پایان دوران توکلی در مرکز پژوهش‌ها

عکس: ایرنا، فرج صمدی کاظم جلالی از «تجدید ساختار» بازوی پژوهشی قوه مقننه سخن گفت

پایان دوران توکلی در مرکز پژوهش‌های مجلس

دنیای اقتصاد - ملیحه ابراهیمی: «تودیع» احمد توکلی از مرکز پژوهش‌های مجلس دیروز با «معارفه» کاظم جلالی انجام شد تا زنجیره ناکامی‌های توکلی در مجلس نهم تکمیل شود. علی لاریجانی رییس مجلس که در این مراسم تودیع و معارفه حضور داشت ضمن تشکر از خدمات توکلی، به طور تلویحی به انتقاد از عملکرد مرکز پژوهش‌ها در دوره او پرداخت؛ انتقادی که ناخواسته خاطره دفاع لاریجانی از اعتبارنامه توکلی در صحن علنی مجلس را تداعی می‌کرد؛ دفاعی که در آن روز بعضی آن را به «مهر تایید رییس مجلس بر برخی ادعاهای معترضان اعتبارنامه توکلی» تعبیر کردند.

لاریجانی گفت که در مجلس هشتم از مرکز پژوهش‌ها خواسته تا یک استراتژی برای پارلمان تهیه کند، اما «چیزی» که تهیه شد «خیلی شباهتی به استراتژی نداشت.» او ادامه داد که باید تمرین بیشتری کنیم برای اینکه یک پارلمان معطل نباشد. رییس مجلس همچنین از «به موقع نبودن» اظهارنظرهای مرکز پژوهش‌های مجلس انتقاد کرد و به رییس جدید توصیه کرد که این مرکز از رویدادهایی که رخ می‌دهد و خارج از پیش‌بینی است، مطلب تهیه کند؛ مثل حادثه کشته شدن مسلمانان در میانمار.

لاریجانی با بیان اینکه رییس جدید «نیرویی تازه‌نفس» است، اعلام کرد که از دیدگاه‌های جلالی حمایت می‌کند و از او خواست که «استراتژی مدونی برای پارلمان» تهیه و از «کارهای پراکنده» جلوگیری کند. کاظم جلالی هم از «تجدید ساختار» و «آسیب‌شناسی» در مرکز پژوهش‌های هفده ساله مجلس سخن گفت. توکلی اما از عملکرد هشت ساله خود دفاع کرد و گفت که راهبرد اصلی فعالیت‌های مرکز پژوهش‌ها، «استقلال» بوده و برای تامین این استقلال به تمایلات دولت یا مجلس یا ارگان‌های دیگر توجه نکرده است.

ناکامی‌های احمد توکلی، نماینده تهران اما همزمان با آغاز به کار مجلس نهم شروع شد. از یک سو، غلامعلی حداد عادل کاندیدای مورد حمایتش برای ریاست مجلس در انتخابات هیات رییسه رای نیاورد. از سوی دیگر، اعتبارنامه‌اش پس از گذشت یک ماه از آغاز به کار مجلس آن هم به عنوان آخرین اعتبارنامه تایید شد. فیلتر شدن سایت «الف» نیز که وابسته به توکلی است، بر شمار این ناکامی‌ها افزود. حالا هم توکلی پس از دو دوره ریاست، رسما از مرکز پژوهش‌های مجلس کنار گذاشته شد. علی لاریجانی البته در بیان دلایلش برای برکناری توکلی گفته بود که «توکلی دو دوره رییس این مرکز بوده و این دو دوره طولانی باعث می‌شود که ابتکار فرد به پایان برسد، در حالی که افراد جدید می‌توانند به مجموعه کمک شایانی بکنند.»

توکلی در دوره‌های هفتم و هشتم مجلس، به مدت هشت سال ریاست مرکز پژوهش‌های مجلس را بر عهده داشت. در مدت تصدی وی، مرکز پژوهش‌های مجلس اغلب در قامت یک منتقد جدی سیاست‌های دولت به ویژه در حوزه اقتصاد نمایان می‌شد. این مرکز در سال‌های اخیر هم در بسیاری از اظهارنظرهای کارشناسی خود، انتقاداتی به طرح‌های اقتصادی دولت همچون «هدفمندی یارانه‌ها»، «لوایح بودجه سالانه» و نیز «برنامه پنج ساله توسعه» وارد کرد. پیش‌بینی‌های این مرکز درباره رشد شدید تورم پس از اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها، هنوز از یاد مقامات دولت نرفته است و گاه و بیگاه به کنایه از این گزارش‌ها یاد می‌کنند. برخی گزارش‌های نظارتی این مرکز همچون ارزیابی‌هایی که از روند اجرای سیاست‌های کلی اصل ۴۴ ارائه کرده نیز به مذاق دولتی‌ها خوش نیامده است.

درخواست‌های لاریجانی از رییس جدید

با همه این احوال، رییس مجلس در اولین توصیه‌اش به رییس جدید مرکز پژوهش‌ها از وی خواست تا استراتژی مدونی برای دوره ۴ ساله مجلس تهیه کند تا از کارهای پراکنده جلوگیری شود.

به گزارش مهر، علی لاریجانی اضافه کرد: باید از شرایط موجود کشور در همه ابعاد یک تحلیل داشته باشیم بنابراین توصیه می‌کنم هر سال چنین تحلیلی تهیه شود. وی با بیان اینکه داشتن استراتژی برای مجلس حائز اهمیت است، گفت: در مجلس هشتم از مرکز پژوهش‌ها خواسته شد تا یک استراتژی برای پارلمان تهیه کند، اما چیزی که تهیه شد خیلی شباهتی به استراتژی نداشت. بنابراین باید تمرین بیشتری کنیم. برای اینکه یک پارلمان معطل نباشد، باید دارای استراتژی مشخصی باشد و اولویت‌های خود را مشخص کند.

رییس مجلس ادامه داد: در بحث محتوا نیز اظهار نظر مرکز پژوهش‌ها می‌تواند در تصمیم‌گیری‌ها کمک کننده باشد؛ البته این اظهارنظرها باید به موقع باشد. گاهی نوشته‌های مرکز پژوهش‌ها دیرهنگام به دست نمایندگان می‌رسید و تاثیر آن در تصمیم‌گیری‌ها کم بود.

وی ادامه داد: در حوزه اقتصاد داخلی نمایندگان باید دارای تحلیل و فهم یکسویه ای باشند که در این باره تصمیم‌گیری کنند. همچنین خوب است مرکز پژوهش‌ها از رویدادهایی که رخ می‌دهد و خارج از پیش‌بینی است مطالبی تهیه کند و در اختیار نمایندگان قرار دهد؛ به عنوان مثال حادثه میانمار که حادثه دردآوری است.

توکلی: به تمایلات دولت توجه نکردیم

احمد توکلی رییس سابق مرکز پژوهش‌های مجلس هم ضمن ارائه گزارشی از روند کار این مرکز و مدیریت خود، گفت: شرط توفیق مرکز پژوهش‌ها در تاثیر گذاری، علمیت، خیرخواهی در مقیاس ملی و استقلال از هر نوع فشار سیاسی و غیر سیاسی است.

توکلی ادامه داد: برای تامین استقلال به تمایلات دولت یا مجلس یا ارگان‌های دیگر توجه نکردیم و مرکز به روش متعهد بود نه به نتیجه.

وی گفت: پس از آن که مسوولیت این مرکز بر عهده من گذاشته شد، به‌عنوان نهاد پژوهش‌های کاربردی در امر حکومت تعریف شد؛ به طوری‌که این مرکز امر و نهی نمی‌پذیرد چرا که باید آزادی جولان فکر و گردش اطلاعات و اظهارنظر در آن وجود داشته باشد.

توکلی همچنین تاکید کرد: آنچه در این مرکز از آن پرهیز شد استفاده از دوست و رفیق بود که وارد مرکز نشوند؛ هر چند که تعداد انگشت شماری از دوستان من آن هم به دلیل شایستگی وارد مرکز شدند که شاید تعداد آنها کمتر از ۴ نفر باشد.

وی با تاکید بر اینکه مرکز پژوهش‌های مجلس در تصویب و تدوین ۲۰ قانون مهم نقش محوری داشته است، از قانون مدیریت خدمات کشوری، قانون مجازات اسلامی، قانون امور گمرکی، قانون مبارزه با قاچاق کالا، قانون نفت، قانون سیاست‌های کلی اصل ۴۴ و قانون هدفمند کردن یارانه‌ها نام برد.

جلالی به دنبال تجدید ساختار مرکز پژوهش‌ها

رییس جدید مرکز پژوهش‌های مجلس نیز در این مراسم گفت: مرکز پژوهش‌های مجلس نیازمند تجدید ساختار و آسیب شناسی است.

کاظم جلالی ادامه داد: از آغاز به کار مرکز پژوهش‌ها بنده به عنوان مدیر دفتر سیاسی مشغول به کار بودم و پس از گذشت ۱۷ سال از عمر این مرکز آن را نیازمند تجدید ساختار و آسیب شناسی می‌دانم؛ هر چند در خصوص تجدید ساختار در این دوره هم کارهایی انجام شده است، اما عملیاتی شدن آن منوط به حضور مدیر جدید شد.

وی گفت: بحث آسیب شناسی نیز به معنای تضعیف عملکرد دوره قبل نیست در برنامه ای که به هیات امنای مرکز ارائه کرده‌ام برخی از نقاط ضعف و قوت را برشمردم که از جمله آن نیاز به ایجاد رابطه معنادار بین مرکز پژوهش‌های مجلس با نمایندگان است. البته روسای قبلی نیز تلاش داشتند که این رابطه پدید آید، اما این رابطه دوسویه است.

عکس: خبرگزاری فارس