«دنیای‌اقتصاد» بررسی کرد
رتبه تولیدکنندگان سنگآهن در سال ۱۴۰۰
ذخایر سنگآهن جهان و ایران
براساس اعلام سازمان زمین‌‌‌شناسی آمریکا، مجموع ذخایر سنگآهن خام جهان در سال ۲۰۲۱ میلادی ۱۸۰میلیارد تن و میزان ذخیره آهن آن ۸۵میلیارد تن برآورد شده است که از این میان استرالیا با دارا بودن ۵۱میلیارد تن از این ذخایر در رتبه نخست جهان قرار دارد. برزیل و روسیه نیز به‌ترتیب با ۳۴ و ۲۵میلیارد تن ذخایر سنگآهن در رتبه‌‌‌های دوم و سوم جهان ایستاده‌‌‌اند.
چین به‌عنوان چهارمین کشور برتر دارای ذخایر سنگآهن، ۲۰ میلیارد تن ذخایر این ماده معدنی را در خود جای داده است. برخورداری از ۶میلیارد و ۵۰۰میلیون تن ذخایر سنگآهن، اوکراین را در رتبه پنجم این فهرست قرار داده است که با توجه شرایط فعلی، احتمالا عرضه این کشور با کاهش قابل‌توجهی روبه‌‌‌رو خواهد بود. کانادا با ۶میلیارد تن در رتبه ششم و هند با ۵میلیارد و ۵۰۰میلیون تن در رتبه هفتم برخورداری از ذخایر سنگآهن قرار گرفتند. پس از آن، آمریکا با ۳میلیارد تن ذخایر سنگآهن در رتبه هشتم جهان جای گرفته است.
ایران با در اختیار داشتن ۲میلیارد و۷۰۰میلیون تن ذخایر سنگآهن خام به‌عنوان نهمین کشور در فهرست ۱۰کشور برتر دارای ذخایر این ماده معدنی در جهان قرار دارد. بیشترین معادن سنگآهن کشور در استان‌های یزد، کرمان، مرکزی و خراسان جای گرفته‌اند. مهم‌ترین معادن سنگآهن کشور شامل گل‌‌‌گهر، سنگان، چغارت، چادرملو، زرند و چاه‌‌‌گز هستند. نظر به اینکه مزیت صنعت فولاد کشور وجود ذخایر سنگآهن است، اکتشاف کانسارهای آهنی در سراسر کشور از اهداف اصلی سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی کشور به شمار می‌رود.
تولیدات سنگآهن در جهان و ایران
براساس اطلاعات سازمان زمین‌‌‌شناسی آمریکا، میزان تولید سنگآهن جهان در سال ۲۰۲۱ بالغ بر ۲میلیارد و ۵۰۰میلیون تن گزارش شده که استرالیا با تولید ۹۰۰میلیون تن سنگآهن، بزرگ‌ترین تولیدکننده این ماده معدنی استراتژیک در جهان است. بعد از استرالیا، برزیل با تولید ۳۸۰میلیون تن در رده دوم قرار گرفته است. چین نیز با تولید ۳۶۰میلیون تن سنگآهن جایگاه سوم را از آن خود کرده است.
ایران در سال ۲۰۲۱ با تولید ۵۰میلیون تن سنگآهن توانست رتبه دهم جهانی تولید این ماده معدنی استراتژیک را در جهان به خود اختصاص دهد.
تولید سنگآهن در جهان از سال ۲۰۱۹ روند صعودی داشته است، به‌طوری‌که در سال ۲۰۲۱ نسبت به سال ۲۰۲۰ افزایش ۳درصدی در تولید سنگآهن را شاهد هستیم. روند تولیدات سنگآهن در ایران نیز همسو با جهان افزایشی بوده است.
مصارف سنگآهن
عمده سنگآهن تولیدی در جهان برای تولید فولاد مورد استفاده قرار می‌گیرد. چین در سال ۲۰۲۱ با تولید ۱۰۳۳میلیون تن فولاد خام (معادل ۵۳درصد از کل تولیدات جهانی) رتبه اول تولید فولاد خام در جهان را به خود اختصاص داد و پس از آن با اختلاف زیادی کشورهای هند، ژاپن و آمریکا به ترتیب با تولید ۱۱۸، ۹۶ و ۸۶میلیون تن در رده‌‌‌های بعدی قرار گرفتند. ایران در سال ۲۰۲۱ با تولید حدود ۵/ ۲۸میلیون تن فولاد خام (حدود ۵/ ۱درصد از کل تولیدات جهانی) در رتبه دهم دنیا قرار دارد. تولید فولاد خام در ایران طی پنج‌سال اخیر (۲۰۲۱-۲۰۱۷) با نرخ رشدی معادل ۳۴درصد از ۲/ ۲۱میلیون تن در سال ۲۰۱۷ به ۵/ ۲۸میلیون تن در سال ۲۰۲۱ افزایش یافته است.
روند تغییرات قیمت سنگآهن
قیمت سنگآهن در بازارهای جهانی از سال ۲۰۰۹ تا ۲۰۱۱ روند افزایشی داشت، به طوری‌که قیمت هر تن از ۸۰دلار به ۱۶۸دلار در سال ۲۰۱۱ افزایش یافت؛ اما بعد از آن شاهد روند کاهش قیمت سنگآهن در بازارهای جهانی بودیم، به نحوی که قیمت هر تن سنگآهن به رقم ۵۶دلار در سال ۲۰۱۵ کاهش یافت. پس از آن قیمت جهانی این محصول مجددا روند افزایشی خود را آغاز کرد و به رقم ۱۶۲دلار در سال ۲۰۲۱ رسید.
شرکت‌ها
چهار شرکت اصلی تولید سنگآهن در بازار سرمایه ایران پذیرفته شده‌اند و سهام این شرکت‌ها در بازار سهام مورد دادوستد قرار می‌‌‌‌‌‌‌‌‌گیرند که شامل «کگل»، «کچاد»، «کگهر» و «کنور» هستند. شرکت‌های «اپال»، «میدکو» و «واحیا» نیز دارای شرکت‌های فرآوری و معدنی در حوزه سنگآهن در زیرمجموعه‌‌‌‌‌‌‌‌‌های خود هستند. همچنین «ومعادن» و «وامید» سهامداران چهار شرکت اصلی سنگ‌‌‌‌‌‌‌‌‌آهنی بورس به شمار می‌‌‌‌‌‌‌‌‌آیند.
محصولات اصلی این شرکت‌ها شامل کنسانتره، گندله و آهن‌اسفنجی است. قیمت‌گذاری این محصولات براساس نرخ مصوب شورای عالی شرکت‌های معدنی انجام می‌شود که به صورت درصد مشخصی (براساس درصد مندرج در قراردادهای منعقده با مشتریان) از قیمت میانگین سه‌ماه فروش نقدی شمش فولاد خوزستان است. نرخ فروش شمش فولاد هم از شرایط عرضه و تقاضای بازار (داخلی بورس‌کالا یا مزایده‌‌‌های بین‌المللی) تبعیت می‌کند. بر همین اساس هرگونه تغییر در قیمت شمش شرکت فولاد خوزستان قیمت‌های فروش محصولات ذکرشده را متاثر خواهد کرد. تغییرات قیمت شمش شرکت فولاد خوزستان از ابتدای سال ۹۶ تا سال ۱۴۰۰ عمدتا دارای روندی افزایشی بوده است. براساس آمار منتشرشده، تولید این شرکت‌ها در مجموع در سال ۱۴۰۰ به میزان ۷۹میلیون تن شامل کنسانتره آهن، سنگآهن دانه‌بندی و دیگر محصولات این مجموعه بوده است. شرکت گل‌‌‌گهر با سهم ۲۷میلیون تن از این رقم در رتبه اول قرار دارد.
