کارنامه ورود پول خارجی به صنعت

دنیای اقتصاد: روند ورود پول‌های خارجی در حوزه صنعت چگونه است؟ با گذشت سه سال از فعالیت دولت یازدهم متولیان حوزه صنعتی گزارش عملکرد در این حوزه را اعلام کردند. آخرین آمار نشان می‌دهد سرمایه‌گذاری جذب شده در صنایع کوچک و متوسط از ابتدای دولت یازدهم تاکنون بیش از ۴ میلیارد دلار بوده است. آمار اعلام شده از سوی سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی ایران حکایت از آن دارد که در مدت زمان مورد بررسی ۱۲۴ طرح و واحد صنعتی با پیش بینی اشتغال ۱۷ هزار و ۵۲۰ نفر به تصویب هیات سرمایه‌گذاری خارجی رسیده است.

«ایتالیا، اتریش، ‌فرانسه، آلمان، هلند، اوکراین، ایرلند، کره‌جنوبی، ژاپن، چین، هند، مالزی، امارات، افغانستان، عراق، جمهوری آذربایجان و ترکیه » ۱۷ کشوری هستند که در این مدت اقدام به سرمایه‌گذاری در این طرح‌ها کرده‌اند. شناسایی ۳۵۰ فرصت سرمایه‌گذاری در ۷ رشته فعالیت صنعتی و معرفی آنها به سرمایه‌گذاران خارجی عمده دلیلی است که موجب شد صنایع کوچک و متوسط بتوانند مانند سایر صنایع در جذب سرمایه‌گذاری موفق عمل کنند. براساس گزارش‌های منتشر شده با ورود هیات‌های مختلف تجاری به کشور پس از اعلام توافق ایران با گروه ۱+۵، متولیان اقتصاد کشور، فرصت‌های سرمایه‌گذاری در بخش‌های مختلف را اعلام کردند. روندی که موجب شد طی مدت زمان مذکور، حوزه انرژی شامل صنایع نفت و گاز، آب و برق، همچنین صنایع خودرو و صنایع معدنی بیش از سایر بخش‌ها در کانون توجه قرار گیرد و پس از آن صنایع کوچک نیز به معرفی پروژه‌های در دست اجرا پرداختند که در همان زمان توانستند نظر مساعد ۱۷ کشور خارجی را به خود جلب کنند. به گفته مسوولان سازمان شهرک‌های صنعتی، فعالیت‌های این سازمان در چهار حوزه به منظور رقابتی کردن صنایع کوچک تقسیم شده که این چهار حوزه شامل «توسعه صنعتی و فناوری واحدهای صنعتی کوچک»، «تامین منابع مالی و سرمایه‌گذاری در واحدهای صنعتی کوچک»، «توسعه بنگاه و کارآفرینی» و «توسعه بازار واحدهای صنعتی کوچک» می‌شود.

به گفته متولیان صنعتی، به‌روزرسانی نقشه کشوری خوشه‌ها و نظارت بر شکل‌گیری خوشه‌های همسان و تدوین برنامه توسعه آنها، آغاز فرآیند اجرای پروژه توسعه خوشه‌ای جدید، پیگیری راه‌اندازی حلقه‌های مفقوده (مراکز طراحی،‌ تحقیق و توسعه، ‌آزمایشگاه)‌ در خوشه‌ها و شبکه‌های کسب‌وکار، نظارت بر انجام مطالعات ایجاد مراکز خدمات فناوری و کسب‌و‌کار و نظارت به راهبری مراکز خدمات فناوری و کسب‌و‌کار دائم و موقت به بهره‌برداری رسیده، ایجاد فن بازارهای منطقه‌ای و بهره‌برداری بهینه از فن بازارهای راه‌اندازی شده، پیگیری اخذ مصوبه ایجاد شهرک‌های صنعتی تخصصی صنایع پیشرفته و دانش‌بنیان از جمله اقداماتی است که برای جذب سرمایه‌گذاران خارجی باید صورت گیرد. تامین منابع مالی و سرمایه‌گذاری در واحدهای صنعتی کوچک، معرفی و تایید طرح‌های متقاضی تسهیلات سرمایه در گردش، تامین منابع و توزیع تسهیلات از محل طرح کمک‌های فنی و اعتباری، بررسی عملکرد بانک‌های عامل طرف قرارداد، اجرای پروژه بهره‌وری و عارضه‌یابی واحدهای تولیدی و صنعتی در رشته‌های صنعتی اولویت‌دار، تامین منابع و توزیع تسهیلات از محل طرح کمک به نوسازی و تجدید ساختار صنایع، راه‌اندازی مجدد واحدهای به بهره‌برداری رسیده غیرفعال و تحت تملک بانک‌ها، پیگیری و همکاری با صندوق ضمانت سرمایه‌گذاری صنایع کوچک به‌منظور اصلاح و بهبود سرمایه صندوق از دیگر اقداماتی است که برای جذب سرمایه‌گذاری باید در کشور صورت گیرد. اما سوالی که مطرح می‌شود این است که زمینه‌های جذب سرمایه‌ در این بخش چگونه است؟ در پاسخ به این پرسش می‌توان گفت سازمان سرمایه‌گذاری و کمک‌های اقتصادی و فنی ایران تنها نهاد رسمی رسیدگی به کلیه امور مربوط به سرمایه‌گذاری‌های خارجی است و درخواست‌های سرمایه‌گذاران خارجی درخصوص امور مربوطه از جمله پذیرش، ورود، به‌کارگیری و خروج سرمایه باید به آن سازمان تسلیم شود، بنابراین سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی ایران ضمن انجام هماهنگی‌های لازم با سازمان سرمایه‌گذاری و کمک‌های اقتصادی و فنی ایران لیستی از شهرک‌ها و نواحی صنعتی مستعد جذب سرمایه‌گذاری خارجی و همچنین لیستی از طرح‌ها و پروژه‌هایی که آماده مشارکت با سرمایه‌گذاران خارجی هستند را در اختیار آن سازمان قرار داده است تا ضمن طی مراحل قانونی بتوان از سرمایه‌گذاری‌های خارجی در جهت حمایت از صنایع کوچک و توسعه پایدار تولید حداکثر بهره‌برداری لازم صورت پذیرد.

رئیس سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی ایران با اعلام اینکه از مجموع ۱۲۴ طرح و واحد صنعتی، ۵۴ طرح راه‌اندازی و موفق به اخذ پروانه بهره برداری شده و ۷۰ طرح نیز در حال طی مراحل اجرایی است به «ایرنا» گفت: این طرح‌ها برای سرمایه‌گذاری در بخش‌های مختلف صنعت و معدن از جمله خودرو، موتورسیکلت برقی، مترو، روغن موتور، کارخانه ماشین‌آلات کشاورزی، فولاد، طرح‌های آلومینیوم، مس و انرژی تصویب شده است.علی یزدانی افزود: این طرح‌ها با سرمایه‌گذاری شرکت‌هایی از کشورهای ایتالیا، اتریش، ‌فرانسه، آلمان، هلند، اوکراین، ایرلند، کره جنوبی، ژاپن، چین، هند، مالزی، امارات، افغانستان، عراق، جمهوری آذربایجان و ترکیه در ایران راه‌اندازی می‌شود. رئیس سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی ایران به سرمایه‌گذاری خارجی در شهرک‌ها و نواحی صنعتی کشور در سال گذشته اشاره کرد و گفت: سال گذشته ۳۷ طرح با سرمایه‌گذاری خارجی بیش از ۱۱۹ میلیون و ۲۷۸ هزار دلار و اشتغال ۲ هزار و ۲۱۸ نفر در شهرک‌ها و نواحی صنعتی اجرایی شده است. معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت گفت: پس از تصویب برجام نیز در بخش صنعت و معدن برای تعداد ۲۹ طرح واحد با حجم سرمایه‌گذاری ۲ میلیارد دلار و اشتغال ۶ هزار و ۹۰۹ نفر، موفق به اخذ مصوبه هیات سرمایه‌گذاری خارجی شده است. وی در تشریح همکاری‌های بین‌المللی در حوزه سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در ایران در بخش صنعت و معدن گفت: رویکرد سرمایه‌گذاری مشترک با الزام تولید رقابتی، صادرات حداقل ۳۰درصد از محصولات، انتقال فناوری و دانش فنی و ایجاد قابلیت توسعه محصول با سرمایه‌گذاری در واحدهای تحقیق و توسعه از جمله مهمترین الزامات وزارت صنعت در مذاکره با سرمایه‌گذاران خارجی است.

وی افزود: «تدوین سیاست‌های موردنظر در جذب منابع خارجی و انجام فعالیت‌های مرتبط با آن»، «تدوین اولویت‌های سرمایه‌گذاری بر اساس برنامه راهبردی وزارت صنعت»، « شناسایی و به‌روزرسانی دوره‌های طرح‌ها، پروژه‌ها و فرصت‌های سرمایه‌گذاری خارجی»، «تدوین بسته‌های اطلاعاتی مورد نیاز سرمایه‌گذاران خارجی و ارائه آن از طریق ابزارهای مختلف» و «همکاری با نهادهای مرتبط برای ایجاد پنجره واحد سرمایه‌گذاری» مهم‌ترین رویکردهای اجرایی وزارت صنعت برای افزایش جذب سرمایه‌گذاری خارجی را شامل می‌شود.یزدانی افزود: مراجعه به کشورهای هدف و مذاکره با شرکت‌های سرمایه‌گذار معتبر بین‌المللی یکی از رویکردهای جاری وزارت صنعت است به طوری که در دوران بعد از برجام، ۶۲ هیات خارجی به سرپرستی وزیران و مقام‌های ارشد و ۷۹۱ مقام دولتی به همراه ۲ هزار و پنج شرکت خصوصی به کشورهای هدف سفر کرده‌اند. از تعداد کل واحدهای صنعتی دارای پروانه بهره برداری، ۸۰ هزار و ۴۷۶ واحد جزو صنایع کوچک است؛ این نسبت در داخل شهرک‌ها این گونه‌ است که از ۳۷هزار و ۱۴۸ واحد صنعتی، ۳۴هزار و ۹۵۲ واحد جزو صنایع کوچک است. صنایع کوچک به صنایعی گفته می‌شود که با اشتغال کمتر از ۵۰ نفر در پروانه بهره برداری فعالیت می‌کند. چهار هزار و ۳۶۲ واحد از کل واحدهای صنعتی کشور نیز متوسط هستند که یک هزار و ۷۲۹ واحد از این تعداد، در شهرک‌ها و نواحی صنعتی مستقرند و سه هزار و ۵۱۴ واحد بالای ۱۰۰ نفر اشتغال وجود دارد که ۹۰۲ واحد از آنها در شهرک‌ها و نواحی صنعتی مستقر هستند.