سرنوشت پل میان‌گذر دریاچه ارومیه در هاله ابهام

افسانه احمدی دوقزلو

پل میان‌گذر دریاچه ارومیه همانند دیگر طرح‌های عظیم کشورمان چون آزاد راه تهران - شمال که بهره‌برداری از آن در کشور همچنان به تعویق می‌افتد، از پروژه‌های حایز اهمیتی است که ساخت آن می‌‌تواند منطقه شمال‌غرب کشور را به یک قطب مهم تجارت خارجی تبدیل کند؛ اما متاسفانه بروز مسائل پیش‌بینی نشده موجب تاخیر در بهره‌برداری از این سازه و تحقق نیافتن آرزوهای دیرین و شیرین مردم دوست دریاچه شده است. این پل میان‌گذر که ۳۰سال از کلنگ‌زنی آن می‌گذرد، در قالب بزرگراه شهید کلانتری طراحی شده و عملیات اجرایی آن از سال ۱۳۵۸آغاز شده است.

پس از مطالعات صورت گرفته در سال ۱۳۷۷، مجری طرح در سال ۱۳۸۱ انتخاب و عملیاتی خاکی و به دنبال آن عملیاتی آبی آن آغاز شد.

پل میان‌گذر دریاچه ارومیه که نخستین تجربه متخصصان و مهندسان کشور در شرایط متفاوت آب و هوایی با جنوب کشور بود،تحت تاثیر مسائل پیش‌بینی نشده‌ای، روند بسیار کندی به خود گرفته است.

این پل با ۱۲۷۶متر طول و ارتفاع ۱۲متر از سطح دریا و عرض ۷/۲۷متر، دارای دو مسیر رفت و برگشت هرکدام به ۵/۹متر عرض و یک مسیر عبور راه‌آهن با ۵متر عرض و دو مسیر پیاده‌رو هرکدام با یک متر عرض طراحی شده و در حال ساخت است.

عرشه این پل که ترکیبی از سازه آهنی و بتنی است، بر روی ۴۲۴ پایه قرار گرفته که در اصطلاح فنی به آنها شمع گفته می‌‌شود.

متوسط ارتقاع هر شمع ۸۱ متر است که با استفاده از پیشرفته‌ترین تجهیزات دریایی در دل بستر دریاچه قرار داده شده‌اند.

شمع‌ها نیز ترکیبی از سازه‌های آهنی و بتن مخصوص است که این بتن در مقابل خوردگی و آب به شدت شوری دریاچه مقاومت دارد.

قطر هر یک از شمع‌ها ۳۲ اینچ است که با یک شیب ۲/۱درصدی به طرف قسمت میانی بالا رفته و با همین شیب در طرف دیگر پایین می‌آید.

این پل دارای ۱۹ دهانه است که ۹ دهانه آن در شرق و ۹ دهانه دیگر در غرب قرار گرفته که هر یک از این دهانه‌ها حدود ۷۰ متر طول دارند.

دهانه میانی پل که پیچیده‌ترین و سخت‌ترین قسمت پل به لحاظ اجرایی است، ۱۰۰ متر طول دارد که با استفاده از یک سازه‌قوسی بر روی عرشه قرار داده شده است.

قطر طولی این سازه ۱۰۰ و ارتفاع آن از روی عرشه ۲۵ متر است که پس از ساخت در خشکی، در سه مرحله در بالای عرشه مونتاژ شده است.

این سازه که در نوع خود یکی از سازه‌های فلزی عظیم محسوب می‌شود، یک‌هزار و ۴۰۰ تن وزن دارد که توسط شرکت تراکتورسازی ساخته شده است.

کارشناسان اقتصادی معتقدند پل میان‌گذر دریاچه ارومیه، آذربایجان غربی را به قطب مهم تجارت خارجی و ترانزیت کالا بین شرق و غرب تبدیل می‌کند و از آن به عنوان پل توسعه آذربایجان غربی یاد می‌کنند.

این طرح علاوه بر این که مسافت شهرستان ارومیه با مرکز کشور را بیش از ۱۰۰ کیلومتر کاهش می‌دهد، مسیر ترانزیت کشور را از طریق دریاچه ارومیه به مرزهای زمینی تمرچین در پیران‌شهر، سرو در ارومیه، کیله در سردشت، بازرگان و پلدشت در شهرستان ماکو وصل خواهد کرد.

به هر روی، مساله‌ای که امروز مطرح می‌شود، برنامه زمان‌بندی افتتاح باندهای این پروژه است که مجری پروژه پیشتر در این باره گفته بود: به دنبال این هستیم که طبق برنامه زمان‌بندی شده در اولین فرصت باند اول میان‌گذر را برای عبور و مرور مردم آماده کرده و تحویل دهیم.

مشاور وزیر راه‌و‌ترابری نیز در این‌باره به خبرگزاری مهر گفته بود که باند اول میان‌گذر شهید کلانتری تا عید سعید فطر و دو باند آن تا پایان سال جاری آماده بهره‌برداری می‌شود.

در همین حال پیش از این نماینده ارومیه هم در سوالی از وزیر راه و ترابری علت تاخیر در افتتاح این پروژه را خواستار شده و یادآور شده بود که متاسفانه عمده دلایل توسعه نیافتگی آذربایجان غربی تحت‌تاثیر این میان‌گذر قرار گرفته است و ما در بسیاری از زیرساخت‌ها ضعیف هستیم و هنوز یک متر هم آزاد‌راه نداریم و همه این موارد متاثر از پل میان‌گذر دریاچه ارومیه است.

به باور وی، راه‌اندازی این پل برای ارومیه بسیار مهم است و به‌رغم وعده رییس‌جمهوری در مورد راه‌اندازی آن در سال ۸۶ هنوز این پل افتتاح نشده است.

بعد از آن بود که وزیر راه و ترابری در پاسخ به انتقادات به آخرین وضعیت و اقدامات انجام‌شده بر روی این پل اشاره کرده و گفته بود: اگر انشاا... توفانی که در محل وجود دارد گسترش پیدا نکند این پل ۱۵ آبان برای بارگذاری آماده است.

با وجود این، اما در طی هفته‌های گذشته وزیر راه با حضور در مجلس برای پاسخ به نماینده دیگر ارومیه، سخنان قبلی خود را به نوعی نقض کرد و گفت که در آخر آذرماه امسال خودروها از روی این پل حرکت خواهند کرد.

به این ترتیب با نزدیک شدن به پایان مهرماه، تنها باید امیدوار بود که تا پایان پاییز امسال زمان جدیدی برای بهره‌برداری از این پروژه اعلام نشود و با آغاز زمستان بتوانیم شاهد جریان رفت‌وآمد بر روی یکی از شاهکارهای مهندسی در ایران باشیم.