گروه نفت و پتروشیمی، نسیم علایی: تداوم رشد، عرضه نفت را به زیر ۵۰ دلار کشاند و در بامداد روز دوشنبه با افت ۶ درصدی رکورد بیشترین افت روزانه قیمت نفت از سال ۲۰۰۸ تاکنون ثبت شد. وضعیت بازار نشان می‌دهد که اطمینان خریداران از مازاد عرضه و تداوم افت قیمت موجب کاهش تاثیر خبرهای مثبت شده است و بازار همچنان در فاز خرسی است. مازاد عرضه همچنان در حال رشد است. در این بین عراق و روسیه تولید نفت خود را در آخرین ماه از سال ۲۰۱۴ افزایش داده‌ و به رکورد کم‌سابقه‌ای دست یافته‌اند، از طرفی با وجود افت قیمت نفت که قاعدتا باید رشد اقتصادی کشورهای مصرف‌کننده را تقویت کند، وضعیت اقتصادی بزرگ‌ترین‌ اقتصادهای جهان بحرانی است، به‌خصوص اروپا با رکود شدیدی مواجه است که انتخابات یونان نگرانی‌ها در این خصوص را افزایش داده است. در این بین عربستان قیمت پیشنهادی برای مشتریان آسیایی خود را افزایش داده و تعداد دکل‌های حفاری شیل همچنان روند کاهشی دارد، هرچند این خبرها نتوانست مانع از کاهش قیمت نفت شود؛ اما سیگنالی مبنی بر نزدیک شدن کف قیمتی و بازگشت قیمت‌ها به همراه دارد.

به گزارش «دنیای اقتصاد»، روز گذشته بازار نفت افت شدید روز دوشنبه را ادامه داد؛ به‌طوری‌که تا لحظه تنظیم این گزارش، (ساعت ۱۸به وقت تهران) نفت خام آمریکا با ریزش حدود ۵/۱ دلاری در هر بشکه به ۶/۴۸ دلار رسید، هر بشکه نفت برنت نیز با افت ۶/۱ دلاری به قیمت ۵۲/۵۱ دلار معامله شد.

روز دوشنبه ارزش یورو کاهش عمیقی داشت و به کمترین میزان در برابر دلار طی ۱۰ سال گذشته رسید. نظر‌سنجی‌ها از انتخابات یونان گویای محبوبیت حزب چپگرای سیریزای این کشور است، این موضوع نگرانی‌ها را در منطقه یورو افزایش داده؛ چراکه آلکسیس تسیپراس، رهبر این حزب بارها تاکید کرده است در صورتی که این حزب در انتخابات آینده به پیروزی برسد، اجرای سیاست‌های ریاضت اقتصادی را متوقف خواهد کرد.

نگرانی از تخلف یونان از مقررات اتحادیه اروپا موجب شد که آلمان این کشور را تهدید به اخراج از اتحادیه کند و همین مساله نگرانی از بازگشت بحران به این منطقه را افزایش داد. در حال حاضر کشورهای اروپایی در رکود به سر می‌برند و تورم نزدیک به صفر مدت‌ها است که اقتصاد این منطقه را تهدید می‌کند و این به معنای ضعف تقاضا از سوی یکی از مهم‌ترین مصرف‌کنندگان نفت است.

در حالی که افت قیمت نفت ادامه دارد و بسیاری از کارشناسان و موسسات بین‌المللی انرژی از تداوم افت قیمت‌ها حداقل ظرف ۶ ماه آینده خبر داده‌اند؛ اما به نظر می‌رسد سرعت کاهش قیمت‌ها زودتر از این پیش‌بینی‌ها قیمت‌ها را به کف خود می‌رساند.

آژانس بین‌المللی انرژی در آخرین گزارش خود از وضعیت بازار نفت پیش‌بینی خود را از قیمت نفت در سال ۲۰۱۵ کاهش داد و اعلام کرد که قیمت نفت در سه ماه دوم سال در کمترین سطح خود قرار گرفته و در نیمه دوم سال، قیمت‌ها روند صعودی به خود می‌گیرند؛ اما به نظر می‌رسد کاهش قیمت از پیش‌بینی‌ها سرعت بیشتری دارد و از برخی خط قرمزها عبور کرده است.

کاهش تخفیف نفت عربستان

عربستان اعلام کرد که نفت خود را در ماه فوریه ۴/۱ دلار نسبت به میانگین نفت دبی ارزان‌تر عرضه خواهد کرد. این در حالی است که در ماه ژانویه، ماه جاری میلادی، عربستان حدود دو دلار در هر بشکه کمتر از میانگین قیمت نفت دبی به مشتریان آسیایی خود عرضه کرده بود. براین اساس قیمت نفت خود را حدود ۶۰ سنت افزایش داده است. طی ۶ ماه گذشته عربستان طی دو مرحله نفت را با تخفیف بی‌سابقه‌ای عرضه کرد و همین اقدام عربستان موجب شد که دیگر کشورهای اوپکی نیز قیمت نفت خود را کاهش دهند که شروع جنگ قیمتی بین اعضای اوپک تعبیر شد و کاهش قیمت نفت را تسریع کرد.

برهمین اساس، افزایش قیمت نفت عربستان بر‌خلاف روند چند ماهه گذشته این کشور است و بسیاری از تحلیلگران بر این باورند که این به معنای نزدیک شدن قیمت نفت به خط قرمزهای این کشور است. عربستان کشوری است که بارها اعلام کرده حتی اگر قیمت‌ها به زیر ۲۰ دلار برسد عرضه نفت خود را کاهش نخواهد داد. عربستان مدعی است که با کاهش عرضه نفت هرچند که قیمت‌ها افزایش می‌یابد اما سهم اوپک از بازار کم می‌شود و از طرفی در قیمت‌های بالا تولید نفت از منابع غیر‌متعارف که با هزینه زیادی تولید می‌شوند، صرفه اقتصادی خواهد داشت و به رشد تولید خود ادامه خواهد داد.

اما ممکن است بر خلاف گفته علی النعیمی، وزیر نفت عربستان کف تحمل این کشور خیلی بیشتر از نفت ۲۰ دلاری باشد. این کشور بودجه سال جاری خود را با کسری بیش از ۳۹ میلیارد دلاری بسته است. تحمل عربستان در قبال افت قیمت‌ها مشخص نیست اما کاهش تخفیف می‌تواند به معنای در تنگنا بودن این کشور باشد.

کاهش سرمایه‌گذاری‌ها در میادین شیل

نفت شیل با هزینه‌های زیادی قابل استخراج است. در حال حاضر در بین میادین نفتی شیل موجود در جهان تنها میادین غرب آمریکا مجهز به فناوری‌های نوین استخراج شده‎‌اند و با سرعت زیادی در حال تولید نفت هستند، به‌طوری‌که در سال گذشته میلادی به‌طور میانگین روزانه ۶/۱ میلیون بشکه رشد تولید داشته‎اند. اما افت قیمت نفت مساله‌ای است که سرعت سرمایه‌گذاری‌ در این میادین و تعداد دکل‌های موجود در آنها را کاهش داده است. به گفته کارشناسان کاهش دکل‌های حفاری مربوط به سرمایه‌گذاری‌ در میادین جدید شیل است و میادینی که از قبل توسعه یافته‌اند یا استقرار دکل‌ها در آنها در مراحل پایانی خود بوده است با سرعت زیادی به پروژه‌های خود پایان داده‌اند.

بر همین اساس در بازه زمانی بسیار کوتاه‌مدت همچنان شاهد کاهش قیمت نفت خواهیم بود اما ظرف چند ماه آینده با اثر‌گذاری کاهش سرمایه‌گذاری‌ها روند قیمت نفت افزایشی خواهد شد. بازار آتی نفت نیز موید این مساله است. به گزارش رویترز، معاملات «بازار آتی نفت در موقعیت‌های بلندمدت» که پیش از این با شیب زیادی کاهشی بود، ظرف یک ماه گذشته ملایم‌تر افت کرده‌اند که این به معنای احتیاط معامله‌گران و احتمال نزدیک شدن به کف قیمت نفت است.

شرکت خدمات نفتی بیکر هیوز روز دوشنبه اعلام کرد که دکل‌های حفاری نفتی در میادین شیل آمریکا در هفته منتهی به دوم ژانویه با کاهش ۱۷ دستگاهی روبه‌رو شده‌ است. به گزارش خبرگزاری رویترز، شمار دکل‌های حفاری نفتی در آمریکا هفته گذشته با کاهش ١٧ دستگاهی به هزار و ٤٨٢ دکل رسید که هرچند نسبت به مدت مشابه سال پیش افزایش ۱۰۰ عددی داشته است اما پایین‌ترین سطح از ماه مارس تاکنون به حساب می‌آید. شمار دکل‌های حفاری اواسط ماه اکتبر به حد نصاب یک هزار و ٦٠٩ دستگاه رسید اما پس از آن و در ٩ هفته از ١٢ هفته اخیر با کاهش روبه‌رو‌ شده است. از طرفی تولیدکنندگان نفت و گاز آمریکا برنامه‌های مخارج سرمایه‌ای خود را برای سال ٢٠١٥ میلادی کاهش داده‌اند. هارولد هم، مدیر عامل شرکت کانتیننتال ریسورس که یکی از بزرگ‌ترین شرکت‌های سرمایه‌گذار در میادین شیل است برای دومین بار طی چند ماه گذشته برنامه سرمایه‌گذاری‌های خود در سال ٢٠١٥ را کاهش داده است. کاهش سرمایه‌گذاری‌ها در میادین شیل نیز می‌تواند گواه از نزدیک شدن به کف قیمتی نفت باشد.

اما سوالی که در اینجا مطرح می‌شود این است که آمریکا چه واکنشی در برابر توقف شیل‌های نفتی نشان خواهد داد؟ بر اساس آمار اقتصادی این کشور نرخ بیکاری آمریکا بدون در نظر گرفتن نیروهایی که در حال حاضر در تاسیسات شیل مشغول به کارند به قبل از سال ۲۰۰۸ برمی‌گردد. برهمین اساس بعید است که آمریکا در برابر کاهش قیمت نفت ساکت بماند و ممکن است لغو کامل قانون منع صادرات نفت را در دستور کار خود قرار دهد. این کشور طی سال گذشته میلادی طی دو گام تا حدودی این قانون را تعدیل کرد. به گفته کارشناسان رفع این قانون به افزایش چشمگیر سرمایه‌گذاری‌ها در حوزه شیل و افزایش تولید نفت آمریکا منجر می‌شود.

بنابراین با توجه به افزایش قیمت ۶۰ سنتی عربستان برای مشتریان آسیایی و همچنین تداوم افت سرمایه‌گذاری‌‌ها و کاهش دکل‌های حفاری باید گفت که به زودی شاهد کف قیمتی نفت خواهیم بود، چراکه به نظر می‌رسد تولیدکنندگان نفت به آستانه تحمل خود نزدیک شده‌اند.

سد 50 دلاری نفت فرو ریخت