سفر صدراعظم آلمان به گروئنلند تنها به خاطر آگاهی از نتایج تغییرات جوی نیست. به‌تازگی تعداد کشورهایی که به این منطقه‌ علاقه نشان می‌دهند، در حال افزایش است. صحبت از معادن زیرزمینی است و راه‌های ارتباطی دریایی و ثروتی هنگفت. آنگلا مرکل پس از تعطیلات تابستانی خود، سفر دوروزه‌اش به گروئنلند را آغاز کرد. آندرس فوگ راسموسن، نخست‌وزیر دانمارک، او را دعوت کرد. صدراعظم آلمان می‌خواهد از نزدیک با نتیجه گرمایش زمین آشنا شود، به همین دلیل با قایق به دیدار

کوه‌های یخ ایلولیسات می‌رود که دائما از ابهتشان کاسته می‌‌شود. مرکل نخستین میهمان رسمی در دایره قطبی شمال نیست. پیش از او رومانو پرودی‌، نخست‌وزیر ایتالیا، نانسی پلوسی، رییس مجلس نمایندگان آمریکا، باروسو، رییس کمیسیون اتحادیه اروپا و جان مک‌ کین، نامزد ریاست جمهوری آمریکا از عواقب تغییرات جوی در این منطقه دیدار کرده‌اند.

کشمکش‌های بین‌المللی

منطقه‌ای که مدت زیادی مورد بی‌مهری قرار گرفته بود، اکنون در مرکز توجه بین‌المللی قرار گرفته است. علت این امر تنها تغییرات جوی نیست بلکه وجود معادن زیرزمینی نیز هست. برخی پژوهشگران به این نتیجه رسیده‌اند که شمالگان (منطقه قطب شمال) در ۳۳ سال آینده، در فصل تابستان عاری از یخ خواهد بود. به همین دلیل در آینده‌ای نه چندان دور این منطقه، نه تنها برای صنعت کشتیرانی سودآور خواهد بود بلکه استخراج مواد معدنی آن نیز امکان‌پذیر خواهد شد. اوائل اوت امسال پژوهشگران روسی در یک عملیات ماجراجویانه در عمق ۴۰۰۰ متری آب‌های قطب شمال یک پرچم فلزی روسیه را نصب کردند. آنها با این اقدام حق مالکیت روسیه بر این مناطق را به نمایش گذاشتند. پس از روسیه، دانمارک دست به کار شد و یک گروه تجسسی روانه اعماق آب‌های سرد قطب شمال کرد تا حدود جغرافیایی کوه‌های زیرآبی را مشخص نمایند. هفته پیش نیز نخست‌وزیر کانادا اعلام کرد که دولت وی قصد دارد، نخستین بندر زیردریایی و پایگاه نظامی را در شمالگان ایجاد کند.

منطقه‌ای سرشار از مواد معدنی

بر اساس نتاایج یک پژوهش آمریکایی، یک‌چهارم مخازن نفت و گاز کره زمین در شمالگان نهفته است. از زمانی که ذوب کوه‌های یخ آغاز شده، علاقه برخی کشورها به این منطقه نیز افزایش یافته است، زیرا آنها امیدوارند که به زودی از معادن زیر زمینی آن بهره ببرند. ویلفرید یوداک، کارشناس ژئوفیزیک انستیتو آلفرد وگنر آلمان معتقد است که در بخش شمالی شمالگان آن میزان مواد معدنی که برخی کارشناسان حدس می‌زنند، وجود ندارد. به گفته وی، آمار ژئوفیزیکی مربوط به این مناطق در حدی نیستند که بتوان از طریق آنها میزان مخازن زیرزمینی را به درستی تخمین زد. وی می‌گوید: «تجسس در شمالگان پرخرج است و تا چند سال پیش آنقدر بی اهمیت بود که به ندرت هزینه طرح‌های پژوهشی در این منطقه از جانب دولت‌ها تامین می‌شد».به گفته یوداک، به‌تازگی به خاطر تغییرات جوی و ذوب شدن کوه‌های یخ قطبی علاقه به این منطقه زیاد شده است. وی می‌گوید که حدود مالکیت ارضی هم تا چندی پیش برای هیچ کشوری مطرح نبود: «این مساله را روس‌ها مطرح کردند».

ادعای مالکیت از چند جانب

این روزها مقامات روسی عجولانه در پی اثبات این هستند که منطقه زیرآبی لومونوسوو، واقع در اقیانوس منجمد شمالی، بخشی از کشور روسیه است. براساس اعلامیه حقوق دریایی سازمان ملل متحد که در سال ۱۹۸۲ منتشر شد، هر کشور حق دارد تا ۳۷۰کیلومتر از آب‌های دریایی مجاورش بهره ببرد. برای گسترش این حد و استفاده بیشتر از آب‌های دریا، از سازمان ملل تقاضای مجوز نمود. براین اساس، دولت روسیه باید از سازمان ملل تقاضا کند، ادعای این کشور مبنی‌بر مالکیت بخشی از شمالگان را به رسمیت بشناسد تا بتواند از آب‌های این منطقه بهره اقتصادی ببرد. کانادا، گروئنلند و روسیه معتقدند که هرکدام به تنهایی مالک دریای شمالگان هستند. آناتولی کولودکین، کارشناس روسی حقوق دریایی و همکار تریبونال سازمان ملل برای حل مسائل حقوقی دریایی، معتقد است که شمالگان به هیچ کشوری به تنهایی تعلق ندارد. وی می‌گوید: اقیانوس منجمد، به عنوان یک «منطقه ویژه»، «ارث مشترک همه انسان‌ها است».