تزریق گاز به مخزن مشترک؟

عکس تزئینی است

گروه انرژی- وزارت نفت از چند سال گذشته پروژه‌های مختلفی را برای ذخیره‌سازی گاز طبیعی در برنامه کاری خود قرار داده است، ‌این در حالی است که سوالات متعدد بدون پاسخی در خصوص روند اجرای‌این پروژه‌ها از سوی برخی از منابع خبری عنوان شده است. از جمله‌این پروژه‌ها می‌توان به سرمایه‌گذاری روی مخزن «شوریجه» جهت تبدیل شدن آن به مخزن ذخیره‌سازی گاز طبیعی اشاره کرد. اما برخی از کارشناسان با مطرح کردن سوالی مبنی بر‌اینکه آیا ‌ایران قصد دارد در مخزن مشترک، گاز ذخیره کند؟ معتقدند: «‌این مخزن به هیچ وجه قابلیت تبدیل به یک مخزن ذخیره‌سازی را ندارد.»

این سوالی است که از حدود یک سال گذشته از سوی یک عضو کمیسیون انرژی مجلس نیز مطرح شده است. «سیروس‌سازدار»، عضو کمیسیون انرژی مجلس در گفت‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» در‌این رابطه می‌گوید: «وزارت نفت برنامه‌ای دارد که در مخزن «شوریجه»، در شرق کشور و در منطقه سرخس که در همسایگی با کشور ترکمنستان قرار دارد، گاز ذخیره کند، اما‌ این امکان وجود دارد که ‌این مخزن با کشور ترکمنستان مشترک باشد.»

نماینده مردم مرند و جلفا می‌افزاید: «پروژه‌های ذخیره‌سازی گاز از جمله پروژه‌هایی است که در کشورهایی که نیاز به ذخایر گازی دارند، اجرا می‌شود تا در مواقع لازم بتوانند از گاز ذخیره شده استفاده کنند.»

«سازدار» ادامه داد: «سوالی که من مطرح کرده‌ام‌ این است که آیا کارشناسان مطمئن هستند که‌ این مخزن بین ‌ایران و ترکمنستان مشترک نیست؟ و آیا کارشناسان معتبر وزارت نفت مسوولیت مشترک نبودن‌این مخزن را می‌پذیرند؟»

به گفته وی، در صورتی که‌ این مخزن با کشور ترکمنستان مشترک باشد در عمل گازی که در طرف ‌ایرانی ذخیره می‌شود از سوی طرف ترکمنی قابل برداشت است. بنابراین وزارت نفت باید با دلایل کافی مشترک نبودن‌این مخزن را تایید کند.این سوال طبق گفته «سازدار» یک سال است که در نوبت طرح در صحن علنی مجلس قرار دارد. بر اساس‌این گزارش، یکی دیگر از پروژه‌های ذخیره‌سازی گاز، مخزن «سراجه» قم است که به گفته مدیران مسوول در شرکت ملی گاز‌ایران تا پایان سال به بهره برداری خواهد رسید.

این در حالی است که به گفته کارشناسان به دلیل افت شدید گاز در‌این مخزن، «سراجه» قابلیت تبدیل شدن به یک مخزن ذخیره‌سازی گاز طبیعی را ندارد.

«سازدار» در‌این رابطه می‌گوید: «همه کارشناسان می‌دانند که یک مخزن باید دارای شرایط خاصی برای ذخیره‌سازی گاز طبیعی باشد.»

وی افزود: «پیش از‌این، از مخزن «سراجه» قم یک میلیون مترمکعب گاز برداشت می‌شود که‌این میزان به ۱۰۰ هزار مترمکعب تقلیل یافت. بنابراین از آنجایی که میزان برداشت گاز از ‌این مخزن از حد نصاب بالاتر رفته، به نظر می‌رسد که ‌این مخزن شرایط لازم برای ذخیره‌سازی گاز را ندارد.»

وی ادامه داد: «در مورد امکان ذخیره‌سازی گاز در مخزن «سراجه» قم حرف‌های ضد و نقیضی گفته می‌شود و نیاز است که کارشناسان معتبر در وزارت نفت دلایل کافی برای ‌اینکه ‌این مخزن امکان ذخیره‌سازی گاز را دارد، ارائه کنند.»

وی ادامه داد: «در حال حاضر عملیات اجرایی دو مخزن «سراجه» و «شوریجه» شروع شده است. سوال من از وزارت نفت ‌این است که‌ آیا ‌این دو مخزن برای ذخیره سازی گاز مناسب است یا خیر؟»

وی ابراز امیدواری کرد که نظر وی در مورد مناسب نبودن‌ این دو مخزن برای ذخیره‌سازی گاز به یقین تبدیل نشود.» به گفته وی، از زمان طرح‌این سوالات یک سال می‌گذرد و در حال حاضر نیز نوبت رسیدگی در صحن علنی مجلس قرار دارد.

خبرگزاری «ایسنا» نیز روز گذشته با انتشار گزارشی در مورد روند اجرای پروژه‌های ذخیره‌سازی «سراجه» نوشت: «به‌ طور معمول هر کشوری باید بین ۱۲ تا ۱۴ درصد از میزان تولید یا مصرف گاز را ذخیره‌سازی کند تا در فصول سرد سال که مصرف در کشوری مانند ایران به بیش از چهار برابر می‌رسد، بتواند از گاز ذخیره‌شده برای تامین نیاز داخلی استفاده کند.»

بر اساس‌این گزارش، از حدود ۱۰ سال پیش مطالعات و عملیات اجرایی برای ذخیره‌سازی در مخزن «سراجه» قم به ‌عنوان نخستین طرح ذخیره‌سازی کشور آغاز شده و مدیران شرکت ملی گاز نیز از راه اندازی‌این مخزن تا پایان سال خبر می‌دهند. اما به نظر کارشناسان به دلیل به‌ هم خوردن ساختار مخزن در نتیجه تخلیه پیش از تزریق در مخزن «سراجه»، عملا امکان ذخیره‌سازی طبق مطالعات اولیه وجود ندارد و حتی در صورت آغاز ذخیره‌سازی، مخزن «سراجه» قم توانایی پاسخگویی به رقم مورد انتظار برداشت (روزانه ۳۰ میلیون مترمکعب گاز تا پایان سال ۹۳) را نخواهد داشت.

اما خبرنگار «دنیای اقتصاد» برای پیگیری موضوع با منابع خبری مرتبط دیروز تماس گرفت.

در‌این بین، یک مقام ارشد دولتی در شرکت ملی گاز در واکنش به ابهامات مطرح شده در مورد اجرای دو پروژه ذخیره‌سازی در شرکت ملی گاز، حاضر به مصاحبه با خبرنگار «دنیای اقتصاد» نشد.

وی تنها به ‌این جمله بسنده کرد که سوال کردن حق نمایندگان مجلس است و آنها می‌توانند سوالات خود را به وزیر نفت اعلام کنند تا ما بتوانیم آن را بررسی کنیم.

به گفته وی، هر وقت در روند اجرای پروژه‌ها تاخیری‌ ایجاد می‌شود،‌ این سوالات نیز مطرح می‌شود، ولی در آینده خواهید دید که کار پیش می‌رود و تزریق گاز نیز صورت خواهد گرفت.

وی در پاسخ به سوال دیگر خبرنگار ما که در حال حاضر روند اجرای دو پروژه «شوریجه» و «سراجه» در چه مرحله‌ای قرار دارد، گفت: «طبق دستور، ما اجازه مصاحبه نداریم و اگر خبری را با نام من درج کنید من آن را تکذیب می‌کنم.»

به گزارش «دنیای اقتصاد»، به نظر کارشناسان حوزه انرژی، هم اکنون برخی از کشورهای اروپایی که حتی یک مترمکعب تولید گاز ندارند، با‌ ایجاد مخازن ذخیره سازی، گاز را از سایر کشورها می‌خرند و ذخیره می‌کنند، اما ‌ایران با داشتن ذخایر قابل توجه گاز و ظرفیت تولید ۶۰۰ میلیون مترمکعب گاز در روز، تاکنون یک مخزن برای ذخیره سازی گاز طبیعی ‌ایجاد نکرده است. افزایش شکاف میان تولید و مصرف گاز، ضرورت تعمیر چاه‌های تولید، تاسیسات و پالایشگاه‌ها، خطوط انتقال گاز و پیش بینی وقوع حوادث

غیر مترقبه از ضرورت‌هایی است که از نظر مسوولان شرکت گاز ،ایجاد مخازن ذخیره‌سازی گاز طبیعی را توجیه می‌کند.