز کاهش خواهد داد. او گفت: کاهش تولید نفت یک میلیون یا بیشتر خواهد بود. قیمت نفت بسیار کاهش یافته است و ما باید اقدامی در این مورد انجام دهیم.عرضه نفت اوپک در ماه سپتامبر ۸/۳درصد کاهش یافت و به ۸/۳۱میلیون بشکه در روز رسید. این میزان نسبت به ۰۵/۳۳میلیون بشکه در ماه اوت به دلیل فروش کمتر توسط عربستان سعودی و ایران، کاهش یافته است.

به دلیل افزایش شاخص بازارهای کشورهای توسعه یافته جهان (ام اس سی آی) در اروپا و آسیا به بالاترین افزایش هفتگی از سال ۲۰۰۳ تاکنون، قیمت نفت نیز افزایش یافت. این شاخص در ساعت ۰۵/۸ صبح در لندن ۴/۱ درصد افزایش یافت و به ۹۹/۹۴۹ واحد رسید، زیرا ارزش سهام همه ۱۰ گروه صنعتی افزایش یافت.در معاملات فروش آینده نفت در لندن قیمت نفت خام برنت برای تحویل در ماه دسامبر ۷۶/۲ دلار یا ۱/۴ درصد افزایش یافت و به ۶۰/۷۰ دلار در هر بشکه رسید.

نشست فوق‌العاده اوپک ۲۵ روز جلو افتاد

سازمان کشورهای صادر کننده نفت اوپک اعلام کرد، نشست فوق‌العاده این سازمان روز ۲۴ اکتبر برگزار خواهد شد.

پیش از این قرار بود نشست اوپک روز ۱۸ نوامبر برگزار شود ولی این نشست به اواخر هفته آینده در شهر وین موکول شده است.

این تصمیم با رایزنی دبیر کل اوپک با وزرای نفت کشورهای عضو و رییس کنفرانس اوپک اتخاذ شده است. اوپک اشاره‌ای به علت تغییر زمان نشست فوق‌العاده خود نکرده است، ولی به نظر می‌رسد روند سریع افت قیمت نفت، مهم‌ترین علت این تصمیم بوده است.

خبر دیگر اینکه سخنگوی وزارت نفت عراق تاکید کرد، عراق بر این باور است که قیمت ۱۰۰دلار، قیمتی کاملا عادلانه و مناسب برای هر بشکه نفت است و این قیمت منافع تولیدکننده و مصرف کننده را تامین خواهد کرد. عاصم جهاد تصریح کرد، اگر قیمت نفت به روند نزولی خود ادامه دهد، اوپک قطعا سقف تولید خود را کاهش خواهد داد. حسین شهرستانی، وزیر نفت عراق نیز هفته گذشته در لندن تاکید کرد، اگر قیمت نفت به روند نزولی خود ادامه دهد، هیچ توجیهی برای حفظ سقف تولید اوپک وجود ندارد و اوپک باید سقف تولیدش را کاهش دهد.

وزیر نفت نروژ نیز گفت، این کشور هیچ برنامه‌ای برای کاهش سقف تولید خود ندارد.

ترجی ریس یوهانسن افزود: به‌رغم کاهش قیمت نفت، نروژ تصمیمی برای کاهش تولید ندارد. کاهش مقطعی قیمت نفت تاثیری در سیاست‌های نفتی نروژ نخواهد داشت.

نروژ چهارمین صادرکننده بزرگ نفت جهان است و بخش عمده‌ای از تولید ۲میلیون بشکه‌ای خود را صادر می‌کند.

توصیه نشریه اقتصادی اکونومیست به اوپک

نشریه اقتصادی اکونومیست با اشاره به کاهش ۶۰‌درصدی قیمت نفت در اثر بحران مالی جهان تاکید کرد اوپک برای جلوگیری از تکرار وقایع تلخ بحران سال ۱۹۹۸‌، باید سقف تولید خود را کاهش دهد‌. نشریه پترولیوم اکونومیست ضمن اشاره به روند نزولی قیمت نفت طی هفته‌های اخیر نوشت‌، کاهش قیمت نفت موجب متحد شدن اعضای اوپک خواهد شد‌.

کاهش چشمگیر تقاضای انرژی موجب افت ۶۰‌درصدی قیمت نفت نسبت به ماه جولای شده و وزرای نفت اوپک را برای تصمیم‌گیری در خصوص سقف تولید سازمان در نشست۲۴ اکتبر مصمم تر کرده است.

سازمان بین‌المللی انرژی در گزارش‌های اخیر خود همواره پیش‌بینی نسبت به تقاضای جهانی نفت را کاهش داده است‌. بحران مالی آمریکا و کاهش رشد اقتصادی کشورهای صنعتی نیز تاثیر زیادی در افت تقاضای انرژی داشته است‌.

سازمان بین‌المللی انرژی در گزارش جولای ۲۰۰۷ پیش‌بینی کرد‌، تقاضای جهانی نفت طی سه ماه پایانی ۲۰۰۸ به بیش از ۸/۸۹‌میلیون بشکه در روز خواهد رسید‌. این سازمان ۱۵ ماه بعد در گزارش دیگری پیش‌بینی کرد‌، میزان مصرف جهانی نفت طی سه ماه پایانی ۲۰۰۸ با ۲/۲‌میلیون بشکه کاهش به کمتر از ۶/۸۷‌میلیون بشکه در روز خواهد رسید‌. تقاضای نفت آمریکای شمالی در این مدت بیش از ۶/۱‌میلیون بشکه در روز کاهش خواهد یافت‌.

اوپک که با کاهش تقاضای جهانی نفت و رکود اقتصادی کشورهای صنعتی روبه‌رو است‌، برای تعیین سقف تولید خود در نشست آتی با وضعیت منسجم‌تری رو به رو است.

به نظر می رسد اوپک برای جلوگیری از تکرار وقایع تلخ بحران مالی جنوب شرقی آسیا در سال ۱۹۹۸‌، باید سقف تولید خود را کاهش دهد‌. ولی نکته مهم این است که اوپک چه میزان از سقف تولید خود را کاهش دهد تا ثبات و آرامش در بازار برقرار شود‌. طی سال‌های ۱۹۷۳ تا ۲۰۰۸ تولید نفت آمریکا ۱۷۲‌درصد رشد داشته است‌. جمعیت این کشور در این مدت ۴۴‌درصد افزایش داشته ولی مصرف نفت آمریکا تنها ۱۴‌درصد رشد نشان می دهد‌. میزان مصرف سرانه نفت در آمریکا یک سوم کاهش داشته و از ۳۴‌میلیارد بشکه در سال ۱۹۷۶ به کمتر از ۲۳‌میلیارد بشکه در سال ۲۰۰۸ رسیده است‌. در سال ۱۹۷۶ برای تولید ۱۰۰۰‌دلار تولید ناخالص داخلی در آمریکا ۶/۱ بشکه نفت مصرف می‌شد و این رقم هم اکنون به کمتر از ۶/۰ بشکه رسیده است‌. نکته دیگر اینکه میزان بهره‌وری مصرف سوخت در خودروهای آمریکایی نسبت به سال ۱۹۷۵ بیش از ۶۰‌درصد افزایش یافته است‌. ولی از سوی دیگر تمایل شرکت‌های آمریکایی برای ساخت و تولید خودروهای بزرگتر و قدرتمند تر موجب شده تا میزان بهره‌وری مصرف انرژی در خودروهای جدید نسبت به خودروهای سال ۱۹۷۵‌، کاهش یابد‌. تثبیت قیمت جهانی نفت طی سال‌های ۱۹۹۳ تا ۲۰۰۳ موجب شد تا روند رو به رشد بهره‌وری مصرف انرژی در خودروهای آمریکایی نیز متوقف شود‌. افزایش قیمت جهانی نفت همچنین موجب کاهش مصرف نفت و فرآورده‌های آن در نیروگاه‌های برق آمریکا شده. به طوری که مصرف نفت در نیروگاه‌ها از ۵/۱۵‌میلیون بشکه در ماه طی سه ماه نخست ۲۰۰۳ به کمتر از ۵/۴‌میلیون بشکه طی سه ماه نخست ۲۰۰۸ رسیده است‌.

پیش‌بینی

موسسه تحقیقاتی برن اشتاین

موسسه تحقیقات انرژی برن اشتاین در تازه‌ترین گزارش خود پیش‌بینی کرد، قیمت جهانی نفت طی سال ۲۰۰۹ میلادی به کمتر از ۷۰دلار در هر بشکه خواهد رسید. بن دل، کارشناس ارشد این موسسه تصریح کرد: قیمت جهانی نفت تا پایان امسال نیز بین ۷۵ تا ۸۰دلار خواهد بود. موسسه برن اشتاین پیش از این، قیمت نفت را طی سال ۲۰۰۹ بیش از ۹۰دلار اعلام کرده بود. کاهش تقاضای جهانی انرژی موجب افت ۴۵ تا ۵۰دلاری قیمت نفت نسبت به اواسط جولای شده است. بر اساس این گزارش، موسسه اعتباری کردیت سوئیس نیز طی گزارشی، پیش‌بینی خود را در مورد قیمت نفت طی سال‌های ۲۰۰۸ و ۲۰۰۹ کاهش داد. بر این اساس، قیمت هر بشکه نفت سبک آمریکا طی سال ۲۰۰۸ با ۳۵دلار کاهش نسبت به گزارش قبلی به کمتر از ۷۵دلار خواهد رسید و این رقم برای سال ۲۰۰۹ نیز با ۴۰دلار کاهش به کمتر از ۷۰ دلار می‌رسد. ویل فوربس، کارشناس ارشد موسسه کردیت سوئیس نیز گفت: در حالی که اوپک و سازمان بین‌المللی انرژی پیش‌بینی خود را در مورد تقاضای جهانی نفت کاهش داده‌اند، باید نسبت به وضعیت عرضه نفت در کوتاه مدت و میان مدت به شدت نگران بود. افزایش هزینه‌های تولید و کاهش قیمت جهانی نفت، موجب کاهش سرمایه‌گذاری در پروژه‌های تولید خواهد شد. کاهش قیمت، عرضه و تولید نفت طی سال‌های ۲۰۱۱ تا ۲۰۱۴ را به شدت با چالش‌های جدی روبه‌رو می‌کند. اگر قیمت نفت به روند نزولی خود ادامه دهد، تولید نفت در آمریکا، روسیه، انگلیس و نروژ به شدت کاهش خواهد یافت.

وی تصریح کرد: با توجه به اینکه اکثر کشورهای عضو اوپک با مازاد قابل توجه درآمدهای ارزی روبه‌رو هستند، کاهش قیمت نفت فشار زیادی بر آنها وارد نمی‌کند.