منیـره نظـامیوند چگیـنی: بازار جهانی نفت چندی است به‌طور متوسط در مسیری سینوسی قرار داشته و روند حرکتی نمودار قیمتی آن گاهی با رنگ سبز و گاهی نیز قرمزرنگ به راه خود ادامه می‌دهد؛ البته گهگاه و در ترندهای کوتاه‌مدت رفتارهای خاص افزایشی یا کاهشی نیز از خود نشان داده است. عدم برقراری توازن بین میزان عرضه و حجم تقاضا در مدت‌های اخیر، بازار جهانی نفت و فعالان آن را با ریزش‌های ممتد و گاهی شدید مواجه ساخته است؛ عرضه بیش از حد نفت موجب شده تا بهای این محصول در 6 ماه پایانی سال گذشته میلادی به میزان چشمگیری کاهش داشته باشد.
قیمت نفت خام آمریکا پس از رسیدن به پایین‌ترین رقم یک ماه اخیر در روز پنج‌شنبه، در آخرین معاملات انجام شده در بازارهای جهانی (روز جمعه) در پی اعلام آمار مبنی بر کاهش میزان ذخایر نفت خام آمریکا و نیز افت بیش از حد انتظار سکوهای فعال حفاری نفت این کشور، در مسیر صعودی گام برداشت.
در این روز، قیمت هر بشکه نفت خام وست تگزاس اینترمدیت برای تحویل در ماه ژوئیه با ۲ دلار و ۶۲ سنت (معادل ۵۴/ ۴ درصد) افزایش به حدود ۶۰ دلار و ۳۰ سنت رسید، در همین حال بهای نفت برنت دریای شمال نیز برای تحویل در ماه ژوئیه رشدی در حدود ۲ دلار و ۹۸ سنت (۷۶/ ۴ درصد) را به ثبت رساند و در حوالی قیمت ۶۵ دلار و ۵۶ سنت مورد دادوستد قرار گرفت.
در این میان؛ مدتی است بازار محصولات پتروشیمی نیز به‌خصوص در آسیا با افت و خیز همراه است و اکثرا شاهد نمایش رفتارهای کاهشی از سوی آنها هستیم. البته طی ماه گذشته میلادی، با توجه به قرابت بالای نفت با محصولات پتروشیمیایی، به‌رغم روند نزولی بهای نفت، شاهد روند صعودی کوتاه‌مدت پلیمری‌ها نیز بوده‌ایم. به گزارش «دنیای اقتصاد» به نقل از رویترز؛ کارشناسان بر این باورند که قیمت بالای اتیلن همچنان تولید پلی‌اتیلن (PE) غیر‌یکپارچه را نیز مورد هدف قرار داده و فعالان آن را با سردرگمی مواجه ساخته است. براساس گزارش‌های موجود؛ شرایط سخت عرضه در بازارهای آسیایی که در پی خاموش شدن ناگهانی دستگاه‌ها و تجهیزات کارخانه‌ها در راستای آغاز انجام عملیات تعمیر و نگهداری رخ داده، به رغم هزینه‌های پایین تولید نفتا (۳ درصد کاهش هفتگی) زمینه‌ساز رشد هفتگی ۱/ ۱ درصدی بهای اتیلن تا حدود بیشینه ۸ ماه اخیر آن (۱۴۰۵ دلار آمریکا) شده است. بهای پلی‌اتیلن نیز در مدت مزبور در پی تضعیف روند قیمتی نفتا (افت هفتگی بین ۵/ ۲ تا ۷ درصد) و نیز به دنبال ضعف میزان تقاضا در منطقه با افزایش همراه بوده است. بررسی‌ها نشان می‌دهد متوسط قیمت پلی‌اتیلن- پلی‌پروپیلن (PE/ PP) در سه ماه دوم سال جاری میلادی به نسبت سه ماه اول ۲۰۱۵ و در سایه روند صعودی بهای نفت، رشدی بین ۱۶ تا ۳/ ۱۸ درصد را از خود برجای گذاشته است. این آمار و ارقام، خبر خوبی برای تولیدکنندگان اولفین یکپارچه که بهای محصول آنها در پی رشد قیمت نفتا در سه ماه دوم به نسبت سه ماه اول ۲۰۱۵، با افزایشی حدود ۱۷ تا ۲۱ درصد همراه بوده، به‌شمار می‌رود. به گفته منابع آگاه، تولیدکنندگان پلی‌اتیلن غیر یکپارچه همچنان از بالا رفتن سرسام‌آور و بی‌رویه بهای اتیلن به رغم گام نهادن این محصول در قلمرو منفی بازار رنج می‌برند؛ تا جایی که بهای پلی‌اتیلن غیر‌یکپارچه با افتی بین ۸۰ تا ۹۰ دلار به یک حاشیه سود بسیار پایین در حدود ۳ تا ۳۵دلار بر هر تن بسنده کرده که در برابر هزینه نقدی تولید آن (۱۲۰ تا ۱۵۰ دلار) رقمی بسیار پایین محسوب می‌شود.
براساس آخرین گزارش‌ها، در هفته گذشته شاهد افت چشمگیر بهای آروماتیک‌ها برای سومین هفته متوالی بودیم. در میان دو محصول آروماتیک کلیدی، بهای بنزن (BZ) در پی افت ممتد خود با کاهش هفتگی ۷/ ۵ درصدی همراه بوده است. این ریزش‌ها به دنبال رشد نگرانی‌ها درخصوص تضعیف روند تقاضا برای منومر استایرن پایین دستی صورت گرفته است.
به گفته کارشناسان؛ در شرایط کنونی، بازار به‌طور کامل تحت تاثیر کمبود عرضه ناشی از خاموش شدن ناگهانی کارخانه بزرگ تولید‌کننده محصولات آروماتیک در چین برای انجام تعمیرات نیز قرار دارد. این عامل همچنین بهای پاراکسیلین (PX) را تحت فشار قرار داده و زمینه‌ساز افت هفتگی ۱/ ۲ درصدی آن شده تا برای پنجمین هفته متوالی شاهد نوسانات نزولی بهای این محصول مهم باشیم. مازاد عرضه یکی از عواملی است که به تدریج در ماه‌های آتی بازار محصولات آروماتیکی را در شرایط سختی قرار خواهد داد.