مدلی که حتی در شرایط سخت هم قابل اجراست

پل تیلور

مترجم: محمود بیگلری

از ۲۵ سال پیش که شرکت‌های چند ملیتی غربی نظیر ایستمن کداک، جی ای‌، سی تی بانک و آمریکن اکسپرس شروع به برون سپاری فناوری اطلاعات خود کرده اند، صنعت جهانی خدمات IT به یک بازار بزرگ ۸۲۰ میلیارد دلاری بدل گشته و برون‌سپاری وارد مسیر اصلی خود شده است. جاگدیش دالال، «رییس انجمن بین‌المللی مشاوران حرفه‌ای برون‌سپاری»۱ در این باره می‌گوید: «برون سپاری دیگر فقط یک تاکتیک بدیع کسب‌وکار محسوب نمی‌شود که هر وقت شرکت‌ها از انجام بخشی از کار خود ناتوان می‌شدند به این روش پناه می‌بردند. برون سپاری امکان انتخاب و استفاده از مدل‌های مختلف انجام کسب‌وکار را به شرکت‌ها می‌دهد. بدین طریق آنها قادر خواهند بود با استفاده از منابع خارجی، نه تنها بخشی از کار خود را به دیگران محول کنند بلکه هسته‌های تجاری جدید هر چند کوچک، اما متمایزکننده در بازار، به وجود آورده و مدیریت کنند. این مدل اتمی‌ کسب‌وکار ۲ (Atomic business model)

(برون سپاری) به شرکت‌ها کمک می‌کند تا نه تنها شرایط بد اقتصادی را تحمل کنند، بلکه به مزیت رقابتی در بازار نیز دست یابند. - حتی در شرایط سخت امروزی.»

شرکت‌ها، چه کوچک و چه بزرگ، در زمان گسترش بازارهایشان احتیاج به انعطاف بیشتری دارند که از طریق برون سپاری قابل دستیابی است. اخیرا، شرکت رویال‌هاسکونینگ هلندی یک قرارداد چند ساله چندین میلیون دلاری برون سپاری زیر بنایی درحوزه IT با شرکت خدمات مشاوره‌ای تاتا از هند بسته است. این شرکت یک سلسله کامل از خدمات زیربنایی IT ارائه می‌دهد که شامل پیشخوان کمک (service/help desk) به چندین زبان، مدیریت و نگهداری داده‌ها، خدمات کامپیوتری به کاربران نهایی و سرویس‌های پشتیبانی

نرم‌افزارها است.

اریک اورورد، مدیر ارشد فناوری اطلاعات در رویال‌هاسکونینگ اظهار می‌دارد: «شرکت ما در نظر دارد نه تنها در کشورهای پیشرفته بلکه در بازارهای نو ظهور نیز رشد کند. ما در این شرکت با مشکلات جالب و عدیده‌ای مواجه هستیم. ارائه سرویس بدون وقفه‌ برای موفقیت شرکت ضروری است.» استفاده از خدمات زیربنایی IT شرکت تاتا،‌هاسکونینگ را قادر می‌سازد تا بر روی بهره‌وری فعالیت‌های خود و نیز رشد بیشتر بین‌المللی خویش در اروپا و دیگر نقاط جهان تمرکز کند.

همان‌طور که از مثال شرکت ‌هاسکونینگ مشخص است برون سپاری بخش IT فقط مختص شرکت‌های بزرگ چند ملیتی نیست. بازار این حوزه با رشد خود شرکت‌های نسبتا کوچک و متوسط را نیز در بر گرفته است. برای مثال، شرکت انگلیسی اورست قصد داشت، بدون درگیر شدن در یک قرار داد طولانی مدت و مشکلات آن، شبکه ارتباطی و زیربنایی IT خود را بهبود بخشد. دیو گوردن‌، مدیر خدمات IT شرکت اورست، در این باره اظهار می‌دارد: «در ابتدا شرکت ما احتیاج به یک پیمانکار IT با تجربه و انعطاف‌پذیر در زمینه کار با سیستم‌ها داشت.» سال گذشته، اورست شرکت کالیکس (Calyx) انگلیسی، ارائه دهنده خدمات مدیریتی مستقل (Independent managed service provider)، را انتخاب کرد. گوردن ادامه می‌دهد: «ما یک قرارداد یکساله با کالیکس بستیم که مناسب ترین قیمت را داشت. بعد از مدتی همکاری با شرکت کالیکس، توانایی نوآوری توام با انعطاف‌پذیری آنها در انجام کار هر روزه در شرکت کاملا مشهود بود. شرکت ما از نحوه کار کالیکس بسیار راضی است و سطح همکاری را توسعه داده است. این همکاری باعث افزایش توانایی‌های شبکه‌های گسترده (WAN-Wide Area Network)در شعب شرکت شده است.»

در گذشته برون سپاری بیشتر در حوزه IT کاربرد داشت، اما در دهه‌های اخیر برون سپاری فرآیند کسب‌وکار (BPO-Business Process Outsourcing) با سرعت زیادی رشد کرده است. دلایل زیادی، همچون دلایل واگذاری کار در بخش آی تی، باعث می‌شوند که شرکت‌هایی نظیر مایکروسافت و کمپانی‌های داروسازی، از جمله آسترازنکا (AstraZeneca)، به استفاده از کمک پیمانکاران خارجی در فرآیندهای کسب و کار خویش کنند.

مایکروسافت در سال ۲۰۰۶ با آغاز برنامه ابتکاری «سیستم یکپارچه مالی» اقدام به مهندسی مجدد بخش مالی خود در سطح جهانی کرد. در این راستا، این شرکت فعالیت‌های مالی داخلی خویش در ۹۵ کشور را به شرکت مشاوره‌ای اکسنچر (Accenture) واگذار کرد؛ اقدامی‌ که همسو با یکی از اهداف بلند مدت مایکروسافت در اشاعه فرهنگ «سود دو طرفه و بهبود عملکرد» بود.

اخیرا، در سال ۲۰۰۹ شرکت آسترازنکا قرارداد پنج ساله‌ای با شرکت هندی جنپکت امضا کرد تا از سرویس‌های مالی و حسابداری بین‌المللی این شرکت استفاده کند. واگذاری فرآیندهایی که جزو «ویژگی رقابتی» (Core competency) آسترازنکا نیست. مدیر ارشد یکی از بخش‌های مالی این شرکت، تونی گلین اظهار می‌دارد: «شرکت ما وارد مرحله‌ای شده بود که در آن کل صنعت دارویی در حال تغییر بود. برای مثال، رقابت سخت‌تر می‌شد، در مدت استفاده از حق انحصاری داروها بلاتکلیفی وجود داشت و مشکلاتی از این قبیل به چشم می‌خورد.» آقای گلین در ابتدا شش پیمانکار ارائه دهنده خدمات مالی را شناسایی و در نهایت شرکت جنپکت را انتخاب کرد. او می‌گوید: «شرکت در نوامبر ۲۰۰۹ قرارداد را امضا کرد. تا این زمان نزدیک به ۸۰ درصد از موارد قرارداد به جنپکت واگذار شده است.» همانند دیگر شرکت‌های دارویی بزرگ، آسترازنکا نیز بخش عمده‌ای از فرآیندهای‌ آی تی خود را به پیمانکار واگذار کرده است. آقای گلین در ادامه می‌افزاید: «شرکت ما قرارداد دیگری برای برون سپاری بخشی از واحد منابع انسانی نیز امضا کرده است. ما همچنین در حال بررسی قسمت‌های قابل واگذاری واحد تحقیق و توسعه هستیم.»

آقای دالال اظهار می‌دارد که صنعت دارویی مملو از شرکت‌هایی است که فعالیت‌های مربوط به تحقیق و توسعه داروهای خود را به پیمانکاران واگذار کرده‌اند. ایشان همچنین می‌گوید: «برون سپاری در حوزه املاک و ساختمان به شرکت‌های واگذارکننده این امکان را می‌دهد تا به جای سرمایه‌گذاری در ساختمان‌ها پول خود را نگه داشته و در جای دیگری استفاده کنند. برون سپاری تولید نیز می‌تواند بسیاری از هزینه‌های ثابت تولید را به هزینه‌های متغیر تبدیل نماید.»

تحقیق جدید انجام شده از ۲۵۰۰ نفر از مدیران ارشد فناوری اطلاعات شرکت‌ها توسط پی‌ای کانسالتینگ، نتایج فوق را تصدیق می‌کند. کاهش هزینه بزرگ‌ترین دلیل انجام برون سپاری توسط شرکت‌ها است. دومین علت مهم، دسترسی به مهارت‌هایی است که خود شرکت‌ها فاقد آن بودند. تحقیق مذکور رشد و رواج برون سپاری در حوزه آی تی را نیز تایید می‌کند. نزدیک به یک سوم از پرسش شوندگان اظهار کردند که حدود ۲۵ درصد از بودجه سال جاری بخش IT خود را در برون سپاری صرف می‌کنند. نزدیک به یک دهم نیز در نظر دارند ۵۰ درصد بودجه را صرف برون‌سپاری کنند. همچنان که توسعه نرم‌افزارهای کاربردی مهم‌ترین بخش در فعالیت‌های برون سپاری است تعداد استفاده‌کنندگان از پیشخوان کمک خارجی نیز به مقدار قابل توجهی رو به افزایش است.

آیا شرکت‌ها به رشد به کارگیری رایانش ابری۳ (cloud computing) توجه دارند؟ داریل پلامر‌، از شرکت تحقیقاتی گارتنر اظهار می‌دارد: «رایانش ابری به نوعی یک برون سپاری است. تفاوت در شکل و مفاد قرارداد آنها است. در رایانش ابری برای تمام مشتری‌ها فقط یک فرم از قرارداد وجود دارد.» آقای پلامر عقیده دارد: «رایانش ابری و شکل سنتی برون سپاری هردو به موازات یکدیگر به حیات خود ادامه خواهند داد. بعضی از شرکت‌ها به راهکارهای خدماتی اختصاصی احتیاج دارند که برون سپاری سنتی می‌تواند انجام دهد. برخی دیگر نیاز به سرویس‌های عمومی‌تر در مقیاس بزرگ دارند که توسط رایانش ابری انجام‌پذیر است؛ اما همچنان که مدل ابری به رشد خود ادامه می‌دهد، باعث جلب توجه بیشتر به سوی خود می‌شود.»

پاورقی:

۱- این انجمن با ۱۱۰ هزار عضو در سرتاسر دنیا، تنها سازمان پیشرو در ارائه خدمات به شرکت‌ها و افراد در حوزه برون سپاری است. از جمله فعالیت‌های این انجمن رده‌بندی تخصصی ۱۰۰ سازمان برتر و ارائه لیست بهترین مشاوران در این صنعت می‌باشد.

۲- اصطلاحی است که اولین بار توسط ویل و ویتال در سال ۲۰۰۱ به‌کار برده شد. آنها معتقد هستند که هشت مدل اتمی کسب‌وکار وجود دارد. همان‌گونه که اتم‌ها به‌وجود آورنده مولکول‌ها و مولکول‌ها سازنده اجسام پیچیده‌تر هستند، مدل‌های کسب‌وکار هم متشکل از اجزای ضروری کوچک و کوچک‌تری هستند.

۳- مدل رایانشی بر پایه شبکه‌های بزرگ کامپیوتری مانند اینترنت است که الگویی تازه برای عرضه، مصرف و تحویل سرویس‌های فناوری اطلاعات ارائه می‌کند. به‌این معنی که دسترسی به منابع فناوری اطلاعات در زمان تقاضا و بر اساس میزان تقاضای کاربر به گونه‌ای انعطاف‌پذیر در اختیار او قرار می‌گیرد.