فرهنگ کارآفرینی متاثر از فرهنگ جامعه است

کارآفرینی یکی از عوامل مهم در پویایی اقتصادی هر کشوری است که با شاخص های متنوعی از جمله شاخص «درک فرصت های کارآفرینانه»، «کارآفرینی پویا» و ... سنجیده می شود. کارآفرینی به معنای اشتغال زایی نیست و معنایی بسیار وسیع تر از آن دارد، اگرچه می تواند به فرایند اشتغال زایی نیز کمک کند. اما گسترش کارآفرینی در کشور و بهبود شاخص های آن به بسترهای متنوع فرهنگی، سیاسی، علمی و ... وابسته است، بدین معنا که برای رشد این مهم در کشور باید هماهنگی فوق العاده ای میان نهادهای متنوع فرهنگی، رسانه ای، علمی، دانشگاهی و سیاسی کشور وجود داشته باشد. در گفت وگو با محمد حسین فروزان مهر معاون کارآفرینی و اشتغال وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، ابتدا به تحلیل وضعیت کارآفرینی در ایران نسبت به سایر کشورهای جهان خواهیم پرداخت و سپس به بررسی فرایندهایی که منجر به بهبود شاخص های کارآفرینی در کشور می شوند و همچنین نقش دولت در این میانه می پردازیم.

جناب فروزان مهر، شرایط مربوط به کارآفرینی را در کشور چگونه ارزیابی می‌کنید؟

همانگونه که مستحضرید سازمان دیده‌بان جهانی کارآفرینی (GEM) سالانه شاخص‌های کارآفرینی را در کشورهای عضو این کنسرسیوم ارزیابی می کند. نتایج به دست آمده از ارزیابی آن سازمان در سال ۲۰۱۰ می‌تواند شمای کلی از وضعیت کارآفرینی در کشور را نشان دهد.

براساس اطلاعات به دست آمده شاخص «درک فرصت‌های کارآفرینانه» در ایران برابر با ۴۲ درصد بوده است که در میان ۶۰ کشور جهان در رتبه ۲۹ قرار دارد. در سال ۱۳۸۸ ایران دراین شاخص در رتبه ۳۳ قرار داشت.

همچنین شاخص «درک قابلیت کارآفرینانه» در ایران برابر با ۶۶ درصد بوده که در میان ۶۰ کشور جهان در رتبه ۱۶ قرار دارد، که این رقم بیانگر ۶ رتبه بهبود نسبت به سال ۱۳۸۸ بوده است.

شاخص «قصد کارآفرینانه» در ایران نیز ۳۳ درصد بوده که در جایگاه ۱۴ قرار دارد.

ممکن است در این مورد توضیح بیشتری بدهید. این شاخص دقیقا به چه معنااست؟

این شاخص در واقع به این معنا است که ۳۳ درصد مردم ایران قصد دارند در سه سال آینده کسب و کاری راه‌‌اندازی کنند و تقریبا به همان میزان هم فرصت‌های خوبی را برای ایجاد کسب و کار شناسایی کرده‌اند. این در حالی است که ۵۰ درصد کسانی که آموزش داوطلبانه کارآفرینی دریافت می‌کنند، دارای قصد کارآفرینانه هستند. بنابراین برگزاری دوره‌های آموزش کارآفرینی باعث افزایش قصد کارآفرینانه می‌شود.

همچنین بر مبنای این آمار، شاخص «منزلت اجتماعی کارآفرینان» در ایران برابر با ۸۵ درصد بوده که در میان ۶۰ کشور عضو، در جایگاه هشتم قرار دارد.

رتبه ایران در شاخص «کارآفرینی نوپا» هم برابر با ۳۱/۱۲ درصد است که در بین ۶۰ کشور عضو دیده‌بان جهانی در جایگاه هجدهم قرار دارد. این رتبه نسبت به سال ۱۳۸۸، یک رتبه صعود داشته است. البته شاخص کارآفرینی نوپا شامل دو شاخص فرعی نرخ کارآفرینی نوظهور (کمتر از ۴۲ ماه سابقه فعالیت و عدم پرداخت حقوق و دستمزد بیش از سه ماه) و نرخ کارآفرینی جدید (کمتر از ۴۲ ماه سابقه و پرداخت حداقل سه ماه حقوق و دستمزد) است.

شاخص «کارآفرینی تثبیت شده» در ایران (درصد کارآفرینان با بیش از ۴۲ ماه سابقه فعالیت) برابر ۱۶/۱۲ درصد بوده و در میان کشورهای عضو، بیانگر رتبه یازدهم است.

تحلیل این شاخص هاچگونه صورت می گیرد؟

ببینید، کسب و کارها پس از ایجاد، مدت زمانی طول می‌کشد تا به بقا و ماندگاری دست یابند. از این رو شاخص کارآفرینی تثبیت شده، مبین ورود به مرحله پایداری کسب و کار است. به همین علت، پویایی در کسب و کارهای ایرانی (ورود کسب و کارهای نوپا به مرحله پایداری) پایین است.

از نگاه شما چه عواملی در بهبود این شاخص ها مؤثر است؟

بدیهی است فرهنگ و گرایش ملی کارآفرینانه و توجه رسانه‌ها به کارآفرینی بر بروز فعالیت‌های کارآفرینانه در کشور تاثیر دارد. در ایران ۶۴ درصد مردم کارآفرینی را به عنوان یک گزینه کاری خوب تلقی می‌کنند. از سوی دیگر ۶۲ درصد مردم بر این باورند که توجه رسانه‌ای به کارآفرینی در کشور وجود دارد. اطلاعات و آمارهای فوق شمای کلی کارآفرینی در جامعه را نشان می‌دهد.

چه تمایزی میان مفاهیم اشتغال زایی و کارآفرینی وجود دارد؟ گاهی دیده می شود که در میان عامه مردم این دو عبارت به جای یکدیگر استفاده می شوند.

به نکته خوبی اشاره کردید، یکی از نکات تامل‌برانگیز در جامعه آن است که هنوز پس از گذشت سال‌ها، واژه کارآفرینی مفهوم واقعی خود را به اذهان متبادر نمی کند و در بسیاری از مواقع، از کارآفرینی صرفا به عنوان راه‌حلی برای رفع معضل بیکاری یاد می‌شود و مرزبندی بین بحث کارآفرینی و اشتغال وجود ندارد. در نتیجه چنین تعبیری از کارآفرینی و به تبع آن تنظیم سیاست‌های حمایتی و تشویقی مربوطه طی سالیان گذشته، دستگاه‌ها و نهادهای فعال در موضوع کارآفرینی از رسالت اصلی خود بازمانده‌اند.

مفاهیم کارآفرینی با شغل‌آفرینی و خوداشتغالی متفاوت است و به تبع آن نقش «شرکت‌های کارآفرین» با شرکت ‌های کوچک - که عمده‌ترین نقش آنها اشتغالزایی است، متفاوت است. بنابراین هر شرکت کوچک و احتمالا تازه تاسیسی، شرکت کارآفرین نیست و سیاستگذاران و فعالان مربوطه، برای بسترسازی و تدوین برنامه‌های حمایتی و تشویقی باید به این تفاوت و تمایز توجه داشته باشند. هر چند هدف کارآفرینان اشتغال زایی نیست، ولی آمارها نشان داده است که شرکت‌های کوچک «کارآفرین» سهم بسیار بیشتری نسبت به شرکت‌های بزرگ، در تولید مشاغل نو و جدید داشته‌‌اند.

براین اساس از ابتدای برنامه سوم توسعه، فعالیت‌های کارآفرینی، به صورت پراکنده در کشور انجام شده که البته به نوبه خود نتایجی نیز به همراه داشته است. لیکن تامین بیش از ۵۰ درصد از GDP کشور از محل ارزش‌آفرینی، نوآوری و تجاری‌سازی علم و فناوری در سال افق (۱۴۰۴) و ارتقاء شاخص تولید ناخالص ملی غیرنفتی کشور مستلزم ایجاد بستری مساعد برای توسعه کارآفرینی است.

کشور در ابتدای راه نهضت کارآفرینی قرار دارد و باید نگاه بلندمدت به کارآفرینی وجود داشته باشد. در شرایط فعلی، محیطی کارآفرینانه در کشور شکل نگرفته است. طبق بررسی‌هایی که انجام گرفته موانع زیادی بر سر راه کارآفرینان وجود دارد، در عین حال فرصت‌های بالقوه کارآفرینی زیادی نیز در کشور هست.

به هر حال توسعه کارآفرینی به منزله افزایش و بهبود شاخص‌های استاندارد کارآفرینی اعم از ادراکات، گرایش‌ها، فعالیت‌ها و سرانجام اشتیاق کارآفرینانه در کشور است و دستیابی به سطوح بالای شاخص‌های کارآفرینی و توسعه آن در ایران نیازمند برنامه‌ریزی و هدف‌گذاری کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت است.

اصولا وظیفه دولت در خصوص گسترش فرهنگ کارآفرینی در سطح جامعه چیست؟

فرهنگ کارآفرینی متاثر از فرهنگ حاکم بر جامعه است. این فرهنگ افراد جامعه را به کار، تولید مداوم، فکر و اندیشه‌ خلاق و یادگیری و کسب دانش بیشتر سوق می‌دهد. در چنین جامعه‌ای، فرهنگ کارآفرینی اشاعه یافته و درون افراد نهادینه خواهد شد و نتیجتا افراد کارآفرین بیشتری موفق می‌شوند که ایده‌های نوین خود را در جامعه محقق سازند و با برقراری پیوند میان علم کارآفرینی با نیازها و مشکلات اجتماعی، فرهنگ کارآفرینی را در بدنه اجتماع نهادینه کنند.

از سوی دیگر جامعه کنونی، در حال حاضر با سرعتی شتابان به سمت «جامعه‌ دانشی» پیش می‌رود، جامعه‌ای که در آن منابع فیزیکی و مادی مزیت خود را نسبت به منابع فکری و علمی از دست داده و سرمایه‌ اصلی آن، استعداد و خلاقیت اعضای جامعه به شمار می‌رود.

بنابراین می‌توان گفت که قسمت اعظم فرهنگ کارآفرینی در جوامع کنونی متاثر از نهادینه شدن فرهنگ علم در جامعه است. واژه‌هایی مانند: مدیریت علمی، اقتصاد مبتنی بر دانش، خلاقیت در صنعت، نوآوری و ... در سمینارها و همایش‌ها بسیار به کار برده می‌شود و همه اینها گواه این ادعا است که فرهنگ کارآفرینی در محیطی امکان‌پذیر است که هنجارهای غالب بر آن محیط، ارزش‌ها و باورهای فرهنگ کار و علم را تقویت کنند.

دولت که در باور عام، بیشترین نقش را در ایجاد بستر کارآفرینی دارد، باید به گونه‌ای عمل کند که کارآفرینان وابستگی مطلقی به حمایت او نداشته باشند، بلکه در نقش تسهیل کننده عمل کند و کارآفرینان با واقع‌بینی و آینده‌نگری بهتر به فعالیت دست بزنند تا علاوه بر سوددهی برای فرد، جامعه نیز از پیامدهای آن بهره‌مند شود.

در جهان امروز و با توجه به تعداد رسانه‌های ارتباطی، اطلاع‌رسانی صحیح نقش حیاتی در شناخت مسائل و پدیده‌های مختلف دارد. کارآفرینی یکی از پدیده‌هایی است که در کشور ما آنگونه که لازم است بدان پرداخته نشده است. از این رو رسانه‌های مختلف از جمله رادیو، تلویزیون و مطبوعات باید با پرداختن به این مهم، به افراد جامعه اطلاع‌رسانی کرده و آنان را از اهمیت و کارکردهای کارآفرینی مطلع سازند تا از این رهگذر شهروندان با شناخت کافی به سمت کارآفرینی گرایش پیدا کنند. تنها در چنین شرایطی است که می‌توان امیدوار بود کارآفرینی بتواند مورد استقبال افراد جامعه قرار بگیرد.

علاوه بر فرهنگ سازی از طریق رسانه ها، برای ارتقای سطح کارآفرینی در کشور چه کارهای دیگری می تواند صورت بگیرد؟

تجربه‌ کشورهای توسعه‌یافته نشان می‌دهد که در توسعه‌ کارآفرینی، «تبلیغات و فرهنگ‌سازی» در کنار عوامل دیگری همچون تسهیل قوانین و مقررات، ایجاد مکانیزم‌های حمایتی و «آموزش» جایگاهی بی‌بدیل و انکارناپذیر دارد.

دولت می‌تواند نقش حمایت‌کننده، تشویق‌کننده و تسهیل کننده برای کارآفرینان داشته باشد. این حمایت‌ها می‌تواند شامل حمایت‌های مالی، آموزشی، بازاریابی، اطلاعاتی، مشاوره خدمات صنعتی و تسهیلات بلندمدت برای خرید ماشین‌آلات و فن‌آوری‌های موردنیاز کارآفرینان باشد.

رونق و ترویج کارآفرینی در کشور باعث می‌شود در درجه اول کارآفرینان بخشی از وظایف دولت را در ایجاد اشتغال به عهده گیرند و موجب تقویت بخش خصوصی شوند که خود این امر بهره‌وری را افزایش می‌دهد و باعث تغییر فرهنگ کار و شیوه نگرش افراد جامعه به اشتغال می‌شود. دوم اینکه منجر به ترویج فرهنگ تولید، خوداتکایی و از بین بردن فرهنگ مصرف‌گرایی می‌شود و در نهایت سرمایه‌های انسانی به عنوان زیربنای رشد و توسعه اقتصادی کشور در چنین شرایطی تقویت می‌شود.

یکی از مهم‌ترین مسائلی که باید بدان پرداخته شود، نقش دولت در بحث کارآفرینی است. در شرایط کنونی بسیاری بر این باورند که دولت وظیفه اصلی را در خصوص گسترش کارآفرینی دارد و باید شرایط و امکانات لازم را برای کارآفرینی فراهم کند. این دیدگاه موجب می‌شود حتی کسانی که بدون اتکا به حمایت دولت توانایی کارآفرینی دارند هم به دولت متکی شوند. هر چند نباید از نقش حساس دولت در این زمینه غافل شد اما این تصور کاملا اشتباه بوده و دولت تنها به عنوان یک عامل باید شرایط و بستر مناسب را برای کارآفرینان فراهم سازد تا آنان بتوانند بدون دغدغه و هرگونه دل‌نگرانی نسبت به آینده، به فعالیت خود ادامه دهند. با این حال باید گفت دولت در شکل‌گیری و رشد فعالیت کارآفرینان بسیار موثر بوده و برنامه‌ریزان دولتی می‌توانند با هدایت افراد به جانب فعالیت‌هایی که از لحاظ اقتصادی، بازدهی لازم را دارند، کارآفرینان را در راه کسب موفقیت همراهی کنند.

در ایران این فعالیت ها در دولت به چه شکل انجام می شود؟

در این زمینه می شود به برخی فعالیت‌های وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی برای توسعه و ترویج فرهنگ کارآفرینی در جامعه اشاره کرد.

۱- برگزاری جشنواره کارآفرینان برتر با هدف توسعه و ترویج فرهنگ کارآفرینی در جامعه و شناسایی کارآفرینان در سراسر کشور و انتخاب برترین کارآفرینان و معرفی آنان به عنوان الگوهای برتر به آحاد جامعه خصوصا جوانان. تاکنون شش جشنواره در سال‌های گذشته با انتخاب و معرفی کارآفرینان برتر برگزار شده است. تهیه و ارائه بسته حمایتی در بیست و نهمین جلسه شورای عالی اشتغال از نتایج این جشنواره‌ها بود.

۲- ایجاد دانشکده کارآفرینی

با توجه به عنایت ویژه دولت نهم به مقوله کارآفرینی و تاسیس دفاتر کارآفرینی در وزارتخانه‌ها و دستگاه‌های اجرایی به منظور فراهم نمودن بستر مناسب و قابل اطمینان برای رشد کسب وکار و توسعه اشتغال مولد و پایدار فراروی تمامی نهادهای مسئول، توافقنامه همکاری‌های مشترک وزارت‌های علوم، تحقیقات و فناوری و کار و امور اجتماعی در سال ۱۳۸۵ منعقد شد. یکی از اقدامات انجام شده پیرامون این توافقنامه، راه‌اندازی دانشکده کارآفرینی در دانشگاه تهران در دو مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد بود.

۳- برگزاری دوره‌های آموزش کارآفرینی با هدف حمایت از صاحبان بنگاه‌های اقتصادی کوچک و لزوم آموزش آنها براساس تبصره ماده ۱۰ آیین‌نامه تسهیلات بنگاه‌های کوچک اقتصادی زودبازده و کارآفرین و به منظور ایجاد انگیزه برای پرداختن به یک کسب و کار و آشنایی افراد با قابلیت‌های کارآفرینی و برای اثربخشی مطلوب تسهیلات ارائه‌شده به کارآفرینان و پایداری بنگاه‌های اقتصادی ایجاد شده که طی دوره‌های مختلف در سراسر کشور برگزار می‌شود.

۴- تهیه نقشه توسعه کارآفرینی کشور با هدف تفکیک وظایف تخصصی دستگاه‌های ذینفع در تحقق زیرساخت‌های نوآوری و ایجاد هم‌افزایی و هم‌اندیشی برای پیشبرد بهتر اهداف توسعه کارآفرینی.

ممکن است کمی بیشتر به تبیین نقشه توسعه کارآفرینی بپردازید؟

نقشه توسعه کارآفرینی مجموعه‌ای جامع، هماهنگ و پویا از اهداف، راهبردها، سیاست‌ها و برنامه‌های ملی لازم‌الاجرا در حوزه‌های مختلف فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی، علمی و فناوری و ... است که با توجه به حجم بالای برنامه‌های پیش‌بینی شده، در ادامه به اختصار به راهبردهای کلان آن اشاره می‌شود:

۱- توسعه و ترویج فرهنگ اندیشیدن، ارزش‌آفرینی و کارآفرینی

۲- جهت دادن چرخه کارآفرینی به سمت علم و فناوری، نوآوری و خلق ارزش‌ها برای ایفای نقش موثرتر در بخش‌های مختلف اقتصاد

۳- اصلاح ساختار نظام تربیتی، آموزشی و پژوهشی کشور به منظور تربیت و توانمندسازی سرمایه انسانی با تاکید بر پرورش انسان‌های با تقوا، کارآفرین، خودباور و خلاق، نوآور و توانا در تولید علم و فناوری متناسب با ارزش‌ها و نیازهای جامعه

۴- بهبود فضای کسب و کار با تاکید بر توسعه اقتصاد مبتنی بر کارآفرینی و خلق ارزش‌ها

۵- تجاری‌سازی ایده و علم و فناوری با تاکید بر مزیت‌های رقابتی کشور و ثروت‌آفرینی همراه با توسعه تکنولوژی سبز، حفظ سلامت انسان و اقلیم

نظر به اینکه کارآفرینی یک موضوع فرابخشی است و تحقق آن نیازمند تعامل تنگاتنگ سایر دستگاه‌ها بوده و برخی موارد نیز نیازمند تصویب در مراجع قانونی ذیصلاح می‌باشد، امید است با تصویب نقشه توسعه کارآفرینی و متعاقبا تشکیل ستاد راهبری اجرای نقشه، ضمن مرزبندی بین مفهوم کارآفرینی با اشتغالزایی و انسجام نظری و درک مشترک از واژه کارآفرینی در بین مسوولان و سیاستگذاران و برنامه‌ریزان، زمینه‌های لازم برای تقسیم کار دستگاه‌ها در سطح ملی و تسریع در تحقق برنامه‌ها و سیاست‌های مدون فراهم گردد.

۶- برگزاری جلسات هم‌اندیشی دفاتر کارآفرینی دستگاه‌ها و برقراری تعامل با مسوولان این دفاتر با هدف برقراری تعامل و استفاده از نظرات ارزشمند سایر دستگاه‌ها برای برنامه‌ریزی و اجرای سیاست‌های توسعه کارآفرینی (پیرو تصویب نامه شماره ۵۰۸۷۶/ت ۳۳۹۱۳ ه مورخ ۲۵/۸/۱۳۸۴ هیات محترم وزیران مبنی بر ایجاد دفاتر کارآفرینی، «کلیه وزارتخانه‌ها و سازمان‌های دولتی موظفند حسب ضرورت بنا به اعلام وزارت کار و امور اجتماعی با استفاده از پست‌های سازمانی مصوب موجود و زیر نظر مستقیم وزیر و یا بالاترین مقام مسوول به ایجاد دفاتر کارآفرینی اقدام نمایند.»

در سال گذشته جلسات متعددی با مسوولان دفاتر کارآفرینی دستگاه‌ها برگزار و حول محورهای مختلف بحث و تبادل‌نظر شد (۱۲/۷/۹۰، ۲۸/۹/۹۰، ۱۲/۱۰/۹۰، ۲۶/۱۰/۹۰، ۱۰/۱۱/۹۰، ۲۴/۱۱/۹۰).

۷- تهیه برنامه عملیاتی آموزش و ترویج کارآفرینی با استناد به ماده ۱۴ آیین‌نامه اجرایی بندهای الف تا ه ماده ۸۰ قانون برنامه پنجم توسعه

۸- به روز رسانی اطلاعات در سایت کارآفرینی دفتر (www.karafarini.gov.ir) با هدف اطلاع رسانی و ترویج فرهنگ کارآفرینی در بین مردم، فارغ‌التحصیلان، صاحبان سرمایه و کارآفرینان.

چند نمونه از سیاست‌های حمایتی دولت در زمینه کارآفرینی را بیان کنید. تاثیر این طرح‌های اجرا شده را بر کارآفرینی در کشور چگونه ارزیابی می‌کنید؟

مطالعه تطبیقی سایر کشورها حاکی از آن است که پشتوانه موفقیت بسیاری از کشورها در موضوع توسعه کارآفرینی، ترویج و آموزش کارآفرینی و مهارت‌های کسب و کار، ایجاد فضای حقوقی و قانونی مناسب، وجود نهادهای مدنی سازمان یافته و قدرتمند، توسعه زیرساخت‌های نوآوری و تجاری‌سازی ... است.

بر این اساس و با توجه به اینکه یکی از سیاست‌های اصلی وزارت متبوع بسترسازی برای توسعه کارآفرینی می‌باشد اهم اقدامات حمایت از کارآفرینی که طی چند سال اخیر در وزارت کار و امور اجتماعی سابق انجام شده است عبارتند از:

۱- بسترسازی برای تشکیل نهادی قوی در بخش غیردولتی تحت عنوان «سازمان نظام کارآفرینی کشور» با هدف یکپارچه‌سازی فعالیت‌های کارآفرینی، ایجاد نظام مدیریت یکپارچه راهبری در حوزه ترویج و توسعه کارآفرینی و هم‌افزایی و جلوگیری از انحراف در فرآیند برنامه‌های اجرایی

هم‌اکنون پیش‌نویس لایحه این سازمان با مشارکت صاحب‌نظران، کارآفرینان، دستگاه‌ها و نهادهای دولتی و غیردولتی، دانشگاه‌ها و موسسات علمی پژوهشی، مراکز رشد و پارک‌های علم و فناوری و ... تهیه شده که ایجاد آن مستلزم اخذ مجوز قانونی از مراجع قانونی ذیصلاح می‌باشد.

۲- برنامه‌ریزی برای تشکیل کانون‌های کارآفرینی استان‌ها با هدف یکپارچه‌سازی توسعه کارآفرینی در استان‌های کشور تا تشکیل سازمان نظام کارآفرینی کشور

در این خصوص نیز دستورالعمل «تشکیل کانون‌های کارآفرینی استانی» تهیه و به ادارات کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان‌ها جهت اجرا ابلاغ شده است. کانون کارآفرینی در تمامی استان‌های کشور تشکیل و در حال فعالیت می‌باشد.

۳- برنامه‌ریزی برای ایجاد مراکز مشاوره، اطلاع‌رسانی و خدمات کارآفرینی در استان‌های سراسر کشور باهدف حمایت از کارآفرینان و ارائه خدمات مشاوره‌ای تخصصی به متقاضیان طرح‌های سرمایه‌گذاری مبتنی بر نوآوری و فناوری‌های جدید در عرصه مزیت‌های نسبی و رقابتی استان‌ها

در حال حاضر پس ازتصویب آیین‌نامه ایجاد مراکز مشاوره کارآفرینی در چهل و سومین جلسه شورای عالی اشتغال و ابلاغ آیین‌نامه و دستورالعمل تاسیس مراکز فوق به استان‌های کشور، موضوع در ادارات اجرایی کار در حال پیگیری و انجام می‌باشد.

۴- هدفمندنمودن حمایت‌های دولتی از طرح‌های کارآفرینی از جمله:

- همکاری با معانت علمی و فناوری ریاست جمهوری در تهیه دستورالعمل اجرایی اختصاص ۲۰درصد تسهیلات استانی به طرح‌های کارآفرینانه و دانش‌بنیان (دستورالعمل اجرایی بند ۲ مصوبات چهل و یکمین جلسه شورای عالی اشتغال) و ابلاغ آن به کلیه استان‌های کشور

- پیشنهاد اختصاص ۵ درصد تسهیلات صندوق توسعه ملی برای تامین منابع ارزی موردنیاز طرح‌های کارآفرینانه

- پیشنهاد تخصیص ۴ درصد از ظرفیت طرح کارورزی فارغ‌التحصیلان به شرکت‌های دانش بنیان

- پیشنهاد الزامی شدن حضور روسای مراکز رشد و پارک‌ها در کارگروه اشتغال و سرمایه‌گذاری استان‌ها

- پیشنهاد تخصیص ۳ درصد از سود بانک‌ها به عنوان افزایش سرمایه صندوق ضمانت سرمایه‌گذاری کوچک

- ارائه پیشنهادات در خصوص طرح بهبود فضای کسب و کار از پنجره کارآفرینی به مجلس شورای اسلامی

۵- برنامه‌ریزی برای ایجاد و گسترش صندوق‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر برای توسعه حمایت از کارآفرینان (VC) با هدف تامین منابع مالی موردنیاز طرح‌های کارآفرینی باهسته نوآوری و روانسازی ارائه تسهیلات موردنیاز به کارآفرینان، محققان و مخترعان

در این زمینه نیز آیین‌نامه و اساسنامه پیشنهادی تاسیس صندوق خطرپذیر تهیه و به هیات محترم دولت ارسال گردید. پس از برگزاری جلسات متعدد با کمیسیون علمی، تحقیقاتی و فناوری دولت مقرر شد با توجه به ارتباط موضوعی، طی همکاری با سازمان بورس اوراق بهادار، موضوع فوق پیگیری و انجام شود.

بدون شک مهم‌ترین آثار توسعه کارآفرینی و اقدامات فوق، افزایش نوآوری، ارتقای سطح فناوری، افزایش تعداد ثبت اختراعات و ابداعات، تولید دانش فنی، ایجاد اشتغال و توسعه SMEها، تولید و توزیع درآمد در سطح جامعه است که در نتیجه می‌تواند افزایش ثروت ملی را در بر داشته باشد. از این رو توسعه کارآفرینی به عنوان یک استراتژی کلان، در یک جامعه مستلزم افزایش و یا بهبود ادراکات، گرایش‌ها و رفتار کارآفرینانه در کلیه سطوح فردی، تیمی، سازمانی، صنعت و ... به ویژه در سطح ملی است.

دولت برای کاهش اطاله بوروکراسی برای شروع به کار بنگاه‌ها و یا معافیت‌های مالیاتی آنها چه اقداماتی صورت داده است؟

دولت برای کاهش اطاله روند بوروکراسی در شروع کسب و کار (ایجاد بنگاه‌های اقتصادی) نسبت به ایجاد سامانه‌های خدمات الکترونیک در دستگاه‌های اجرایی ذیربط اقدامات موثری انجام داده است. در این زمینه می‌توان به موارد زیر اشاره نمود.

- ایجاد سامانه صدور مجوزهای تاسیس بنگاه‌ در وزارتخانه‌های صنعت، معدن و تجارت و جهاد کشاورزی که این دو وزارتخانه می‌توانند از طریق سامانه رصد هم نسبت به روند صدور مجوزها تسریع نمایند و هم‌اینکه از صدور مجوزهای تکراری در یک بخش و نبود ظرفیت استانی جلوگیری به عمل آورند.

- ایجاد سامانه به روز رسانی ظرفیت تولیدی استان‌ها در راستای اطلاع‌رسانی به صاحبان بنگاه‌های اقتصادی

- ایجاد بورس ظرفیت‌های سرمایه‌گذاری در هر استان

همچنین در راستای تسهیل در روند شروع کسب و کار وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی اقدام به بازنگری و اصلاح قانون کار برای ایجاد سهولت در امر استخدام و اخراج نیروی کار نموده است.

و در بخش معافیت‌های مالیاتی، دولت از طریق امکان ایجاد بنگاه‌های اقتصادی در شهرک‌های صنعتی و شرکت‌های فناوری به تاسیس‌کنندگان این واحدهای تولیدی، امکان برخورداری از مزایای این شهرک‌ها نظیر معافیت‌های مالیاتی، عوارض ساخت و ساز، معافیت از پرداخت تمام یا بخشی از اجاره و پرداخت بهای حق بهره‌برداری ازتاسیسات و امکانات زمین تخصیصی را به صورت نقد و اقساط می‌دهد، از سوی دیگر با پرداخت یارانه اشتغال براساس میزان افراد شاغل در این بنگاه‌ها در جهت کمک به کاهش هزینه‌های بنگاه‌ها اقدام می‌نماید.