کنترل کیفیت هوای تهران:منبع آلودگی محلی است

عکس: آکو سالمی

گروه صنعت و معدن - پایداری آلودگی هوای تهران بستری را فراهم کرده است که هر روز یکی از عوامل آلاینده در هوای کشور به عنوان «عامل اصلی آلودگی هوای تهران» معرفی شود، بی‌آنکه به این موضوع توجه شود هریک از این عوامل به تنهایی نمی‌تواند نقش اصلی را در بروز این وضعیت بازی کند. از روزی که آلودگی شدت گرفت یک روز خودرو سازان متهم پرونده آلودگی شدند، روز دیگر صنایع ریخته‌گری، یک روز بنزین پتروشیمی باغرض ورزی رسانه‌های بیگانه؛ عامل آلودگی شناخته شده‌اند و روز بعد بخاری‌های گازی از سوی رییس ستاد سوخت. اما در آخرین مورد، دیروز از سوی برخی منابع خبری، کارخانه‌های تولیدکننده سیمان متهم آلودگی تهران معرفی شده‌اند. این در شرایطی است که مدیرعامل شرکت کنترل کیفیت هوای تهران که بیش از هر مرجع دیگری وضعیت هوای تهران را رصد می‌کند؛ به خبرنگار «دنیای‌اقتصاد» می‌گوید: «آلودگی تهران منبع محلی دارد» بنابراین نمی‌توان به صراحت اعلام کرد که فلان صنعت در کل باعث آلودگی هوای تهران است. اما این واقعیت را باید پذیرفت وقتی ۱۰درصد جمعیت کشور (درشب) درچهار صدم درصد خاک کشور زندگی می‌کنند، این وضعیت پیش می‌آید. این یعنی اینکه آمایشی در کار نیست!

آلودگی سیمان ۳ برابر استاندارد!

روز گذشته هم سیر خبررسانی اخباری درباره عامل(متهم) اصلی آلوده‌کننده هوای تهران ادامه داشت، به‌طوری که یک کارشناس صنعت سیمان با بیان اینکه آلودگی برخی کارخانه‌های سیمان ایران سه برابر استانداردهای اروپایی است، می‌گوید: «میزان گرد و غبار خروجی از دودکش کارخانه‌های سیمان کشور حدود ۸۰ میلی‌گرم برآورد می‌شود و این در حالی است که استانداردهای اروپایی رقم ۳۰ میلی گرم را نشان می‌دهد.» اما این کارشناس عنوان نمی‌کند آیا پیش از آنکه هوای تهران به وضعیت اضطرار برسد،این کارخانه‌ها تولید این‌گونه نداشتند؟

«علی محمد‌ بد» در گفت‌وگو با «فارس» ادامه می‌دهد: «در حال حاضر کارخانه‌های جدید سیمان همچنین برخی کارخانه‌های قدیمی در استان اصفهان و شیراز دارای تکنولوژی جدید فیلتر غبار خروجی از کارخانه (فیلتر بک‌هاوس) هستند.»

وی هزینه نصب فیلترهای بک‌هاوس را برای یک کارخانه سیمان ۳ هزار تنی حدود ۲ میلیون تومان برآورد کرد و گفت: «خرید این نوع فیلتر‌ها نیازمند صرف ۵/۱ سال زمان جهت گشایش اسناد اعتباری، سفارش، خرید و نصب است که در حال حاضر به دلیل برخی محدودیت‌های بین‌المللی، انجام این کار به راحتی امکان‌پذیر نیست.»

محدودیت در تامین قطعات

این کارشناس صنعت سیمان با بیان اینکه قطعات و فیلترهای مورد نیاز کارخانه‌های سیمان در تحریم قرار دارند، اظهار داشت: «در صورت رفع محدودیت‌ها امکان تجهیز کارخانه‌های سیمان به این نوع فیلترها وجود دارد.» وی تصریح کرد: «نصب این نوع فیلتر‌ها در کارخانه‌های سیمان در مدت یک سال امکان‌پذیر است و با این کار میزان گرد و غبار خروجی از دودکش کارخانه‌ها از ۸۰ میلی‌گرم فعلی به ۳۰ میلی‌گرم کاهش خواهد یافت.»

سهم ۵ درصدی سیمانی‌ها از آلودگی

اما در مقابل، دبیر انجمن کارفرمایان صنعت سیمان سهم واحدهای سیمانی اطراف تهران از آلودگی هوا را، کمتر از ۵ درصد می‌داند.

دبیر انجمن کارفرمایان صنعت سیمان کشور اعلام کرد: «با سرمایه‌گذاری که در واحدهای سیمانی مستقر در کل کشور انجام شده، تجهیزات مورد نیاز برای جلوگیری از آلایندگی نصب شده است.»

به گزارش خبرنگار ما، «محمد حسن پورخلیل» به صراحت اعلام کرد: «دلیل آلودگی هوای تهران واحدهای سیمانی نیستند و این واحدها حداکثر ۵درصد در آلودگی هوا نقش دارند.»

دبیر انجمن سیمان به مردم اطمینان داد: «جای هیچ نگرانی بابت آلودگی هوا به دلیل فعالیت واحدهای سیمانی وجود ندارد.»

وی در بخش دیگری از سخنانش با اشاره به تعداد واحدهای سیمانی که در اطراف تهران قرار دارند،‌ گفت: «در حال حاضر سیمان تهران در فاصله ۳۰ کیلومتری، سیمان شمال دماوند در فاصله ۳۵ کیلومتری، سیمان آبیک در فاصله ۷۵ کیلومتری و سیمان فیروزکوه در فاصله ۱۲۰ کیلومتری تهران قرار دارند که همگی از سوخت گاز استفاده می‌کنند و تجهیزات استاندارد جلوگیری از آلودگی را هم نصب کرده‌اند.»

«پورخلیل» با تاکید بر اینکه تمام این کارخانجات فیلترهای لازم برای جلوگیری از آلودگی زیست محیطی را نصب کرده‌اند، گفت: «یکی از واحدهای سیمانی برای اینکه از آلودگی هوا جلوگیری کند، دو واحد تولیدی خود را که به روش تر سیمان تولید می‌کردند و آلودگی نسبتا بالایی داشت را از یک سال پیش تعطیل کرده‌ است.»

نصب الکتروفیلترهای مخصوص

به گفته وی، واحدهای تولیدکننده سیمان برای جلوگیری از خروج گاز خطرناک منواکسید کربن، از مدت‌ها پیش الکتروفیلترهای مخصوصی را خریداری و نصب کرده‌اند تا از خروج این گاز آلاینده جلوگیری شود. همچنین برای ممانعت انتشار گرد و خاک از دودکش‌های واحدهای سیمانی نیز دریچه‌های استاندارد بر روی خروجی دودکش‌های واحدهای سیمانی تعبیه شده است.

وی با اظهار تعجب از اینکه واحدهای سیمانی به عنوان یکی از دلایل آلودگی هوای تهران معرفی‌ می‌شوند، گفت: «در حال حاضر عمده واحدهای سیمانی از سوخت گاز که کمترین آلودگی را در پی دارد، استفاده می‌کنند.»

استفاده ۹۵ درصدی از سوخت گاز

دبیر انجمن کارفرمایان صنعت سیمان تصریح کرد: «در حال حاضر بیش از ۹۵درصد از واحدهای سیمانی مستقر در کشور از سوخت گاز برای تولید سیمان استفاده می‌کنند.»

دبیر انجمن کارفرمایان صنعت سیمان همچنین از مسوولان محیط زیست درخواست کرد برای اطمینان از استاندارد بودن تولید و عدم ایجاد آلودگی واحدهای سیمانی، از این واحدها بازدید کنند. «محمد حسن پورخلیل» در پایان با اشاره به اینکه هر ساله در این موقع از سال پدیده وارونگی هوا رخ می‌دهد، گفت: «طی یکی دو روز آینده، با برطرف شدن موضوع وارونگی هوا مشکل آلودگی هوا نیز به طور کامل حل خواهد شد.»

مازوت؛ آخرین متهم آلودگی؟

به گزارش خبرنگار «دنیای اقتصاد»، در حالی که این روزها با تشدید روند پایدار آلودگی هوای تهران هر یک از دستگاه‌ها یک عامل را در تشدید آلودگی هوا مورد توجه قرار داده‌اند، یک کارشناس در امور فرآورده‌های نفتی هم موضوع دیگری را پیش می‌کشد که طی روزهای اخیر به طور مستقیم به آن اشاره نشده است.

وی نقش افزایش سوخت «مازوت» را در تشدید آلودگی هوای تهران در روزهای اخیر بیشتر از بقیه عامل‌ها نظیر سیمانی‌ها می‌داند و معتقد است که دلیل اصلی تشدید آلودگی هوای تهران در سال جاری افزایش استفاده از سوخت مازوت (نفت کوره) در نیروگاه‌ها و صنایع بزرگ است.

افزایش مصرف در داخل

به گزارش خبرنگار ما، آمار‌ها نشان می‌دهد که مصرف مازوت طی ماه جاری تا سطح ۷۰ میلیون لیتر در روز نیز افزایش یافته است. این در حالی است که این میزان در سال گذشته در همین زمان به طور متوسط ۴۰ میلیون لیتر در روز بوده است.

به بیان ساده‌تر میزان مصرف مازوت در کشور ۷۵ درصد افزایش داشته است که عمده مصرف‌کنندگان آن در بخش نیروگاهی (حدود ۶۵ نیروگاه) و کوره‌های آجرپزی است. البته پیش از این صنایع سیمان و شیشه نیز از جمله مصرف‌کنندگان این سوخت بودند که در حال حاضر گاز سوز شده‌اند.

مازوت در فصل سرد سال

در این شرایط به نظر می‌رسد که با افزایش نزدیک شدن به فصل سرما، میزان مصرف این فرآورده روند صعودی خواهد داشت. به طوری که براساس گزارشی که اخیرا از سوی شرکت پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی منتشر شده در ۲۵۱ روز نخست امسال ‌۳ میلیارد و ۷۰۵ میلیون لیتر سوخت مایع، شامل یک میلیارد و ۶۷۰ میلیون لیتر مازوت (نفت کوره) و ۲ میلیارد و ۳۵ میلیون لیتر نفت گاز در نیروگاه‌های کشور ذخیره‌‌سازی شده است.

براساس پیش‌بینی این شرکت، در زمستان امسال در اوج مصرف، روزانه ۱۳۰ میلیون لیتر سوخت در نیروگاه‌های کشور مصرف می‌شود که قرار است روزانه ۳۰ میلیون مترمکعب از این میزان از سوخت گاز و ۱۰۰ میلیون لیتر آن از سوخت مایع (حدود ۵۵ میلیون لیتر نفت کوره و ۴۵ میلیون لیتر نفت گاز) تامین شود. بنابراین سوخت مازوت (نفت کوره) سهم بیشتری را در خوراک مورد نیاز نیروگاه‌ها برعهده دارد که به گفته کارشناسان، یکی از متهمان آلودگی هوای تهران است. اما آیا مازوت متهم اصلی است؟

کارشناس طرف مصاحبه با خبرنگار ما با اشاره به اینکه در پالایشگاه‌های مدرن دنیا بین ۱۰ تا ۲۰ درصد مازوت تولید می‌شود، گفت: «اما در ایران به دلیل اینکه اکثر پالایشگاه‌های موجود قدیمی شده‌اند و راندمان آنها پایین آمده، تولید این فرآورده بین ۳۰ تا ۴۰ درصد ظرفیت کل پالایشگاه است.»

افزایش گازرسانی به نیروگاه‌ها

در مقابل، معاون مدیرعامل شرکت گاز از افزایش ۴ برابری گازرسانی به نیروگاه‌های برق پایتخت به منظور کاهش آلودگی هوا خبر داده و گفت: «میزان گاز تحویلی به نیروگاه‌ها بیش از ۵۰ درصد افزایش یافته است.

به گزارش خبرنگار ما، کشکولی به‌طور غیر مستقیم بر نقش مازوت به عنوان عامل آلودگی تاکید می‌کند.

به گزارش «مهر»، «مصطفی کشکولی» افزود: «در آذر ماه سال‌جاری میزان گاز تحویلی به نیروگاه‌های برق ۵۴ درصد نسبت به مدت مشابه سال گذشته افزایش یافته است.» معاون مدیرعامل شرکت ملی گاز همچنین از افزایش میزان گاز تحویلی به صنایع عمده و واحدهای پتروشیمی در سال‌جاری خبر داد و افزود: «گازرسانی به صنایع ایران از ابتدای امسال در مجموع حدود ۱۵ درصد نسبت به سال گذشته افزایش یافته است.»

وی با اعلام اینکه آذر ماه سال‌جاری روزانه بالغ بر ۱۷ میلیون متر مکعب گاز به نیروگاه‌های کلان شهر تهران تحویل داده می‌شود، تبیین کرد: «این در حالی است که در سال‌جاری بالغ بر ۲ هزار و ۳۸۰ صنعت به شبکه سراسری گاز طبیعی پیوسته‌اند.»

به گفته وی، از ابتدای آذر ماه سال جاری روزانه به طور متوسط بیش از ۸۳ میلیون مترمکعب گاز به نیروگاه‌های ایران تحویل شده است. این در حالی است که در مدت مشابه سال گذشته میزان گاز تحویلی به نیروگاه‌ها ۵۳ میلیون متر مکعب در روز بوده است.

آلودگی محلی است

در این بین، مدیرعامل شرکت کنترل کیفیت هوای تهران در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» و در پاسخ به این سوال که آیا سوخت مازوت مورد استفاده در نیروگاه‌ها و صنایع اطراف تهران می‌تواند یکی از عوامل تشدید آلودگی هوای تهران در سال جاری باشد؟ گفت: «آلودگی هوای تهران در سال جاری به صورت محلی و در نقاط پرترافیک شهر است. به بیان ساده تر یکی از عوامل تشدید آلودگی در روزهای اخیر انباشت آلاینده‌ها در نقاط پرتردد شهر بوده است.»

«یوسف رشیدی»، در پاسخ به سوال دیگری که آیا در سال‌جاری میزان آلاینده‌های دی‌اکسیدکربن و منواکسید کربن در مقایسه با سال گذشته یکسان بوده است؟ می‌گوید: «خیر- امسال در بعضی از روزها میزان منواکسید کربن از حد استاندارد فراتر رفت. اما در کل شرایط نامساعد هوای تهران در اساس آلاینده‌های مختلف شامل منواکسید کربن، دی‌اکسید کربن، دی‌اکسید نیتروژن، دی‌اکسید گوگرد و ازت سنجیده می‌شود.»

به گزارش خبرنگار ما، اینکه بخاری گازی، صنایع بزرگ، نیروگاه‌ها، استفاده از سوخت مازوت و... تا چه میزان در آلودگی هوای تهران نقش دارند، هنوز مشخص نیست، اما میزان آلاینده‌های هوای تهران همچنان در شرایط هشدار است و لازم است که برنامه‌ریزی جامعی برای رفع آن صورت گیرد.\