[ مسعودرضا طاهری ]
یادآوری این نکته که در گزارش ۹ماهه بانک مرکزی در سال ۸۶ پس از بخش مسکن بیشترین بازدهی قیمت و سود مربوط به دادوستد سکه بهار آزادی بوده است،‌ اهمیت توجه بیشتر به روند قیمت‌ها و دلایل افت و خیز آن در بازار داخلی و همچنین تاثیرات بحران مالی آمریکا و در پی آن نوسان قیمت سهام در بورس‌های دنیا بازتاب در بازار ارز و سرازیر شدن فشارهای قیمت به بازارهای کالا به ویژه فلزات رنگی را دو چندان می‌کند.

بررسی روند تغییرات قیمت 9 ارز عمده و سکه های بهار آزادی به علاوه بهای جهانی طلا به ویژه نرخ فروش آنی هر اونس طی سال 86 در بازار داخلی نتایج جالب توجهی را به دست می‌دهد. طی این سال بیشترین افزایش قیمت در بازار ارز به ترتیب به لیر ترکیه با 24/18درصد، دلار کانادا با 20/16درصد، صد ین ژاپن با 54/13درصد، یورو با 22/11درصد، دینار عراق با 94/6درصد، درهم امارات با 18/1درصد و در نهایت به دلار آمریکا با 32/0درصد رشد مربوط بوده است.
در عوض در این دوره پوند انگلیس ۲۶/۰درصد از ارزش خود را از دست داده است. در سال ۸۶ تا دهم اسفندماه هم راستا ‌با نرخ رشد ۳۳/۴۲درصدی بهای جهانی طلا، انواع سکه بهار آزادی و مثقال طلای ۱۷ عیار رشد چشمگیری داشته‌اند. مقایسه قیمت دهم اسفند ماه ۸۶ با نرخ پایان فروردین این سال نشان می‌دهد که سرمایه‌گذاران بازار سکه بعضا فراتر از ۵۰درصد سود برده‌اند. بیشترین نرخ بازده در این بین مربوط به ربع سکه بوده است.
طی مدت یاد شده بهای فروش هر قطعه ربع سکه از 42هزار تومان به 64500 تومان رسید که 57/53درصد منفعت را نصیب خریداران خود کرده است. نیم سکه نیز از قیمت 78200 تومان در پایان فروردین 86 به نرخ 113هزار تومان رسید که در این مدت 50/44درصد رشد قیمت داشته است. پس از آن سکه بهار آزادی طرح جدید با 87/43درصد رشد از میزان 155هزار تومان در پایان فروردین به مبلغ 223هزار تومان در دهم اسفند ماه به خریداران عرضه شد و در نهایت سکه طرح قدیم با 69/42درصد بازدهی قیمت در دهم اسفند ماه 86 به نرخ باور نکردنی 254هزار تومان رسید. این در حالی است که هر قطعه سکه طرح قدیم در پایان فروردین ماه 86 با نرخ 178هزار تومان به متقاضیان عرضه می‌شد. طی سال 86 کسانی که بر روی طلای آب شده (مثقال 17 عیار) سرمایه‌گذاری کرده بودند توانستند تقریبا 74/40درصد سود ببرند. از جمله دیگر مواردی که می‌توان از اعداد و ارقام این جدول فهمید آن است که در 5 ماه اول سال با توجه به قیمت دلار در بازار آزاد و نرخ هر اونس طلا برای فروش فوری حبابی در بازار سکه وجود نداشته و علاوه بر ارزش ذاتی طلای موجود در هر سکه بهار آزادی بین 5 تا 7هزار تومان حق‌الضرب و سود متعارف بازار منظور شده است. در پایان شهریور حتی این ارقام نیز از ارزش‌های بازاری سکه کسر شده است.
بهای هر قطعه سکه بهار آزادی در پایان مهرماه با نرخ ذاتی طلای موجود در آن تقریبا ۱۰هزار تومان فاصله داشت. در پایان ماه‌های آبان، آذر و دی این رقم به ترتیب ۸هزار تومان، ۶هزار تومان و ۴هزار تومان بالاتر از ارزش تعریف شده بوده است. در پایان بهمن و دهه اول اسفند این فاصله به ترتیب در حدود ۱۲هزار تومان و ۱۰هزار تومان بوده است.
افزایش تقاضای جهانی برای تولید جواهرآلات و مصارف صنعتی و پزشکی در هند و چین، کاهش تولید طلا در معادن آفریقا، آمریکا، استرالیا و پرو از جمله عوامل بلندمدت و کاهش نرخ بهره دلار در فدرال رزرو از میزان 25/5درصد به 3درصد در پی بحران‌های مالی و اعتباری در آمریکا همچنین افزایش بهای نفت، کاهش آمار اشتغال در آمریکا، افت شاخص اعتماد مصرف‌کننده و کاهش تولیدات صنعتی در این کشور، کاهش شدید ارزش دلار در مقابل یورو، نوسانات ناشی از انتظارات تورمی و انتظارات کاهش بیشتر نرخ بهره، تلاش آمریکا برای مقابله با کسری تراز تجاری در مقابل چین، تصمیمات پیاپی بانک‌های مرکزی دنیا و صندوق بین‌المللی پول برای فروش ذخایر طلا، بازدارندگی نرخ 25/5 بازدهی اوراق قرضه خزانه‌داری آمریکا، استقراض ین و خرید ارزهایی با نرخ بهره بیشتر (Coarry Trad) و رشد ارزش ین ژاپن در مقابل دلار، افزایش شدید بهای انواع کالاهای استراتژیک (Ommodities)، ترس بانک‌مرکزی اروپا از کاهش نرخ بهره یورو به دلیل نگرانی از فشارهای تورمی، تداوم مشکلات بازار مسکن در آمریکا، زمزمه تغییر ترکیب ذخایر ارزی کشورهای عضو اوپک، ترور بی‌نظیر بوتو و نگرانی شدید از رکود اقتصادی آمریکا جملگی دلایل کوتاه‌مدت موثر بر نوسان نرخ طلا از حد 685دلار در پایان فروردین 85 تا 975دلار در دهم اسفند ماه بوده است.
در این میان افزایش تقاضای داخلی بر قیمت انواع سکه‌ها و ارزهای مورد معامله در بازار داخلی را نیز نباید از نظر دور داشت. چشم‌اندازا قیمت جهانی طلا رسیدن به ۱۰۰۰دلار در کوتاه مدت و رسیدن به ۱۵۰۰دلار تا پایان سال ۲۰۰۸ است. چراکه ارزش واقعی طلا در بازارهای جهانی به گفته برخی از کارشناسان با توجه به نرخ رشد تورم نسبت به سال ۱۹۸۰ رقمی در حدود ۲۲۲۷ دلار است. از سویی گفته می‌شود ین ژاپن پتانسیل قوی‌تری برای بیشترین بازدهی در سال ۲۰۰۸ را دارا است.