گروه خودرو- مرحله جدید جایگزینی خودروهای فرسوده در حالی از سه‌شنبه گذشته آغاز شد که هنوز خبری از تامین بودجه اجرای این طرح نیست و بسیاری از دارندگان خودروهای فرسوده سردرگم از چگونگی اجرای این طرح هستند. دو هفته پیش آمار واقعی خودروهای فرسوده که بیش از یک‌میلیون و ۸۰۰هزار دستگاه خودرو فرسوده است و باید تا سال ۹۰ از رده خارج شود به نقل از نصیری، رییس طرح نوسازی حمل‌و‌نقل کشور اعلام شد. این در حالی است که طرح جایگزینی خودروهای فرسوده از برنامه خویش عقب مانده است به طوری که پرونده فاز شش که باید در سال ۸۶ بسته می‌شد با دو سال تاخیر هنوز نیمه‌باز و معلق باقی مانده و فاز جدید (فاز ۷) که می‌بایست در سال ۸۷ به اتمام می‌رسید به تازگی آغاز شده است.

جالب اینجا است عبدالله جلالی، معاون هماهنگی و برنامه‌ریزی ستاد مدیریت حمل‌و‌نقل مصرف سوخت دلیل تاخیرهای به وجود آمده را بعد از سه سال به عدم هماهنگی میان سازمان ذی‌ربط نسبت می‌دهد و می‌گوید: مراکز اسقاط، بانک‌ها، خودروسازان و راهنمایی و رانندگی باید هماهنگ شوند. اما واقعیت این است که عمده‌ترین مشکل کندی روند اجرایی از رده خارج کردن خودروهای فرسوده عدم ارائه بودجه کافی از سوی دولت و عدم مدیریت مبتکرانه در اجرای این طرح است.

در کشور ما خودروهای فرسوده خودروهایی هستند که با قدمتی بیش از ۴۰ سال در سطح شهر و جاده‌های کشور با کمترین ایمنی، بیشترین مصرف سوخت و بالاترین آلایندگی هوا در حال تردد هستند؛ به طوری که عمده دارندگان این خودروها را افراد خانواده‌های کم‌درآمد جامعه تشکیل می‌دهند که به‌رغم تلاش آنها برای خرید یک دستگاه خودرو سالم،‌ تاکنون موفق نشده‌اند صاحب چنین خودرویی شوند و اکنون با خودروهای مستهلک و ناامن به همراه خانواده‌های خویش در حال تردد در خیابان و جاده‌های کشور هستند.

برخی دیگر از دارندگان خودروهای فرسوده نیز مسافربرانی هستند که به دلیل قیمت ارزان، خریدار مشتاق خودرو فرسوده به حساب می‌آیند تا خرج و مخارج زندگی خویش را با کمترین سرمایه‌گذاری از طریق مسافرکشی در سطح شهرهای بزرگ تامین کنند.

همچنین دسته دیگر از دارندگان خودروهای فرسوده نیز افرادی هستند که خودرو نو برای خانواده دارند، اما یک دستگاه خودرو فرسوده ارزان را برای تامین سوخت یا حتی ترددهای درون‌شهری و گذر از طرح‌ زوج و فرد خریداری می‌کنند.

آسیب‌شناسی این گونه خودروها از زوایای مختلف قابل بررسی است؛ به نحوی که خطرهای جانی خودروهای فرسوده این روزها به یک معضل اجتماعی تبدیل شده‌است. این خودروها ضمن آلودگی هوا که از طریق سوخت ناقص، مقدار ذرات منواکسیدکربن را در سطح شهر افزایش می‌دهند؛ خطر دیگری نیز دارند که آن ناامنی جانی برای سرنشینان خودرو است. بیشتر این خودروها به دلیل سن فرسودگی از استانداردهای ایمنی سرنشین خارج بوده و احتمال می‌رود که این گونه خودروها به دلیل ناامنی در سیستم‌های ایمنی از قبیل ترمز به دیگر خودروهای نو و سالم در حال تردد آسیب برسانند؛ به طوری‌که بارها شاهد حوادثی از قبیل عدم ترمز صحیح و آسیب رساندن به دیگر خودروها و یا عابران پیاده بوده‌ایم.

با این اوصاف می‌توان تخمین زد که هزینه‌های سالانه ناشی از وجود خودروهای فرسوده در سطح جامعه به مراتب بیشتر از یارانه‌ای است که به اسقاط این نوع خودروها اختصاص می‌دهیم.