رمزگشایی از نقش ترکیه در معادلات سوریه
به گزارش اقتصادنیوز، شورشیان سوری پس از پیشروی، کنترل بخشی از حلب، دومین شهر بزرگ این کشور را به دست گرفتند. به گزارش رسانه‌ها، شوشریان که چهارشنبه هفته گذشته حمله غافلگیرکننده‌ای را کلید زدند ابتدا به سمت شرق روستاهای اطراف حلب پیشروی کرده و برای اولین بار بعد از سال ۲۰۱۶ وارد این شهر شدند. براساس تصاویری که سی ان ان به دست آورده بود، تا صبح روز شنبه، این گروه مناطق وسیعی از شهر را تحت کنترل گرفتند.
همزمان آنگونه که رسانه‌های غربی مدعی‌اند، ارتش سوریه برای یک ضد حمله آماده می‌شود. شورشیان همچنین ادعا می‌کنند که فرودگاه حلب در حدود ۴.۵ مایلی (۷.۲ کیلومتری) شرق را تصرف کرده‌اند. تصاویری که در داخل فرودگاه ثبت شده و توسط سی ان ان تأیید شده است، جنگنده‌های کامو را در داخل ترمینال اصلی نشان می‌دهد. به نظر می‌رسد تنها استثنا بخش شمال شرقی شهر است، جایی که چند محله در کنترل نیروهای دولتی و متحدانشان باقی مانده است.
همزمان نیروهای شورشی منع رفت و آمد ۲۴ ساعته را از ساعت ۵ بعد از ظهر اعلام کردند که به گفته آنها برای اطمینان از "امنیت ساکنان شهر و ایمن سازی اموال خصوصی و عمومی از دستکاری یا آسیب است.
آخرین وضعیت دومین شهر بزرگ سوریه
به نظر می‌رسد که پیشروی شورشیان با مقاومت از سوی ارتش سوریه روبرو است؛ چرا که چندین تن از ساکنان حلب به سی ان ان گفتند که درگیری‌های اندکی در مناطق شهری این شهر وجود داشته است. همزمان رسانه‌های دولتی روسیه گزارش دادند که در پاسخ به پیشروی شورشیان، نیروی هوایی روسیه مواضع این گروه در استان‌های حلب و ادلب را هدف حمله هوایی قرار داده است. روز شنبه، وزارت دفاع سوریه تأیید کرد که «هواپیماهای جنگی روسیه و سوریه» حملاتی را انجام داده و تجمع‌ها، تحرکات و خطوط تدارکاتی تروریست‌ها را هدف قرار دادند.
در این میان به گفته ساکنان محلی نیروهای کرد کنترل خود را بر برخی از محله‌های حلب گسترش داده‌اند. پیش از این کردها دو محله کردنشین را در اختیار داشتند اما اکنون به مناطقی نقل مکان کرده‌اند که سوریه قبلاً آنها را در اختیار داشت. شبه نظامیان کرد موسوم به (یگان مدافع خلق) سابقه درگیری با دیگر گروه‌های شورشی در شمال سوریه را دارند.
بر اساس ویدئوی تحلیل شده توسط سی ان ان، روز شنبه درگیری بین اعضای ائتلاف شورشی و مبارزان کرد در داخل شهر رخ داده است. بخشی از ائتلاف شورشیان می‌گوید که اکنون قصد دارد حمله‌ای را علیه گروه‌های کردی که بخش‌هایی از شمال استان حلب را در اختیار دارند آغاز کند.
به ادعای ناظران برای دولت سوریه تصرف حلب توسط شورشی‌ها پیامدهای جدی دارد. این شهر که زمانی از نظر جمعیت و و اعتبار اقتصادی به سان پایتخت سوریه بود، یکی از قدیمی‌ترین شهرهای مسکونی جهان است. حلب همچنین پایگاه اصلی شورشیان بود تا اینکه دولت سوریه توانست کنترل آن را در سال ۲۰۱۶ به دست بگیرد. با بازگشت دوباره شورشیان به این شهر، تروریست‌ها دیگر در گوشه‌ای از ادلب مستقر نیستند؛ گزاره‌ای که به طور بالقوه می‌تواند باعث ایجاد یک اثر دومینویی شود.
به ادعای ناظران شورشیان بخشی از یک ائتلاف جدید موسوم به "فرماندهی عملیات نظامی" هستند که شامل طیف گسترده‌ای از مبارزان مخالف از جمله جناح‌های افراط گرا و گروه‌های تحت حمایت ایالات متحده هستند. این ائتلاف روز چهارشنبه پیش از حمله به حلب نامش رسانه‌ای شد و اعلام کرد که به حملات دولت سوریه و حامیانش پاسخ خواهد داد. از این منظر حمله این گروه در این بازه زمانی با اهمیت است، زیرا روسیه به عنوان یکی از حامیان دولت سوریه درگیر جنگ در اوکراین است و ایران، دیگر متحد سوریه، بر حملات اسرائیل به مواضع مقاومت متمرکز شده است.
فرصت سازی آنکارا
با آغاز بهار عربی در سال ۲۰۱۱، جنگ داخلی در سوریه آغاز شد و بستر را برای ظهور گروه‌های رادیکال هموار کرد. از زمان توافق آتش‌بس در سال ۲۰۲۰، درگیری‌ها تا حد زیادی غیرفعال بوده و تنش‌ها در سطح پایین بین شورشیان و دولت سوریه جریان داشت. بر اساس گزارش سازمان ملل، بیش از ۳۰۰ هزار غیرنظامی در بیش از یک دهه جنگ کشته و میلیون‌ها نفر در سراسر منطقه آواره شده‌اند.
در همین راستا نشریه وال استریت ژورنال با انتشار یادداشتی مدعی شد، بعد از چهار سال که دولت سوریه به واسطه حمایت‌های روسیه، ایران و حزب‌الله توانست شورشی‌ها را از حلب بیرون کند، این گروه بار دیگر توانسته‌اند به حلب بازگردند؛ گزاره‌ای که به ادعای ناظران محصول فعل و انفعال‌های خارج از مرزهای سوریه است.
اندرو تبلر، کارشناس ارشد موسسه سیاست خاور نزدیک واشنگتن که به عنوان مدیر سوریه در کاخ سفید تحت ریاست ترامپ خدمت می‌کرد، در این باره مدعی شد: «شاهد تغییر زمین بازی هستیم. قدرت‌های منطقه‌ای و بین‌المللی بیش از یک دهه پیش در سوریه فعال بودند و اکنون همه این بازیگران به واسطه درگیری‌های اوکراین، غزه و لبنان درگیر هستند؛ تحولاتی که با درگیری‌های حلب همپوشانی دارد».
همزمان آسلی آیدینتاشباش، کارشناس ترکیه فعال در در موسسه بروکینگز، مدعی شد: «تحولات منطقه و اوکراین برای ترکیه فرصت ساز شد و آنکارا از این فرصت به نفع خود استفاده کرد». به ادعای این کارشناس، آخرین تحولات سوریه می‌تواند جریان پناهچویان را که برای ترکیه به معضلی تبدیل شده بود، متوقف کند و سقوط حلب می‌تواند موجب شود تا آنکارا نقشی مسلط در آینده سوریه ایفا کند. از همین رو صرفا نباید به دنبال چشم اندازی باشیم که در راستای منافع اسرائیل قرار دارد.
از زمان حمله حماس در ۷ اکتبر ۲۰۲۳ که به جنگ منطقه‌ای بین اسرائیل، ایران و محور مقاومت تبدیل شد، دولت سوریه تلاش کرد تا نقش بی‌طرفانه‌اش را حفظ کند. با این حال، مانور دمشق - از جمله نزدیکی اخیر این کشور به پادشاهی‌های خلیج فارس که زمانی شورشیان را تامین مالی می‌کردند - مانع از ورود سوریه به رویارویی نشد که به ادعای ناظران می‌تواند شکل خاورمیانه را تغییر دهد. با این همه به ادعای ناظران پیش بینی تحولات پیش رو زود است، اما نتیجه نبرد در روزهای آینده نشان خواهد داد که آیا ارتش سوریه قادر به تجدید قوا و ضدحمله خواهد بود یا نه.
صلح سرد در شمال و ترکش‌های آن؟
وال استریت ژورنال در بخش دیگری از تحلیل ادعایی‌اش آورد، یکی از دلایل آغاز شورش شورشیان آتش بس برقرار شده میان اسرائیل و حزب‌الله است. حزب‌الله به واسطه توان بالای نظامی تا پیش از این نقش بازدارنده را ایفا می‌کرد و این گروه‌های شورشی به واسطه هراسشان از فعل و انفعال‌های حزب الله، قدرم از قدم برنمی‌داشتند.
در همین راستا نوور شابان، محقق سوریه فعال در مرکز مطالعات معاصر هارمون در استانبول مدعی شد: « برقراری آتش بس خلاء بزرگ ایجاد کرده است. اگرچه ارتش سوریه در حلب مستقر بود، اما آموزش لازم ندیده بود، انضباط نظامی نداشت و فاقد تاکتیک بود».
این تحلیلگر در ادامه به نقش ایران و روسیه به تفکیک اشاره کرده و مدعی است، تنش‌های حاکم میان ایران، مقاومت و اسرائیل برای شورشی‌ها فرصت ساز شد. درگیری روسیه نیز در اوکراین به این گروه فرصت برای مانور بیشتر داد. پیشتر و در سال ۲۰۱۵ قدرت نمایی مسکو در سوریه به عنوان یک پیروزی ژئوپلتیکی قلمداد شد که موجب شد تا نقش ایالات متحده به عنوان قدرت مسلط در خاورمیانه تغییر کند.
به ادعای وال استریت ژورنال نیروی هوایی روسیه که برای مهار شورشی‌ها لازم است به واسطه جنگ در اوکراین بخش قابل توجهی از قدرت آتش خود را از دست داده است. به گفته تحلیلگران فعال در موسسه مشاوره اوریکس، حدود ۱۱۷ هواپیمای جنگی روسی در نزدیک به سه سال جنگ اوکراین منهدم و ۱۵ فروند دیگر آسیب دیدند.در حالی که نیروی هوایی روسیه در روزهای اخیر مواضع شورشیان را بمباران کردند، این حملات محدود بود.
معز مصطفی، مدیر اجرایی گروه ویژه اضطراری سوریه، در این باره ادعا کرد «روس‌ها در اوکراین درگیر هستند و این خود گزاره‌ای است قابل تامل». حمله کنونی شورشیان به حلب توسط هیئت تحریرالشام ، ائتلاف افراطی رهبری می‌شود. رهبران کلیدی این گروه رادیکال‌هایی هستند که زمانی با جبهه النصره، وابسته به القاعده در سوریه، مرتبط بودند. اگرچه رهبری تحریر الشام علناً القاعده را انکار کرد، اما این گروه همچنان توسط دولت ایالات متحده به عنوان یک سازمان تروریستی طبقه بندی شده است. برخلاف نیروهای شورشی یک دهه پیش، واحدهای تحریر الشام به خوبی آموزش دیده و مسلح به نظر می‌رسند.
بخش سایت‌خوان، صرفا بازتاب‌دهنده اخبار رسانه‌های رسمی کشور است.
