ابراهیم داروغه زاده : نظارت دستوری و فرمایشی نیست
طبق گزارش رسیده؛سومین قسمت از ویژه برنامه زنده اینترنتی «سی و پنج» در سی‌وششمین جشنواره فیلم فجر با اجرای فریدون جیرانی میزبان ابراهیم دارغه‌زاده معاون نظارت و ارزشیابی سازمان سینمایی و دبیر سی‌وششمین جشنواره فیلم فجر بود که شب گذشته (دوشنبه ۱۶ بهمن ماه) از تلویزیون اینترنتی تی وی نت (tvnet.ir) پخش شد.
در ابتدای سومین قسمت از ویژه برنامه زنده اینترنتی «سی و پنج» پس از ارائه گزارشی از اخبار سی و ششمین جشنواره فیلم فجر داروغه‌زاده پاسخگوی سوالات مطرح شده بود.
آقای داروغه زاده به شما تبریک می‌گویم چون فیلم‌های این دوره جشنواره با تفکرات مختلفی هستند و احساس کردم ممیزی کمتر بوده و شما توانستید برآیند نظرهای مختلف را داشته باشید؟ آیا برای این مهم،جنگ کردید؟
نظر شخصیام این است که ممیزی در سینما زیاده از حد است و جنبه نظارتی و کنترلی و نگرانیها، از خارج از سینما و دولت تحمیل میشود و هر چقدر بتوانیم اعتماد بیشتری به سینماگران داشته باشیم، موفق شده‌ایم. باید روند به جهتی برود که سینماگران به شکل طبیعی خودشان را همسو با منافع ملی کنند و نظرم این است و سعی می‌کنم این روش را در نوع نظارت‌ها بر فیلم‌ها نیز داشته باشیم.
آیا مشکلاتی در این مورد داشتید که الان مطرح کنید یا زمان را مناسب نمی‌دانید؟
الان فرصت مطرح کردن این مسائل نیست چون ممکن است جانب دارانه باشد. با اعتمادی که رییس سازمان سینمایی به من داشت، توانستیم طوری اقدام کنیم که در انتخاب فیلم‌ها محدودیت‌هایی وجود نداشته باشد تا نگاه ممیزی ما مشکل و حاشیه ایجاد کند حتی من برای حضور «خوک» در جشنواره فجر با مانی حقیقی تلفنی صحبت کردم و گفتم که دوست دارم فیلمش حضور داشته باشد اما او خودش نپذیرفت.
یعنی توصیه نکردید که «خوک» نیاید؟
خیر، اگر از خودش هم بپرسید می‌گوید. چون آن را دوست داشتم و وقتی فیلمنامه اش متفاوت است و خیلی‌ها نگران شدند که فیلم چه می‌خواهد بگوید و من برای اینکه ساخته شود حمایت کردم و سریع مجوز ساخت صادر شد. وقتی شورای نمایش و من دیدیم مجوز نمایش هم گرفت.
شورای پروانه نمایش با فکر شما هماهنگ است؟
هم بله هم خیر. هماهنگی از قبل تعیین شده در حوزه فرهنگ معنا ندارد و باید تعامل داشته باشیم و باید بین نهادهایی که مستقیما نظارت می‌کنند و گروه‌های خارج سینما و فیلمسازان ارتباط برقرار کند چون بیشتر مشکلات ما سو برداشت ها است و من اگر بتوانم بین شورای پروانه ساخت و نظارت و سینماگران ارتباط برقرار کنم سعه صدری بیشتری ایجاد میشود.
چطور میشود با گروه‌های خارج از سینما تعامل برقرار کرد و فیلم‌ها مجوز نمایش بگیرند؟
یکی از راه‌ها این است که باید سعی کنیم بدون نگرانی صحبت کنیم و وقتی فیلمی به ظاهر مشکل دار، نمایش پیدا می‌کند خودبخود نگرانی از بین می‌رود. باید با اعتماد به نفس بیشتری از مجوزهای صادر شده حمایت کنیم و نقدها باید بعد از نمایش فیلم‌ها صورت گیرد.
عملکرد این گروه‌های خارج از سینما به گونه ای بوده که مانع کار شما شوند؟«عصبانی نیستم» به دلیل عملکرد این گروه‌ها نمایش داده نشد؟
«عصبانی نیستم» پروانه نمایش دارد.
چقدر حضور شما در اداره نظارت موانع و حمایت برای فیلم ها ایجاد کرده است؟
این مهم بستگی به تفکر مدیر نظارت دارد چون ممکن بود برخی فیلم ها مجوز نمایش نگیرند.
تفکر شورا بیشتر موثر است یا مدیر نظارت؟
تاثیر فیلمساز
در مورد مشکل حذف بخشی از «عرق سرد» و نمایش آن در جشنواره سخن بگویید.
نکته اینجاست که«عرق سرد» و چند فیلم دیگر اصرار داشتند که پروانه نمایش بگیرند و بعد به جشنواره بیایند و زمان ارسال عرق سرد اتفاقا از زمان پذیرش بقیه فیلم ها عدول کرد چراکه خودشان اصرار داشتند که مجوز نمایش بگیرند چون فکر می‌کردند ممکن است اتفاق «عصبانی نیستم» برای فیلم شان بیفتد.
واقعیت این است که جشنواره به برخی فیلم ها کمک می‌کند و به برخی خیر. یکی از دلایلی که حاشیه برای فیلم‌ها درست نشود نقدهایی است که توسط برخی افراد نوشته میشود، یعنی دوستانی هستند که با تولید بولتن‌هایی نگرانی خود را بروز می‌دهند و تعجب می‌کنید که قبل از تماشا اثر، از کجای فیلم این موضوعات را در می‌آورند.
واکنش طبیعی ما این است که فیلمی که مجوز دارد باید قانونی نمایش داده شود و در همان قانون گفته شده که رییس سازمان سینمایی در شرایطی می‌تواند نمایش یک فیلم را به تعویق بیندازد اما به صورت اصولی و قانونی باید همه فیلم‌ها نمایش داده شوند.
کدام فیلم‌ها پروانه نمایش دائمی گرفتند؟
عرق سرد و جاده قدیم پروانه نمایش دائمی گرفتند و موقتی نیستند.
برای دریافت پروانه نمایش موقت، تمامی اعضا فیلم را می‌بینند؟
معمولا دو سه نفر به نمایندگی از اعضای شورا فیلم را می‌بینند و و پروانه می‌دهند اگر مشکلی داشته باشد به شورای اصلی ارجاع می‌دهند. «عرق سرد» خودش به شورای اصلی رفت و پروانه گرفت.
در اولین مصاحبه مطبوعاتی تان به کم شدن فیلم‌ها اعتقاد داشتید که اتفاق افتاد و قرار بود بخش غیررقابتی نیز داشته باشید. آیا تهیه کنندگان تمایل به حضور در بخش غیرمسابقه را نداشتند؟
بله. انتخاب‌ها به شکلی بود که خیلی فیلم‌ها 7 و 8 رای داشتند و برخی با 5 رای به بخش مسابقه راه یافتند و برخی نیز با 4 رای نتوانستند حضور یابند.
فیلم رزرو داشتید؟ لطفا نام ببرید.
فیلم‌های دایان، در وجه حامل، درخونگاه و آستیگمات رزو بودند.
درساژ در بین فیلم‌های رزرو شما نبود؟ این فیلم در جشنواره برلین پذیرفته شده!
خیر، من به عنوان دبیر جشنواره خوشحال نیستم فیلمی که در جشنواره ما قبول نشده، در جشنواره برلین قبول شده است چون خودم کارشناس متخصص نیستم اما باید به نظر هیات انتخاب احترام بگذاریم.
فکر نمی‌کنید بهترین فرصت برای دیده شدن فیلم‌های اول جشنواره فجرباشد چون عمدتا بودجه کم و بازیگران جوان دارند. خودتان الان که می‌بینید فکر نمی‌کنید بخش نگاه نو به جشنواره بازگردد؟
سال گذشته نیز این بخش حذف شده بود و دلیل قانع کنندهای برای بازگشت آن بخش نداشتیم. درست است فیلم اولی‌ها بودجه کمی دارند اما اگر تنها فرصتش دیده شدن در جشنواره باشد پس فیلم درخشانی نیست چون الان فیلمسازی آسانتر شده است و همه می‌توانند فیلم اول بسازند. اگر قرار باشد یک سینماگر وارد سینما شود باید چیزی به سینما اضافه کند و اگر در سینمای حرفهای ندرخشد، حضور نداشته باشد بهتر است. با این حال خودم اینطور فکر می‌کنم چون جوان هستند و اولین باری است که فیلم می‌سازند و ممکن است در نظام تهیه کنندهای نتوانند چیزی که می‌خواهند را بسازند بد نیست بخش مجزایی برای شان وجود داشته باشد و فکر می‌کنم باید اولویت را به فیلم اولی‌ها بدهیم تا فرصت دیده شدن داشته باشند. نکته دیگر اینکه همین امسال، دو فیلم اولی و چهار فیلم دومی در جشنواره داریم.
تعریف شما از سیاه نمایی در فیلم‌ها چیست؟
من چون سیاه نمایی نمی‌بینم می‌گویم جشنواره سیاه نما نبوده است. مطلبی باید بپذیریم که برخی فیلم ها جنبه رئالیتی شان زیاد است و معتقد به رئال بودن فیلم‌ها نیستم، برای مثال در سینمای هند این موضوع مشهود است چون سینمای هند تصمیم گرفته حال مردمش را خوب کند و واقعیات را در فیلم های شان نمایش نمی‌دهند و سینما را برای لذت بردن می‌دانند و آرزوها را تجربه می‌کنند. ما در ایران سینمای اندیشمند و سینمایی که حرفی برای گفتن دارد، داریم نه فقط سینمایی که واقعیات تلخ را نمایش می‌دهد، حتی برخی فیلم‌ها سعی می‌کنند تلخ تر از واقعیت باشند.
یکی از مواردی که در سینمای هند وجود دارد اما در ایران خیر، رقص و موسیقی است. دعوای سینمای ما با ممیزی بر سر موسیقی است. تا کی باید محدودیت موسیقی وجود داشته باشد؟ سینمای تجاری و رویاپرداز ما دچار مشکل و شادی در آن کم شده است همچنین در تلویزیون. نکته مهم ما نبود شادی است که عاملش موسیقی است..
حرف شما درست است که ممیزی ما ممکن است شادی در فیلم ها را کم کرده باشد اما نوع نگاه فیلمساز هم مساله است. برای مثال در هند همه شیک و تمیز هستند چیزی که شبیه به هند واقعی نیست. واقعیت این است که ما به اسم نشان دادن واقعیات داریم واقعیت‌های جامعه را پررنگتر می‌کنیم و این موضوع حال مردم را خوب نمی‌کند و بیشتر حال جشنواره‌های خارجی را خوب می‌کند و برای انها جذاب است.
بحث نظارت دستوری و فرمایشی نیست و اگر بخواهیم به این دو نکته توجه بیشتری کنیم، سینما به ابتذال کشیده میشود. ما دوستداریم حال مردم خوب شود ممکن است فیلمسازان تعریف دیگری داشته باشند و در یک روند تفاهم و گفتگوی طولانی مدت این دو از هم تاثیرپذیرند. البته در جشنواره فیلم های تلخی که پایان تلخی داشته باشند نداریم و در آنهایی که کمی تلخی دارند نیز سعی شده جنبه آگاهی بخشی داشته باشند.
واقعیت این است که هر فیلسازی هرچقدر هم ما بگوییم فیلم خودش را می‌سازد، دنیای فیلمساز با دنیای اعضای شورا متفاوت است و به نظرم تعامل باید حاکم شود. هر چقدر اطلاعات و دانش ما و فیلمساز همسوتر شود نگرش‌های ما به هم نزدیک میشود.
اگر حاتمی کیا در مورد داعش می‌سازد آن را دیده و تجربه کرده است و فیلمسازی که در آن فضا نیست ممکن است فکر کند داعش شوخی است و هر چقدر بتوانیم اطلاعات فیلسازان را به اطلاعات واقعی نزدیک کنیم وضعیت مان بهبود می‌یابد و لزومی به ممیزی نداریم.
در خبررسانی‌ها گفتند پروانه ساخت لاتاری دیر صادر شد؟ چرا؟
لاتاری به دو شورای پروانه نمایش ما برخورد و در هر دو شورا موافق و مخالف داشت و به این دلیل است تا زمانی که فیلم دیده نشود برداشت هر کسی از یک نوشته و تصوری که از یک فیلمساز دارد با عضو دیگر شورا متفاوت است. این فیلم به دلایلی چون اینکه ممکن بود با کشور همسایه چالش ایجاد کند به هر حال باید دستگاههای امنیت ملی آن را تایید می‌کردند و زمان بردن آن به خاطر این مساله بود. اینطور جلو رفتیم که نکات و نگرانی‌های شورا را با تهیه کننده مطرح کردیم و قرار شد با نظارت دستگاه های امنیتی صحبت کنند. اینجاست که مساله تهیه کننده هم موثر است.
در جشنواره چقدر فشار بیرونی و حاشیه و بازتاب خاصی داشتید؟ الان در چه موقعیتی هستید؟
واقعیت این است که من هر کاری می‌خواهم می‌کنم و آقای حیدریان هم حمایت می‌کند اما هر کاری منظورم بی قانونی نیست و کاری نمی‌کنم مصلحت جامعه و نظام را نداشته باشم. هر کسی می‌تواند فیلمی را نقد کند اما اگر کسی بخواهد قبل از نمایش فیلم، آن را نقد کند که جلوی نمایش فیلم را بگیرد من اجازه نمی‌دهم.
این خبر صحیح بود که کمیسیون فرهنگی می‌خواهد فیلم های جشنواره را ببیند؟
سو تفاهم بود. ما جلسه ای در کمیسیون فرهنگی مجلس داشتیم و اعضای مجلس حق دارند از ما پرسش کنند و ما هم پاسخ دادیم و ابراز رضایت از وضعیت جشنواره داشتند و آقای حیدریان پیشنهاد داد یک فیلم نمایش داده شود و قرار شد «زنانی با گوشواره‌های باروتی» نمایش داده شود و از کمیسیون فرهنگی خواست که فیلم را ببینند که چند نفر دیدند. و اما سخنگوی شورا از این گفتگو برداشت کرده بود که اعضای کمیسیون فرهنگی مجلس فیلم های جشنواره را می‌بینند.
الان با رییس سازمان سینمایی مذاکره می‌کنید که فضای طبیعی تری برای مجوزها به وجود آید و همه اندیشه‌ها دیده شود؟
این کار را انجام داده و موثر واقع شده است.
اگر عصبانی نیستم در زمان خودش نمایش داده می‌شد شاید اتفاقی نمی‌افتاد!
شاید هم مورد نقد منتقدان قرار می‌گرفت.
آشغال های دوست داشتنی چطور؟
دوست داشتنی است. آشغال ها برای اولین بار پروانه نمایش گرفت. بخشی از این فیلم مربوط به حوادث سال 88 بود که هنوز هم خط قرمز محسوب میشود و در حیطه تصمیم گیری دولت نیست و تحت شعاع قرار دارد. این فیلم گفتگوی همه گروه‌ها است و سعی می‌کند فضای مفاهمه بین جناح‌های فکری ایجاد کند و طبیعی است اگر نمایش داده شود فضای نقد خیلی زیادی را ایجاد می‌کند و امکان گفتگو را به سطح جامع می‌آورد.
خوب است؟
از نظر من خوب است تبدیل به عقده شود ولی اگر سوالات بالا بیاید و مطرح شود از خشونت جامعه کم میشود و حس بهتر و واقعیتری برای مردم ایجاد می‌کند. در فیلم آشغالهای دوست داشتنی به هر حال شخصیت شهید خانواده که با شخصیت چپ داستان مواجهه میشود. وقتی این فیلم نمایش داده شود هیچ کدام از مردم ما در آن مواجهه مشکلی پیدا نمی‌کنند و حق را به شخصیت چپی داستان نمی‌دهند جدای از اتفاقات و جان فشانی شهید که برای همه قابل احترام است و نباید نگران باشیم از این گفتکو مساله دربیاید که ارج و قرب شان کم شود. من این برداشت را از این فیلم نداشتم.
امکان نمایش برای هیات انتخاب نداشت؟
اگر اصرار می‌کرد ممکن بود پذیرفته شود.
توصیه ای نکردید؟
خودش چنین برداشتی داشت. فیلم‌هایی که توقیف می‌شوند رفع توقیف شان سخت تر میشود و هر چه زمان بیشتر میشود شرایط اکران عمومی اش سخت تر میشود و حتما باید گروه‌هایی که از نمایش فیلم نگران هستند و حسن نیت دارند راضی شوند. ما باید با نگران‌ها گفتگو کنیم تا فیلم‌ها را با اجازه تهیه کننده تماشا کنند و نگرانی های شان مرتفع شود و ما هم تلاش می‌کنیم.
از اکران عصبانی نیستم حمایت می‌کنید؟
ما فقط باید مجوز دهیم.
به جشنواره بر می‌گردیم؛ چهشد که پردیس ملت را برای برپایی جشنواره فجر انتخاب کردید؟ چون مشکل اصلی پارکینگ و اینترنت است. البته کیفیت تصویری واقعا عالی است.
هر تصمیمی که گرفته میشود نکات مثبت و منفی دارد. چارسو و ملت دو گزینه ما بود. اینجا 300 نفر ظرفیتش بیشتر بود. کیفیت سالن‌های نمایش ملت بهتر بود اما این جا مشکل پارکینگ مشکلی 10 ساله شهروندان است و باید انتخاب می‌کردیم با اینکه خیلی سخت بود اینجا را انتخاب کردیم. با پارکینگ‌های اطراف و سرویس‌ها توانستیم.
پشیمان نیستید؟
کمک کنید که مشکلات این پردیس در پارکینگ مرتفع شود و پارکینگ طبقاتی ساخته شود. برج میلاد پارکینگ خوبی داشت اما سالن سینمای خوبی ندارد.
عدم حضور هنرمدان به چه دلیل بوده؟
اتفاقا امسال دوستان شهرداری دوست داشتند برج میلاد را رایگان برای مصاحبه تصمیم گرفتند. اما یک بار باید یک دبیر تصمیم می‌گرفت از برج میلاد خارج شوند. سینماگران هم راضی بودند.
اما در مورد ارتباط شان راضی نبودند؟
این مشکلات را می‌توان مرتفع کرد ولی همه عوامل فیلم برای مصاحبه جذاب نیستند و شاید بتوان برای سال بعد این ها در روزهای دیگر حضور داشته باشند.
خانم حکمت در مورد بلیت‌های ارگانی نظر دادند از طرف دیگر در برخی سالن ها کف زمین می‌دهند و سالن خالی است.در این مورد گفت: بحث مهم آرای مردمی بود که اتفاقا امسال یکی از دقیق ترین و سالم ترین رای گیری‌ها صورت میگیرد. الان ما می‌دانیم چه شخصی با مشخصات کامل در چه سالنی رای داده است و این سیمرغ مردمی را از بین آرایی است که در بخش مردمی پیش خرید کرده اند. بلیت‌های گیشه از رای دادن محروم هستند. بخشی از بلیت‌هایی که به سازمان‌ها دادیم در رای گیری نیستند. صاحبان آثار و مهمانان فقط آن 50 درصدی که با کد ملی بلیت را پیش خرید کردند رای شان شمرده میشود و امکان رای دادن دارند. سلامت ترین دوره ای است که در بحث آرای مردمی داریم چون شکست سد آرای دستی و مکانیزه معضلی بود که هر سال می‌ترسیدند انجام دهند.اشتیانی پور هم نگران بود و به ما می‌گفت که دستی انجام دهیم اما ما برای اولین بار این سد را شکستیم و مطمئن باشید سالم ترین رایگیری است.
به نظر شما برای رای گیری‌ها مشارکت کمتر شده؟
در مجموع تعداد رای‌های امسال از سال های قبل بیشتر است نکته دیگر اینکه امسال اولین سال است اما سال آینده مشارکت بیشتر میشود.
زمان رای دادن محدودیت دارد؟
صورتجلسه داشتیم که بر اساس آن نیم الی یک ساعت زمان رای دادن است. هر کسی در زمان نمایش فیلم کدش باز میشود و سر یک زمانی بسته میشود چون دقیق کار کنیم و افرادی که در ساعت خود فیلم می‌بینند.
امروز اسامی 10 فیلم اعلام شد. درصد آرای شرکت کنندگان اعلام نشده در حالی که سال های قبل اعلام می‌شده؟ این سیر چگونه است؟
دیشب که صحبت کردم گفتند 10 فیلم اعلام می‌کنیم و طی روزهای مختلف از تعداد آنها کم میشود تا به 3 فیلم می‌رسد.
معتقدید سیمرغ جنجالی فجر (سیمرغ بهترین فیل مردمی) بدون هیچ حاشیهای خواهد بود؟
فیلمسازان این سیمرغ را دوست دارند جون واکنش‌های مردمی به فیلم و بازیگران است و همه را ممذوج و ابراز خوشحالی می‌کنند. آرای مردمی مشکلی ندراد اما تا روز آخر رای اعلام نخواهد شد و اطلاعات بیشتری نخواهیم داد. بعد از اعطای این سیمرغ هر کدام از سینماگران اطلاعات دقیق این آرا را می‌توانند ببینند.
در آخرین نشست خبری تان اتفاق مثبت را دبیری 10ساله دانستید..
واقعیت این است که دبیری جشنواره یکی از سختترین شغل‌های دنیاست چون از حالت جشن خارج شده و گلادیاتوری شده است.
خوب است که دیگر فیلمسازان و هنرمندان به هنرمندانی که سیمرغ می‌گیرند احترام گذاشته و خوشحال شوند چون ممکن است سال بعد خودشان سیمرغ بگیرند.
تا الان جشنواره چطور بوده است؟
من نظرم نسبت به جشنواره امسال مثبت است و مهمترین رکن جشنواره امسال فیلم های آن است و خیلی خوش شانسم که همه فیلم‌ها متوسط رو به بالا هستند و به لحاظ مضمونی می‌توانم پشت شان بایستم و تعداد فیلم ها منطقی است و کسل کننده نیست. هیات داوران خیلی خوب هستند و قابل پیش بینی نیستند.
نقدهای خان مان برانداز نسبت به فیلم‌ها هم ندیدم و خوب است مواجهه آنها تبلیغی و تبیینی باشد تا تخریبی. جشن هایمان هم سرجا بوده است. استقبال از سینماهای مردمی خیلی خوب بوده است. در شهرستان‌ها سابقه نداشته که همه استقبال کنند چون همه فیلم‌ها مسابقه بودند این امکان را بوجود آورد. اگر داوری‌ها هم خوب باشد که کلیت سینما و منتقدان رای شان با داوران همسو باشد خیلی احساس خوشحالی می‌کنم.
بخش سایت‌خوان، صرفا بازتاب‌دهنده اخبار رسانه‌های رسمی کشور است.
ارسال نظر