دیدگاه دهه ۱۳۶۰ توکلی درباره مسکن
احمد توکلی، بهزاد نبوی، مرتضی نبوی، محمدرضا نعمت‌زاده و... ده‌ها مدیر برجسته و پرسابقه اقتصادی ایران امروز، در اوایل دهه ۱۳۶۰ چگونه فکر می‌کردند؟ آنها با چه نوع پرسش‌هایی مواجه بودند و چه تعریفی از وظایف حکومت داشتند؟ برای خوانندگان ارجمندی که شاید این پرسش‌ها برایشان مهم است، رجوع به حرف‌ها و بحث‌های مدیران ارشد دهه ۱۳۶۰ جذابیت دارد. آنچه می‌خوانید متن گفت‌وگوی احمد توکلی، سخنگوی وقت دولت در ۱۳۶۰ است که در گفت‌وگو با روزنامه اطلاعات مورخ دی‌ماه ۱۳۶۰ درج شده است.
احمد توکلی، وزیر کار و امور اجتماعی و سخنگوی دولت جمهوری اسلامی‌ایران، در جمع خبرنگاران رسانه‌های گروهی به سوالات آنان در زمینه مسائل مختلف کشور، پاسخ گفت.
توکلی در آغاز مصاحبه اظهار داشت: در حین اینکه من تشکر می‌کنم از زحماتی که می‌کشید، باید یادآوری کنم که در انتخاب تیترها و نقل خبرها دقت بیشتری بکنید.
چند روز قبل، مصاحبه‌ای با من صورت گرفت. من در آن مصاحبه توضیح دادم که حقوق بازنشستگان که بیش از ۸۳۰۰تومان می‌گرفتند، به همان مقدار ثابت ۸۳۰۰تومان رسیده است و سقف حداکثر گروهی یکسان شده و توضیحات من کاملا مشخص و معلوم بود و بر همه روشن است که چرا این کار صورت گرفته است. متاسفانه بعضی از روزنامه‌ها تیترهای درشتی انتخاب کرده‌اند که حقوق همه بازنشستگان یکسان شد و این القای نظر غلط است و ممکن است کسی مطلب زیر آن تیتر را نخواند و تصور باطلی پیدا کند که طبعا این کار درست نیست.
همچنین در خبرها آمده بود: در سفری که برادرانمان آقای ولایتی و آقای ناطق‌نوری به قم داشتند به خدمت حضرت‌آیت‌الله گلپایگانی رسیدند، در حالی که چنین چیزی اصلا اتفاق نیفتاده است. گزارش سفر خود من هم با اینکه من تاکید کرده بودم حضرت آیت‌الله‌منتظری و جامعه مدرسین در مشارکت مردم در امور اقتصادی خیلی تاکید کردند، خبر به این صورت انعکاس پیدا کرد که در مشارکت مردم در امور برنامه‌ریزی اقتصادی خیلی تاکید کردند که مفهوم و معنی آن عوض می‌شود و این درست نیست و روزنامه‌ها به کل هر چه ما آیه قرآن خوانده بودیم، حذف کرده بودند. برای اینکه ما این آیه قرآن را می‌خوانیم، امید ما این است که اگر حرفمان برای مردم خیری ندارد، اقلا کلام خدا دلشان را کمی روشن نماید.
نکته‌ای راجع به سفر خودم به قم است، باید عرض کنم که این سفر برای این انجام شد که گزارشی از وضع اقتصادی و وضع عمومی کشور را خدمت حضرت آیت‌الله منتظری و جامعه مدرسین قم تقدیم کنم و ایشان هم در مورد بعضی از عملکردهای دولت تذکراتی فرمودند و در این مورد توضیحاتی دادند و توضیحاتی هم خواستند و رهنمودهایی داشتند؛ به‌خصوص در زمینه اینکه مردم باید بیشتر در امور سهیم باشند و این مسائل باید در شورای اقتصاد مطرح شود و در برنامه‌ریزی‌های دولت هم درباره آن مطالعه شود و موردتوجه قرار بگیرد که انشاءالله بعد از اتمام این برنامه‌ریزی‌ها به خدمت مردم عرضه خواهد شد.
تلفن سمیرم و اطراف
در رابطه با گزارش سفر برادر عزیزمان آقای مهندس نبوی، وزیر پست و تلگراف و تلفن به نواحی جنوب ایران خبر خوشی داشته از افتتاح این مرکز ۴۰۰ شماره‌ای الکترونیکی مخابراتی که این مرکز در سمیرم است و در این سفر، شهید برادر بزرگوارمان آقای بشارت همراه ایشان بودند و مرکزی را که آمریکاییان داشتند آن را تاسیس می‌کردند و بعد از انقلاب عمدا در بعضی از قسمت‌های آن خرابکاری کرده‌اند و رفتند، با چند سال زحمت مهندسین، کارشناسان و متخصصین، تکنسین‌ها و کارگران ایرانی توانستند این مرکز را راه بیندازند و الحمد...رب‌العالمین افتتاح شد و الان مردم سمیرم از تلفن خودکار برخوردار هستند و با هماهنگی که مردم با فرمانداری‌ها و ائمه محترم جمعه دارند، سعی بر این شده است که به روستاهای اطراف اصفهان و سمیرم تلفن داده شود.
آقای نبوی، دیداری هم داشتند از تعاونی‌های تولیدی که مرکز گسترش تعاونی در اطراف اصفهان تشکیل داده و خیلی از این دیدارشان خوشحال بودند در جهت تولید و زحماتی را که برادران متحمل می‌شوند، تایید نمودند.
سخنگوی دولت آن گاه به پرسش خبرنگاران پاسخ گفت.
وضع شوراهای اسلامی کارگران
نخستین سوال از سوی صداوسیمای جمهوری اسلامی بود که پرسید: علت توقف طرح تشکیل شورای اسلامی در کارخانه‌ها که توسط وزارت کار اعلام شده است، چیست و در ضمن وضع تولید و حد تقریب در کارخانه‌ها به چه صورت است؟
جواب - همان طور که در آن اطلاعیه منعکس بود، قانونی را که شورای انقلاب تصویب کرد، مدت یک سال اعتبار داشت و موقت بودن آن به این جهت بود که آثار مثبت و منفی آن برآورد شود و در طول این یک سال تعداد زیادی شورا تشکیل شده است و این شوراها عملکردشان مورد مطالعه است؛ چون آن قانون، قانونیت ندارد. ما نمی‌توانیم آن را اجرا کنیم و به تشکیل شوراها ادامه دهیم، ولی این فکر هم که چون قانون موقت است، پس شوراهایی هم که تشکیل شده، نمی‌توانند وجود داشته باشند، غلط است. قانون موقت است اما آثارش موقت نیست و ما روی عملکردشان مطالعه کنیم و احتمال اینکه ضعفی وجود دارد پیدا کنیم و نقاط قوتش را هم بفهمیم و با اصلاحاتی آنها را برای مجلس آماده بکنیم و من می‌دانم، در آن اطلاعیه که منعکس شده، خود مجلس شورای اسلامی هم سخت در تهیه قانون شوراها هست که در دست اقدام است که درباره این شوراها مرتب بحث می‌شود و ما هم شرکت داریم و امیدواریم با تجربه‌ای که در این یک سال با اجرای این قانون به دست آمده، بتوانیم قانونی پخته‌تر و جامع‌تر بنویسیم و تشکیل این شوراها را ادامه بدهیم.
موضوعی که به قسمت دوم سوال شما مربوط می‌شود از لحاظ اینکه وضع مدیریت و تولید در کارخانه‌ها چطور است؟ این مساله خیلی حائز اهمیت است که شورا وقتی تشکیل می‌شود، باید روی ضابطه صحیحی باشد و حتی طوری عمل نماید که به تولید کمک بکند و هدف از تشکیل شوراها این است که چرخ کارخانه‌ها بهتر بچرخند و مصالح و منافع عمومی کارگران که جزیی از آنها هستند بیشتر تامین شود و مملکت ما به سمت خودکفایی سوق داده شود. کرارا اینجا و آنجا دیده می‌شود که بعضی از مدیریت‌ها با شوراها برخورد درستی ندارند و بعضی از شوراها حدود خودشان را رعایت نمی‌کنند و ما تذکرا بارها گفته‌ایم که این مسائل را تحمل نخواهیم کرد و هر شورا و هر مدیر و کارفرمایی دقیقا باید همه طبق قانون عمل کنند و شوراهایی که قانونیت دارند بر عملکرد خودشان ادامه دهند، البته اگر تخلفی در مدیریت کارخانه‌ها می‌بینید آنها هم باید با هماهنگی مسوولان مربوطه جلوی تخلفات را بگیرند که انشاءالله بتوانیم همه با هم به تولید بیشتر و صلابت بیشتر کارخانه‌ها کمک بکنیم.
تامین اعتبارات بودجه
سوال شد: برای تامین اعتبارات منابع جدید بودجه سال ۶۱، چه اقداماتی را در دست تهیه دارید؟
جواب - همان طور که شما و مردم می‌دانید ما برای تامین بودجه کشور، مواجه با کسری‌هایی هستیم و علت آن هم این است، اقتصادی که برای ما از رژیم گذشته به ارث مانده، یک اقتصاد صد درصد بیمار و رو به احتضار بود و سعی ما این است که جهت اقتصاد را عوض کنیم و جهت اقتصاد قبلی به این صورت بود که رژیم از یک طرف نفت را به قیمت ارزان به غرب می‌فروخت و ارز می‌گرفت و این ارزها را در بانک‌ها ذخیره می‌کرد و به تجار داخلی اعتبار می‌داد و این تجار موظف بودند که به دولت ریال بدهند و از آن طرف با اعتبار ارزی که دارند بتوانند از خارج جنس وارد کنند و در بازار عرضه کنند و با آن ریالی که دولت از آنها می‌گرفت، خرج‌ها و حقوق‌های خودش را تامین می‌کرد و سرمایه‌گذاری‌های مختلف انجام می‌داد تا کشور به این صورت بچرخد؛ یعنی سیستم، یک وابستگی صد درصد داشت به ارزی که از طریق فروش نفت تامین می‌شد و به عقیده ما این سیستم بیمار است و باید معالجه شود.
البته، چون این بیماری مزمن است خیلی دیر و به تدریج معالجه می‌شود. ما هنوز مجبوریم که نفت بفروشیم و ارز تامین بکنیم تا کشور را اداره بکنیم و تلاش ما بر این است که صادرات غیرنفتی خودمان را تدریجا رشد بدهیم، زیرا اگر این کار را نکنیم و بخواهیم که وابسته به نفت بمانیم، همیشه مشکلات اقتصادی را خواهیم داشت.
برای سال آینده سعی ما بر این است که صنایع داخلی را که برای اقتصاد کشور مفید هستند راه بیندازیم و به صنایع مادر توجه زیادی بکنیم و شغل‌هایی ایجاد کنیم که وابستگی کمتری به خارج داشته باشند. برنامه‌ای در دست تهیه است که امیدواریم انشاءالله طبق قرار قانونی موفق شویم تا پنجم بهمن‌ماه بودجه را تقدیم مجلس بکنیم و در آنجا مسائل مشروحه مطرح خواهد شد.
مساله مسکن و زمین
سوال شد: برنامه دولت در رابطه با مساله مسکن و واگذاری زمین چیست و ضمنا مساله مجوز خرید مسکن نیز مشکلاتی در رابطه با دیر صادر شدن آن ایجاد نموده، برای رفع این مشکل چه فکری شده است؟
جواب: اول توضیحی بنده درباره مشکل مسکن برای مردم بدهم، تا معلوم شود که چگونه با این مساله برخورد بکنیم، مجموع توان کشور برای مسکن‌سازی حداکثر ۳۰۰هزار واحد در سال است؛ یعنی اینکه ما مجموع کمپرس‌ها و لودرها و چمچه و فرغون و بنا و کارگری که می‌توانیم برای این کار در نظر بگیریم و همه امکانات را در کشور جمع کنیم، چه از نظر فنی و چه از نظر قدرت ساختن سیمان و وارد کردن سیمان، ساختن آهن و وارد کردن آهن جمع بزنیم حداکثر در بهترین و شکوفاترین وقت اقتصاد کشور در گذشته ۳۰۰هزار واحد می‌توانستیم مسکن بسازیم. یک مقدار این مصالح از خارج وارد می‌شود، از قبیل آهن و سیمان و در اینها با توجه به مشکلات جنگ و بندری که داریم محدودیت‌هایی ایجاد شده است. پس در بهترین حالت ما خواهیم توانست ۳۰۰هزار واحد در سال مسکن بسازیم؛ در حالی که ما همین الان ۳میلیون واحد مسکونی کم داریم که تا هر ایرانی بتواند یک خانه‌ای که در خور زندگی کردن است داشته باشد. اگر فرض کنیم که جمعیت اصلا اضافه نشود و یا رشد جمعیت سریع‌تر از رشد صنایع و امکانات فنی ما نباشد، اقلا ده سال وقت لازم داریم، تا بتوانیم جوابگوی مساله مسکن باشیم.
چند وقت پیش، یکی از نمایندگان از سفیر شوروی سوال کرد که شما مساله مسکن را چگونه حل کرده‌اید و ایشان در جواب گفت: ما بعد از ۱۱ سال توانستیم فقط مساله مسکن را در مسکو حل نماییم و آن هم به هر خانواده، خانه‌ای به مساحت ۱۶ یا ۲۰ مترمربع رسید که رقمش درست به خاطرم نیست. ۱۱ سال طول کشید تا در یک شهر توانستند مساله مسکن را حل کنند. تازه خیلی مشکلات ما را هم نداشتند.
این از نظر کلی است که مردم بدانند دولت تلاش خودش را انجام می‌دهد، ولی انتظار یک سال یا دو سال را نداشته باشند، اما چون سوال شما بیشتر ناظر بر تهران است و اینکه چگونه زمین واگذار می‌شود و چقدر معطلی برای دادن مجوز خرید خانه می‌شوند، این سختگیری‌ها به دلیل جلوگیری از مهاجرت به تهران صورت می‌گیرد و میل مهاجرت به شهرستان‌ها افزایش پیدا کند. خانواده‌هایی که کارمند هستند و مدت ۵ یا ۶ سال در تهران سکونت دارند، وقتی که در تهران خانه گیر نمی‌آورند، در شهرستان به آنها اجازه خریدن داده می‌شود و این تمایل در آنها ایجاد می‌شود که به شهرستان‌ها بروند و در عین حال ما باید تلاش بیشتری بکنیم تا همین قانونی را هم که تصویب کردیم، بتوانیم سریع‌تر برای مردم اجرا نماییم.
در خصوص مسکن‌سازی مناسب است من اشاره‌ای به صرفهجویی بکنم، اگر قرار باشد ما متناسب با همان خواست‌های دوران رفاه‌طلبی و آسایش‌طلبی کامل که با انقلاب ما مغایرت دارد بخواهیم مسکن بسازیم، در این صورت مشکلات زیادی خواهیم داشت. در حالی که اگر ما صحیح عمل بکنیم به جای اینکه حتما از مصالح خارجی استفاده بکنیم به مصالح سنتی روی آوریم خیلی موفق خواهیم شد که به استقلال نزدیک‌تر شویم؛ مثلا شما حساب بکنید که اگر به جای ایرانیت از سفال، سفالی که در تمام شمال و مناطق باران‌خیز از قدیم رسم بوده استفاده کنیم و سفال‌سازی را دوباره احیا بکنیم، یک مقدار به عهده دولت است که ان‌شاء‌ا... انجام دهیم و یک مقدار هم به عهده خود مردم است که از این طرح‌ها استقبال بکنند و ساختمان‌هایی است که بعد از ۳۰ سال هنوز با تیرهای سپیدار، سرپا هستند و خیلی محکم است و هیچ‌گونه اشکالی هم ایجاد نشده است و اگر ما از همان ساختمان‌سازی‌های سنتی خودمان استقبال بکنیم، ان‌شاء‌ا... مشکلات ما هم کمتر خواهد شد و توصیه می‌کنم که در ساختمان‌سازی حتما صرفهجویی بکنید، حتما کاشی کمتر مصرف شود. لزومی ندارد که کاشی زیاد به کار ببرند، حتما از وسایل لوکس نخواهیم که استفاده کنیم و تا آنجا که امکان دارد، زیربنا را خیلی زیاد نگیریم و در حد مختصر و با روحیه صرفهجویی با این مساله برخورد بکنیم، تا ان‌شاء‌ا... مثل بقیه زمینه‌ها به خودکفایی نزدیک‌تر شویم.
مساله تعدیل ثروت‌ها
سوال: در مورد اصل ۴۹ تا حالا دولت چه اقداماتی انجام داده است (تعدیل ثروت‌ها)؟
ج: متاسفانه تاکنون در مورد تدوین لایحه‌ای در این زمینه کار زیاد چشمگیری انجام داده نشده است، ولی ان‌شاء‌ا... سعی می‌کنیم که در آینده این کار را بکنیم.
نسبت مقامات با یکدیگر
سوال: بعد از انتخاب آقای موسوی به‌عنوان نخست‌وزیر از طریق رادیوهای بیگانه شایع شد که آقای موسوی نخست‌وزیر با آقای خامنه‌ای رییس‌جمهوری با یکدیگر برادر تنی هستند و حتی چندین‌بار آقای موسوی را به‌عنوان برادر کوچک آقای خامنه‌ای در اخبار نام برده‌اند؛ نظر شما در مورد این شایعه چیست؟
ج: شما از شایعاتی سوال می‌کنید که بایستی خودتان جوابگوی آنها باشید. ما شنیدیم که به‌تازگی آقای ولایتی هم فامیل آقای خامنه‌ای است! ضدانقلاب می‌خواهد با این شایعات این مساله را القا کند که در حکومت، روابط است که دارد سمت‌ها و مسوولیت‌ها را تقسیم می‌کند. این حرف غلط است، البته اگر من یک برادری داشته باشم که خیلی آدم خوبی باشد وظیفه دارم که مسوولیتی به او بسپارم؛ حضرت علی‌بن‌ابی‌طالب(ع) اول می‌رفت سراغ بنی‌هاشم، چون که بنی‌هاشم بهتر از بقیه بودند. ما این حرف را قبول نداریم که اگر کسی فامیل یک مسوولی بود و آدم خوبی هم بود، از او استفاده نکنیم؛ چون که فامیل مسوول است. آقای محمد هاشمی برادر آقای هاشمی‌رفسنجانی است، چه اشکالی دارد؟ ولی این حرف‌ها دروغ است و آقای موسوی نخست‌وزیر و آقای خامنه‌ای هیچ نسبتی با هم ندارند و بقیه این نسبت‌ها را هم که شایعه می‌کنند، معمولا دروغ و غلط است.
سفر هیات‌های صلح
سوال: توضیحات بیشتری در مورد اظهارات آقای رفسنجانی در رابطه با آمدن هیات صلح بفرمایید.
ج: شما اگر دقت بفرمایید فعالیت این هیات‌های صلح رابطه مستقیمی دارد با عملیات ما در جبهه‌ها؛ یعنی اینکه هر زمانی که در جبهه‌ها قوی باشیم این هیات‌ها به فعالیت در می‌آیند و اگر وضع ما خوب نباشد، آنها هم حرکتی ندارند.
تولید اقتصادی و ارز
سوال: تولید اقتصادی کشور در چه وضعیتی است و در این رابطه توضیحی هم در زمینه اعتبارات ارزی بفرمایید.
ج: مساله ارزی ما الحمدا... خوب است و نگران‌کننده نیست و کاری را که از اول انقلاب بایستی انجام می‌دادیم، انجام نگرفت و دروازه‌ها باز بود و ارزها به راحتی خارج می‌شد و کالاهایی وارد کشور می‌شد که مفید نبود. الان این‌طور نیست؛ یعنی شورای اقتصاد تصویب کرده است که کمیته‌ای را مسوول این کار قرار دهد که دقیقا در مورد خروج ارز کنترل بکند و به بخش‌هایی ارز تعلق می‌گیرد که به شکوفایی اقتصادی کمک بکنند و از دودستگی بکاهند.
در مورد وضع کلی اقتصاد هم ما مشکلاتی داریم. به دلیل جنگ اقتصادی با آمریکا که من انشاءالله در مصاحبه‌های بعدی هر هفته درباره آن مقداری توضیح خواهم داد و از اول انقلاب به‌طور رسمی شروع شده است و هر چقدر صلابت دولت جمهوری اسلامی ایران در برخوردهای سیاسی و نظامی بیشتر می‌شود و هرچه بر حاکمیت و حزب‌اللهی‌تر شدنش افزوده می‌شود، فشار اقتصادی از طرف غرب هم بیشتر می‌شود و می‌دانید که چون عمدتا صنعت ما و عمده بخش‌های مختلف اقتصادی ما وابسته به روابط غربی بود، لطماتی خوردیم و می‌خوریم و این موضوع هیچ برای ما مهم نیست و نگران نیستیم. ان‌شاا... با برنامه‌ریزی‌هایی که دولت می‌خواهد انجام دهد، می‌توانیم این مشکلات را با همت و کمک خود مردم از سربگذرانیم کما این که تا الان گذراندیم و یک برنامه‌هایی در زمینه ضعف در کشاورزی بود که در هفته قبل توضیح دادم.
ارسال نظر