گزارش دنیای اقتصاد از جزئیات طرحی که اجرا نشده موجب وحشت شد
تهـران نمی‌لرزد
دستگاه شناسایی گسل های زیرسطحی تهران نصب شده بر روی کامیون
«تهران 20 روز دیگر می‌لرزد». این تیتر خبری بود که حدود دو هفته پیش بر روی خروجی یکی از خبرگزاری‌ها قرار گرفت. در خبر آمده بود قرار است تهران تقریبا از 20 روز آینده با زمین‌لرزه‌های مصنوعی به مدت 3 ماه بلرزد تا کارشناسان بتوانند در طرحی دیگر گسل‌های پنهان شهر تهران را شناسایی و وضعیت آنها را ارزیابی کنند.
اعلام زمین‌لرزه مصنوعی در پایتخت آن هم در شرایطی که اکثریت قریب به اتفاق شهروندان تهرانی شب را با ترس از وقوع زلزله‌ای که سال‌ها است انتظار آن را می‌کشند به صبح می‌رسانند طبیعی است موجب وحشت و نگرانی اهالی شهر تهران شود.
اما آیا قرار است تهران از 7 روز دیگر به صورت مصنوعی بلرزد؟
به گزارش خبرنگار دنیای اقتصاد، طرحی که دو هفته پیش و به غلط به عنوان «اجرای زلزله مصنوعی» بر سر زبان‌ها افتاد پروژه‌ای است که سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران به‌عنوان کارفرما قرار است اجرا کند.
اسم صحیح پروژه «شناسایی زیرسطحی گسل‌های شهر تهران» است. طرح مذکور با همکاری سه جانبه بین شرکت عملیات اکتشاف نفت به عنوان مجری، پژوهشگاه بین‌المللی زلزله‌شناسی و مهندسی زلزله به عنوان مشاور و سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران به عنوان کارفرما قرار است اجرا شود. به‌رغم آنکه چندی پیش اعلام شد این طرح قرار است از 20 روز آینده در تهران اجرا شود، اما اخبار دریافتی از سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران حاکی است هنوز هیچ زمان مشخصی برای اجرای پروژه‌شناسایی گسل‌های زیرسطحی تهران اعلام نشده زیرا اجرای عملیات منوط به کسب مجوز و اعلام موافقت شورای تامین استان تهران خواهد بود.
به گزارش خبرنگار ما، شناسایی گسل‌های زیر سطحی پایتخت، تهدیدی برای شهروندان تهرانی به حساب نمی‌آید. طرح شناسایی گسل‌های زیرسطحی طرحی ملی است. زیرا وضعیت جغرافیایی شهر تهران و قرارگیری آن بر روی گسل‌های متعدد انجام مطالعات زمین‌شناسی و ژئوفیزیکی را ضروری می‌سازد. با انجام این مطالعات می‌توان گسل‌های پنهان در زیرآبرفت‌ها را نیز شناسایی کرد.
شناسایی گسل‌های پنهان شهری تهران از آن جهت حائز اهمیت است که بدانیم گسلی که باعث وقوع زلزله در شهر بم شد، تنها گسل شناخته شده این شهر نبود.
گفته می‌شود یک گسل پنهان و ناشناخته در بم باعث وقوع زلزله مخرب ۵ دی ماه سال ۸۲ در این شهر شد.
پروژه شناسایی زیر سطحی گسل‌های تهران با استفاده از داده‌های لرزه‌نگاری دو بعدی اجرا می‌شود. هدف از انجام این پروژه بررسی نوار 8 تا 10 کیلومتری مجاور به جبهه کوهستان در بخش شمالی شهر تهران است که بیانگر تمامی شواهد فعالیت‌های نوزمین ساختی است.
از این رو بررسی این منطقه می‌تواند کمک بزرگی در برآورد خطر زمین‌لرزه برای شهر تهران باشد.
طرح با استفاده از دو پروفیل و در دو مسیر شمالی - جنوبی و شرقی - غربی اجرا می‌شود.
در مسیر شمالی - جنوبی از بخش کوهستانی شمال تهران و از منطقه ولنجک شروع می‌شود و با عبور از خیابان‌های چمران، توحید، تندگویان، بهشت زهرا تا کهریزک ادامه پیدا می‌کند. در مسیر شرقی - غربی نیز از غرب تهران دهکده المپیک شروع می‌شود و با عبور از میدان نور، بزرگراه رسالت، میدان رسالت تا پارک سرخه حصار ادامه پیدا می‌کند. به گزارش دنیای اقتصاد، تولید مصنوعی امواج لرزه‌ای در یک نقطه و ثبت بازتاب آن در نقطه دیگر اساس روش لرزه‌نگاری بازتابی است که قرار است برای شناسایی گسل‌های زیر سطحی شهر تهران به کار گرفته شود.
در این روش مطابق شکل توسط یک دستگاه ویبراتور که بر روی کامیون نصب شده امواج به داخل زمین ارسال می‌شود. تعدادی گیرنده (ژئوفون) در طول خطوط برداشت لرزه‌ای قرار داده می‌شوند و امواج بازتابیده شده از بازتابنده‌های درون زمینی (لایه‌های مختلف) که توسط چشمه مصنوعی ایجاد شده‌اند را ثبت می‌کنند.
شدت ارتعاشاتی که با دستگاه ویبراتور و به دور از هر گونه انفجار در سطح زمین ایجاد می‌شود بسیار ناچیز و فقط در محدوده اجرای طرح است و به هیچ وجه موجب لرزش تمامی شهر تهران و بروز خسارت به ساختمان‌ها نمی‌شود. گفته می‌شود لرزش‌های حاصله از اجرای این طرح همانند عبور یک غلطک راهسازی خواهد بود که البته فقط در محل اجرا احساس می‌شود.
سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران در معرفی طرح می‌گوید محل طرح در مناطق پرتراکم مسکونی نیست. کارشناسان زمین‌شناسی می‌گویند: طرح شناسایی گسل‌های زیر سطحی شهر تهران چنانچه اجازه اجرا از شورای تامین استان تهران را اخذ کند، هرگز عاملی برای تحریک گسل‌های تهران نمی‌باشد، چون ارتعاشات ایجاد شده در این طرح خفیف و در سطح زمین ایجاد می‌شود.
به کار بردن لفظ زلزله مصنوعی زمین‌لرزه برای بیان این طرح صحیح نیست و شائبه ایجاد شده مبنی بر این که این لرزش‌های خفیف ممکن است منجر به وارد آمدن خسارت به بناها و تاسیسات شهری شود و یا سبب حرکت گسل‌ها و ایجاد زلزله واقعی شود نیز به هیچ وجه صحیح نیست و جنبه علمی ندارد، چرا که انرژی مورد استفاده در این شیوه به طور قطع با انرژی طبیعی ناشی از حرکت گسل‌ها و لایه‌های زمین قابل مقایسه نیست و این قیاس اشتباه است.
طرح در صورت اجرا ابتدا به صورت آزمایشی در خارج از شهر آغاز می‌شود و پس از آن در مسیر یک خط عبوری یکی از بزرگراه‌های تهران ادامه خواهد یافت و به هیچ وجه در حریم مسکونی اجرا نمی‌شود ضمن آن که امواج تولیدی کاملا ضعیف و کنترل شده خواهد بود، کما این که نوع ساده‌تر این طرح هر روزه در سطح شهر برای تعیین ضخامت لایه‌های خاک در حال انجام است.
ارسال نظر