دنیای اقتصاد: سرانجام پس از هفت سال مذاکره، اروپا و کانادا توافق‌نامه تجارت آزاد موسوم به «ستا» را امضا کردند. هدف از این قرارداد اشتغالزایی و تقویت رشد اقتصادی است.

به گزارش رویترز، روز یکشنبه جاستین ترودو، نخست‌وزیر کانادا، به همراه دونالد تاسک، رئیس شورای اروپا، و ژان کلود یانکر، رئیس اتحادیه اروپا، در بروکسل این توافق‌نامه را امضا کردند. به این ترتیب اجرای موقت این توافق‌نامه از اوایل سال ۲۰۱۷ آغاز می‌شود و براساس آن اکثر تعرفه‌های گمرکی لغو می‌شود. این توافق‌نامه نخستین توافق‌نامه تجارت آزاد است که اتحادیه اروپا با یک اقتصاد صنعتی عمده امضا می‌کند. ترودو امضای این توافق را روزی تاریخی در روابط کانادا با اتحادیه اروپا دانست و تاکید کرد این توافق‌نامه به رشد طبقه متوسط در دو سوی اقیانوس اطلس کمک می‌کند.

توافق‌نامه ستا در شرایطی به امضا رسید که مخالفت پارلمان بخش فرانسوی زبان بلژیک(منطقه والونی) نزدیک بود این توافق‌نامه را برای همیشه ملغی کند. فرانسوی زبان‌های بلژیک که اقلیت این کشور را تشکیل می‌دهند و کمتر از یک درصد از جمعیت ۵۰۸ میلیون نفری اتحادیه اروپا محسوب می‌شوند، به دلیل تاثیرات منفی احتمالی این قرارداد، با آن مخالفت کرده بودند. بدون موافقت تمامی مناطق بلژیک، دولت مرکزی این کشور اجازه امضای قراردادهای تجاری را ندارد. اما روز جمعه دولت بلژیک با پارلمان والونی توافق کرد درصورت نیاز، کشاورزان بتوانند از حمایت‌های ویژه برخوردار شوند. به این ترتیب پارلمان والونی با این قرارداد موافقت کرد و راه برای امضای قرارداد ستا باز شد. پس از امضای این قرارداد ژان کلود یانکر در کنفرانس مطبوعاتی مشترک با ترودو گفت: «ما استانداردهایی را وضع می‌کنیم که جهانی‌شدن را در سال‌های آتی تقویت خواهد کرد.» به گزارش وال‌استریت‌ژورنال، یانکر پس از امضای توافق‌نامه ستا گفت: «با حذف تعرفه‌های گمرکی، صادرکنندگان اروپایی کالاهای صنعتی و کشاورزی سالانه ۵۰۰ میلیون یورو(۵۴۹ میلیون دلار) پس‌انداز می‌کنند.»

این توافق با کانادا سکوی پرشی است برای اتحادیه اروپا تا توافق‌نامه بزرگ‌تری را با آمریکا به امضا برساند. توافق‌نامه تجارت آزاد اتحادیه اروپا و آمریکا که «پیمان تجاری و سرمایه‌گذاری ترنس آتلانتیک» نام دارد با مخالفت شدید اتحادیه‌های کارگری و گروه‌های حامی محیط زیست روبه‌رو شده است. سیسیلیا مالم‌استروم، کمیسیونر تجارت اتحادیه اروپا، معتقد است برخلاف آنچه که برخی از سیاستمداران آلمان و فرانسه می‌گویند مذاکرات «پیمان تجاری و سرمایه‌گذاری ترنس آتلانتیک» ملغی نشده است، اما از سرگیری مذاکرات به بعد از انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا موکول شده است. مالم‌استروم درمورد توافق‌نامه ستا نیز گفت: مردم اروپا درمورد تاثیر این توافق‌نامه بر زندگی روزمره‌شان نگران هستند و از دولت‌های اروپایی خواست درمورد ستا شفاف‌سازی کنند. این در شرایطی است که حامیان توافق‌نامه تجارت آزاد اروپا و کانادا براین باورند که این توافق‌نامه تجارت اتحادیه اروپا- کانادا را تا ۲۰درصد افزایش می‌دهد و اقتصاد اتحادیه اروپا را تا ۱۲میلیارد یورو در سال و اقتصاد کانادا را تا ۹ میلیارد دلار افزایش می‌دهد.

این توافق‌نامه برای کانادا از این جهت اهمیت دارد که وابستگی این کشور به بازار صادراتی ایالات‌متحده را کاهش می‌دهد.

براساس توافق‌نامه ستا تعرفه‌های گمرکی ۹۹ درصد از کالاها ازجمله بسیاری از کالاهای صنعتی، کشاورزی و مواد غذایی شامل گوشت و ماهی، حذف خواهد شد. صنعت خودرو و بخش نساجی اتحادیه اروپا از این توافق‌نامه بیشترین سود را خواهند برد، درحال حاضر تعرفه گمرکی کانادا برای این دو بخش بیش از ۱۸ درصد است. به موجب این توافق‌نامه شرکت‌های اروپایی می‌توانند در مزایده‌های قراردادهای دولتی در سطح استانی و شهری در کانادا شرکت کنند. این نخستین‌باری است که کانادا چنین امتیازی را قائل می‌شود. این توافق‌نامه همچنین فضای رقابت برای بخش خدمات ازجمله بخش بانکداری و بیمه را باز خواهد کرد. با این وجود اجرای کامل توافق‌نامه ستا که شامل سیستم بحث‌برانگیز حمایت از سرمایه‌گذاری خواهد بود، پس از تایید بیش از ۳۰ پارلمان ملی و منطقه‌ای عملی خواهد شد. تجربه بلژیک نشان می‌دهد این فرآیند آسان نخواهد بود، اما ترودو معتقد است با اجرای موقت، ۹۸ درصد از پتانسیل ستا آزاد می‌شود و مصرف‌کنندگان و کسب‌وکارها فورا از مزایای آن برخوردار خواهند شد. او در این باره گفت: «ما اطمینان داریم که این توافقی خوب برای طبقه متوسط است. به همه اطمینان می‌دهیم که این توافقی خوب برای اقتصاد ما و همچنین الگویی خوب برای جهان است.»

تظاهرات مخالفان ستا

علت اصلی مخالفت با توافق‌نامه ستا سیستم حمایت از سرمایه‌گذاری خارجی شرکت‌ها است. براساس این سیستم، هیات‌های حکمیتی درنظر گرفته شده است که درصورت اختلاف بین دولت‌ها و شرکت‌های چندملیتی، بین آنها داوری کند. اما مخالفان می‌گویند شرکت‌های چندملیتی به‌ویژه درمورد استانداردهای زیست‌محیطی، می‌توانند از این حکمیت سوءاستفاده کنند. با این وجود، اتحادیه اروپا و کانادا می‌گویند سیستم حمایت از سرمایه‌گذاری آنها حق قانون‌گذاری دولت‌ها را تضمین می‌کند. مخالفان همچنین معتقدند با اجرای این توافق‌نامه استانداردهای مصرف و حفاظت از محیط‌زیست تنزل پیدا می‌کند و مواد غذایی حاوی هورمون و تراریخته وارد اروپا می‌شود. پیش از امضای توافق‌نامه ستا، مخالفان این توافق‌نامه در بروکسل در برابر کمیسیون اروپا تظاهرات کردند. براساس اعلام پلیس، ۲۵۰ نفر در این تظاهرات شرکت کردند. در این تظاهرات نیروهای گارد ویژه و معترضان درگیر و ۱۵ نفر بازداشت شدند. آنها شعار می‌دادند این پیمان تجاری را نمی‌خواهیم. برخی از معترضان مواد رنگی به سمت ساختمان کمیسیون اروپا پرتاب کردند. از سوی دیگر، گروه‌های مخالف پیمان تجارت آزاد ستا در آلمان هم دست به اعتراض زدند. پیش از امضای توافق‌نامه ستا، منتقدان بار دیگر درخواست‌نامه‌های فوری خود را به دیوان‌عالی فدرال آلمان فرستادند. سخنگوی این عالی‌ترین دادگاه آلمان دریافت درخواست‌نامه‌های سه سازمان «کمپاکت»، «فود واچ» و «دموکراسی بیشتر» را تایید کرد.