خروج مناطق نمونه گردشگری از انسداد؟

گروه گردشگری، عاطفه نبوی: معاون رئیس‌جمهور گفت: از فعالان بخش خصوصی گردشگری خواسته‌ایم نظرات خود را درباره چگونگی شکل‌گیری احکام برنامه ششم توسعه در حوزه گردشگری ارائه کنند، چراکه می‌خواهیم بخش خصوصی در شکل‌گیری این احکام نقش جدی و تاثیرگذار داشته باشد. به گزارش «دنیای اقتصاد»، مسعود سلطانی‌فر در نخستین گردهمایی سرمایه‌گذاران مناطق نمونه گردشگری، با بیان اینکه رایزنی‌ها با مسوولان دستگاه‌های مختلف برای حل مسائل موجود در مسیر سرمایه‌گذاری مناطق نمونه گردشگری به صورت مستمر ادامه دارد، یادآور شد: مباحث متعددی با وزیر جهاد کشاورزی، رئیس کل بانک مرکزی، وزیر امور اقتصادی و دارایی و مسوولان دستگاه‌های دیگر برای رفع موانع سرمایه‌گذاری در مناطق نمونه گردشگری مطرح شده است. به گفته رئیس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری در حال حاضر بیش از هزار و ۱۰۰ منطقه نمونه گردشگری در کشور داریم؛ این در حالی است که قرار بوده فقط ۷ یا ۸ منطقه با این عنوان ایجاد شود.

وی در ادامه با اشاره به اینکه مسائل و مشکلات مناطق نمونه گردشگری به صورت مستمر پیگیری می‌شود، اضافه کرد: تمامی مسائل و مشکلات این مناطق در خصوص امور اراضی و مسائلی که با سیستم بانکی وجود دارد در دستور کار سازمان میراث فرهنگی است. سلطانی‌فر افزود: در زمینه حل مشکلات بخش گردشگری جلسه‌ای با رئیس صندوق توسعه ملی کشور و مدیران عامل چند بانک برگزار شد که در این جلسه موانع موجود بر سر راه استفاده سرمایه‌گذاران بخش گردشگری از منابع صندوق توسعه ملی مورد بررسی قرار گرفت. پس از آن نیز تقسیم کار لازم بین مدیران عامل بانک‌ها انجام شد. معاون رئیس‌جمهور تصریح کرد: اکنون شاهد یک موفقیت بزرگ در نظام اجرایی کشور هستیم که براساس آن گردشگری از یک فصل درجه دو و حاشیه‌ای، به عنوان یک بخش فعال و تاثیرگذار در توسعه اقتصادی و فرهنگی کشور تبدیل شده است. سلطانی‌فر تاکید کرد: موتور محرک خروج اقتصاد ایران از رکود در شرایط فعلی گردشگری است؛ در حال حاضر ۹۰۰ پروژه در بخش گردشگری در حال انجام است و تعداد قابل توجهی هتل تا پایان سال به بهره‌برداری می‌رسد. وی با اشاره به ارتقای جایگاه کشورمان در بین مقاصد گردشگری جهان گفت: در حال حاضر ایران جزو ۵۰ مقصد اول گردشگران جهان است و برخی رسانه‌ها پیش‌بینی می‌کنند ایران در آینده نزدیک جزو ۲۵ کشور اول مقصد گردشگران قرار گیرد.

ایده خوب، اجرای بد

معاون برنامه‌ریزی و سرمایه‌گذاری سازمان میراث فرهنگی و گردشگری نیز با درست و واقع‌بینانه خواندن ایده ایجاد مناطق نمونه گردشگری در کشور گفت: در دولت‌های گذشته برای ایجاد مناطق نمونه گردشگری به جای انجام نخستین قدم به‌عنوان آسیب‌ شناسی مشکلات چنین مناطقی، هدف و موفقیت را در افزایش این مناطق نمونه گردشگری دانستند و تلاش‌شان را برای افزایش این مناطق گذاشتند. این در حالی است که نخست باید یک مدل با شاخص‌های معلوم برای مناطق نمونه گردشگری ایجاد می‌کردند و پس از آن به فکر افزایش این مناطق می‌افتادند.

سعید شیرکوند گفت: این مناطق ۱۱۶۸گانه بدون انجام مطالعه‌، امکان‌سنجی‌ و محاسبه از نظر گردشگری‌ و شرایط موجود یا منابعی که بتوان صرف آن مناطق کرد، ایجاد شدند. حتی رفتار گرفتن مصوبه برای ایجاد مناطق نمونه گردشگری در برخی از نقاط بیشتر شبیه یک رفتار کمدی بود. در برخی مواقع در سفرهای هیات دولت به یک استان با فشار به استانداری و مسوولان استانی برای داشتن یک مصوبه و عقب نماندن از دیگر استان‌های کشور یک منطقه نمونه گردشگری تصویب می‌شد. این در حالی است که در گام نخست باید سرمایه‌گذار خود جایی را که برایش می‌تواند سودآوری داشته باشد، انتخاب می‌کرد. وی با تاکید بر اینکه سرمایه‌گذاری در مناطق مختلف تعریف و محاسبات خاص خود را دارد‌، گفت: با توجه به شرایط موجود برای برخی از این مناطق ممکن است آنها تا ۲۰ سال دیگر هم از وضعیت کنونی‌شان تکان نخورند، پس بهتر است در حال حاضر هیچ اقدامی برای آنها نشود‌ و وضعیتشان مانند گذشته باقی بماند. متاسفانه در برخی مناطق حتی زیرساخت‌ها را تعیین نکرده‌اند و حتی متوجه شده‌ایم که زمین برای سرمایه‌گذاری واگذار نشده است.

شیرکوند اضافه کرد: از سوی دیگر سرمایه‌گذار در قرارداد خود با سازمان میراث فرهنگی مشکلات دیگری را نیز داشته است؛ طرفین امضاکننده قرارداد برای تبدیل منطقه به یک منطقه نمونه گردشگری گاه مسوولیت‌هایی را متوجه طرف مقابل کرده‌اند که حتی امکان انجام آن را نداشته‌اند. معاون برنامه‌ریزی و سرمایه‌گذاری سازمان میراث فرهنگی و گردشگری با تاکید بر اینکه «در حال حاضر می‌توانیم حدود هزار منطقه نمونه گردشگری از این آمار را فریز کنیم» گفت: خوشبختانه آنها فقط مصوبه دارند و هیچ کار دیگری برایشان انجام نشده است. بنابراین در حال حاضر می‌توانیم فقط به ۱۶۸ منطقه دیگر بپردازیم. وی تاکید کرد: پرداختن به این مناطق نیز در این حالت است که مشکلات آنها را ضرب در دو نکنیم و فقط به این فکر کنیم که این ۱۶۸ منطقه نمونه گردشگری‌، ۱۶۸ مشکل با دستگاه‌ها و مناطق مختلف مانند امور اراضی، سازمان مسکن و شهرسازی‌ و حتی جهاد کشاورزی دارند. شیرکوند در پایان تاکید کرد: در حال حاضر عمده‌ترین مشکلات را مربوط به مناطق گردشگری می‌توان در سه بخش امور اراضی ،‌ زمین و مسکن‌ و جهاد کشاورزی تقسیم کرد.

فضای کار گردشگری شفاف نیست!

در ادامه این نشست رئیس سازمان امور اراضی وزارت جهاد در پاسخ به این سوال سرمایه‌گذاران که موانع تعیین حدود مناطق نمونه گردشگری در سازمان ایشان چگونه برطرف می‌شود و این پروسه به چه صورت طی خواهد شد، گفت: مساله اساسی ما در سازمان امور اراضی با بخش گردشگری این است که فضای کار در این حوزه شفاف نیست و عده‌ای به نام سرمایه‌گذار گردشگری کارهایی را در این حوزه می‌کنند که به نفع این صنعت نیست؛ برای مثال تحت عنوان گردشگری ویلاسازی‌های بی‌حساب و کتاب انجام می‌شود و این ما را به این نتیجه می‌رساند که باید سخت‌گیری ونظارت بیشتر شود.

قباد افشار، پیشنهاد ساخت شهرک‌های گردشگری را راه‌حل مناسب برای رفع این نابسامانی دانست و تاکید کرد: با شهرک سازی می‌توانیم مطمئن باشیم زمین واگذار شده کاربری دقیق خود را دارد.

وی خاطر نشان کرد: عمده مشکلات ما با سرمایه‌گذاران در این حوزه اول، واگذاری اراضی و بعد تغییر کاربری‌ها است. برای رفع آن ما حاضریم با تضمین و تاییدی که سازمان میراث فرهنگی درباره سرمایه‌گذاران به ما می‌دهد روند را تسهیل کنیم تا موانع برطرف شود. به‌عنوان مثال در مدت زمان مشخص روی ۵۰ طرحی که تا حدی پیشرفت داشته‌اند تمرکز کنیم تا آنها به نتیجه برسند و بعد سراغ طرح بعدی برویم. سرمایه‌گذار همواره باید محدودیت زمانی را مد نظر قرار دهد و اگر طی مدت معهود به نتیجه نرسید طرح از وی گرفته و به سرمایه‌گذار دیگر سپرده می‌شود.

افشار در پایان با اشاره به اولویت سازمان خود برای تامین امنیت غذایی کشور گفت: بعد از مساله تامین امنیت غذایی، گردشگری برای ما در درجه دوم اهمیت قرار دارد و تلاش می‌کنیم مانند شهرک‌های کشاورزی و صنعتی، در واگذاری سند برای طرح‌های گردشگری هم، ممنوعیت انتقال سند برداشته شود‌. به شرط آنکه گام‌های مثبتی را از طرف مقابل ببینیم؛ سرمایه‌گذاران طرح‌ها را مخدوش نکرده و نیمه‌کاره رها نکنند و منافع درازمدت را بر منافع آنی ترجیح دهند.

وعده خرید زمین برای سرمایه‌گذاران

معاون وزیر مسکن و مدیرعامل سازمان ملی زمین و مسکن نیز در این نشست با تاکید بر اهمیت بخش خصوصی و همچنین مزیت‌هایی که در حوزه گردشگری برای سرمایه‌گذاری وجود دارد، گفت: ما معترفیم که بوروکراسی موجود در سازمان‌ها و ادارات دولتی یکی از موانع توسعه است که بخشی از آن ذات نظام اداری ما است و گریزی از آن نیست. دکتر محمد پژمان افزود: به‌رغم تاکیدات مکرری که بر حذف این بوروکراسی می‌شود ترتیب اثری داده نشده است. از سوی دیگر می‌بینیم زمانی که این سختگیری‌ها وجود ندارد کار آنچنان‌که باید انجام نمی‌شود و به نتیجه نمی‌رسد. وی در ادامه بر لزوم تنظیم سازوکاری از سوی سازمان میراث فرهنگی برای ساماندهی این حوزه تاکید کرد و گفت: ارائه سازوکاری که به واسطه آن سرمایه‌گذار واقعی تعریف و شناسایی و به‌کار گرفته شود و از سوی دیگر طرح نیز با جزئیات مورد بررسی و ارائه قرار گیرد، می‌تواند تا حد زیادی مانع سردرگمی باشد. تعریف طرح‌ها با واقع‌بینی و با لحاظ کردن محدودیت‌ها و ظرفیت‎های موجود مارا زودتر به نتیجه می‌رساند. پژمان در نهایت به سرمایه‌گذاران وعده داد که در صورت مشاهده تحرک مناسب از سوی آنان، حتی در مناطقی که این سازمان زمینی در اختیار نداشته باشد، زمین خریداری شده و در اختیار آنان قرار می‌دهد.

اولویت، حفظ جنگل‌ها است

معاون امور جنگل سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری نیز در پاسخ به ابهامات موجود در این سازمان و مناطق گردشگری گفت: از مباحث کلی مطرح شده در بحث امروز این‌گونه استنباط کردم که برای سرمایه‌گذاران در حوزه مالکیت شبهاتی وجود دارد. منابع طبیعی اموال عمومی متعلق به نسل‎ها است، سرمایه‌گذاران باید مالکیت‌ها را بشناسند تا در روند کار خود دچار سردرگمی نشوند. بهزاد انگورج، در ادامه تاکید کرد: در سازمان‌های مختلف متناسب با وظایف تعریف شده نوع رفتارها برای مدیریت منابع متفاوت است، ما زمین را در اختیار می‌گذاریم تا از آن استفاده شود، اما بعد اصل آن باید تحویل ما داده شود. نمی‌توان به جای آن پول یا بخشی از زمین را بازپس گرفت. وی خاطرنشان کرد: ما باید جنگل‌ها را حفظ کنیم و این اولویت

ماست.

به گزارش «دنیای اقتصاد» در حاشیه این مراسم تفاهم‌نامه همکاری میان سازمان ملی زمین و مسکن و معاونت برنامه‌ریزی و سرمایه‌گذاری سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری به امضای سیدمحمد پژمان و سعید شیرکوند رسید. همچنین براساس پیشنهاد یکی از سرمایه‌گذاران، مقرر شد کارگروهی با حضور نماینده سرمایه‌گذاران، نماینده سازمان و سازمان‌های مرتبط برای رسیدگی به امور سرمایه‌گذارای در مناطق نمونه تشکیل شود و به‌صورت هفتگی تشکیل جلسه دهد.