گروه بورس- حدیث موسوی: روز گذشته بیست و سومین نشست صبحانه کاری بازار سرمایه با محوریت «پتانسیل‌ها و فرصت‌های برجام در بازار سرمایه» به همت کانون نهادهای سرمایه‌گذاری برگزار شد. در این نشست مواردی همچون تشریح تمامی تحریم‌های اقتصادی و غیراقتصادی اعمال شده از سوی کشورهای غربی در مسیر پرونده هسته‌ای ایران، جدول زمان‌بندی لغو تحریم‌ها پس از توافق هسته‌ای، لزوم تغییر قرارداد بازارهای مالی کشور متناسب با قواعد روز دنیا و توجه و اهتمام بیشتر فعالان بازار سرمایه به انجام یکسری اقدامات اصلاحی برای جذب سرمایه‌گذاران خارجی پس از رفع تحریم‌ها در فصل پایانی سال جاری مهمترین سرفصل‌های مورد بحث از سوی سخنرانان بود.


سیروس ناصری، سفیر سابق ایران در سازمان ملل و عضو اقتصادی تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای در این نشست گفت: از ابتدا اصلی‌ترین موضوع در روند مذاکرات هسته‌ای ایران و غرب نحوه نگارش متن برجام به گونه‌ای بود که بتواند در دوره زمانی طولانی مدت کاربرد داشته باشد. از این رو برای رسیدن به این مهم تیم مذاکره‌کننده کشورمان راه دشواری در پیش‌رو داشت؛ چراکه از ابتدای مذاکرات می‌دانستیم رئیس‌جمهوری آمریکا اختیار لغو همه تحریم‌ها را نداشته و بخشی از اعمال نفوذ روی این بحث در اختیار کنگره باقی خواهد ماند. عضو سابق تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای ادامه داد: از دیگر مشکلات موجود، این بود که مقرر شد تحریم‌های اولیه درخصوص ارتباط موسسات حقیقی و حقوقی با ایران لغو نشود. این در حالی است که تحریم‌های آمریکا در قالب یک مجموعه بود و این امر، لغو همگی آنها را با مشکل همراه کرده بود. وی بیان کرد: هر دو طرف به دنبال این بودند که اگر طرف مقابل به تعهدات خود عمل نکرد، امکان بازگشت داشته باشند و با صرف زمان زیادی Snap back طراحی شود.


وی تاکید کرد: در مجموع آنچه در برجام آمده به اندازه کافی از استقرار روابط عادی ایران و اروپا خبر می‌دهد و راه را برای همکاری با موسسات حقیقی و حقوقی فراهم می‌کند.


وی پیشنهاد داد تا شرکت‌ها و موسسات از هم‌اکنون صحبت‌ها و مذاکرات خود را با طرف‌های خارجی آغاز کنند و مباحث مقدماتی را انجام دهند تا بعد ازجمع بندی، قرارداد ببندند و ظرف دو، سه ماه شاهد قراردادهای قطعی باشیم. ناصری با اشاره به اینکه طرف‌های خارجی مایلند به نوعی خودشان را در مقابل بازگشت احتمالی تحریم‌ها بیمه کنند، گفت: شرکت‌های ایرانی نباید اجازه دهند که موضوع Snap back طرف ایرانی را تضعیف کند، چرا که می‌تواند رویه‌ای برای سایر قراردادها شده و حتی به مذاکرات مجدد بینجامد. وی تاکید کرد که تمامی موسسات حقوقی مراقب مفاد قراردادهای خود باشند و در صورت نیاز با مسوولان وزارت امور خارجه مشورت کنند تا آنها با قواعد راهنما کار را تسهیل کنند.


این دیپلمات ایرانی با اشاره به اینکه اراده طرف مقابل، برداشتن تحریم‌ها است، خاطرنشان کرد: چشم‌انداز کلی مثبت است و تحولات هم سریع خواهد بود و امید می‌رود تا شاهد ورود پول و سرمایه به داخل کشور باشیم تا عاملی برای رفع رکود و توسعه و ایجاد رونق باشد.


تعریف قراردادهای مالی جدید برای جذب سرمایه‌های خارجی

عضو هیات مدیره شستا که به تازگی به مدیر عاملی شرکت کشتیرانی جمهوری اسلامی نیز منصوب شده است در این نشست به بیان مواردی که برای جذب سرمایه‌گذار خارجی حائز اهمیت است پرداخت. محمد سعیدی با بیان اینکه توافق هسته‌ای یک رویداد تاریخی و بی سابقه در 35 سال پس از انقلاب اسلامی محسوب می‌شود، گفت: بر‌اساس متن برجام، روابط ما با دنیای غرب به حالت عادی برمی گردد اما مشکلی که در این میان وجود دارد حرکت کُند بخش خصوصی و دولتی در وفق دادن خود با شرایط جدید و البته نداشتن آگاهی از تمامی زوایای تحریم‌ها است.


به گفته سعیدی، تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای در آغاز گفت‌وگوها آگاهی کامل از تمامی زوایای تحریم‌ها نداشت، بلکه در طول مذاکرات با ابعاد این مساله آشنایی پیدا کرد. وی با تقسیم‌بندی تحریم‌ها در لایه‌های زیرین و بیرونی بیان کرد: متاسفانه درباره لایه‌های زیرین تحریم‌های اتحادیه اروپا و آمریکا اطلاعات تیم مذاکره‌کننده کم بود و آگاهی درخصوص زوایای این مساله در مسیر گفت‌وگوها حاصل شد. مدیرعامل کشتیرانی ادامه داد: در حال حاضر نکته قابل توجه این است که ما نیز به‌عنوان نهاد سرمایه‌گذار هنوز آمادگی لازم برای استفاده از ظرفیت فراهم شده پس از لغو تحریم‌ها را نداریم تا برای ماه‌های فوریه و مارس که این مهم به مرحله اجرا در می‌آید آماده باشیم. وی با اشاره به اهمیت تغییر مدل قراردادهای جذب سرمایه‌گذار خارجی گفت: در بخش دولتی و خصوصی مدل‌های قراردادی جدید تنظیم نشده و این در حالی است که اگر به مدد توافق هسته‌ای و لغو تحریم‌ها شرکت‌هایی نظیر توتال، شل و... وارد بازارهای کشور شوند، به درستی نمی‌دانیم چه مدل قراردادی باید وجود داشته باشد تا مطابق با قواعد روز دنیا باشد، در واقع مدل‌های قرارداد حال حاضر با ۱۰ سال قبل فرق کرده است.


مدیرعامل کشتیرانی با بیان اینکه عدم آمادگی لازم برای تنظیم قراردادهای سرمایه‌گذاری نقطه ضعف اساسی در جذب سرمایه‌گذار خارجی در شرایط فعلی محسوب می‌شود، گفت: با مذاکرات خوبی که انجام شده به مرور زمان و با خواست طرفین، روابط میان ایران و کشورهای غربی متحول می‌شود که باید از امروز خود را برای برای چنین روزهایی آماده کرد. سعیدی تاکید کرد: نوع روابط مالی، مشارکت‌های بانکی و بیمه‌ای نسبت به 10 سال قبل تفاوت معناداری را تجربه کرده است، از این رو باید یک مجموعه کامل قراردادی مبتنی بر حقوق مالی - بیمه‌ای متناسب با شرایط روز دنیا، تنظیم و تدوین شود تا مبنای قرارداد ما با سرمایه‌گذاران خارجی قرار گیرد. مشاور رئیس کل سازمان سرمایه‌گذاری و کمک‌های اقتصادی و فنی ایران به‌عنوان یکی دیگر از سخنرانان نشست روز گذشته فعالان بازار سرمایه بیان کرد: در حال حاضر میزان سرمایه سرمایه‌گذاران خارجی در بورس نیم میلیارد دلار است که این مبلغ حدود نیم درصد سرمایه کل بورس ایران را شامل می‌شود؛ در حالی‌که مطابق با اصول و قواعد ملی این عدد قابلیت افزایش تا 20 درصد را نیز دارد.

وی گفت: کارگروهی با هدف جذب سرمایه‌گذاری خارجی تشکیل شده که موانع پیش روی جذب سرمایه‌گذاری خارجی را اعم از مستقیم و غیرمستقیم برطرف کند.


در واقع باید بررسی کرد خلأ موجود در مسیر جذب سرمایه‌های خارجی ناشی از موانع قانونی بوده یا ناشی از سلیقه‌های متفاوت در ادوار گذشته که با رفع این ابهامات می‌توان بازار را با سرمایه‌های خارجی به خوبی پیوند داد.


طاهرفر ادامه داد: در حوزه فاینانس با بانک‌های فاینانس‌کننده نمی‌توان به شیوه گذشته وارد مذاکره شد، امروزه این مسیر تغییر کرده و در دو سال آینده شاهد پیشرفت‌های زیادی در اقتصاد خواهیم بود؛ اما در کنار عزم جدی نیاز به شیوه‌های جدید برای جذب سرمایه‌گذار خارجی وجود دارد که از این امکان و ظرفیت فعلی به درستی استفاده شود.


وی با بیان اینکه وضعیت فعلی شرکت‌ها در ارائه گزارش باید تغییر کند، بیان کرد: سرمایه‌گذار خارجی با شیوه فعلی گزارش‌دهی مالی کنار نمی‌آید و برای آنکه بتوانیم بورس را برای سرمایه‌گذاران خارجی جذاب کنیم باید حداقل‌هایی چون راه‌اندازی سایت انگلیسی شرکت‌ها، دو زبانه شدن کدال، توان تحلیل به زبان انگلیسی و راه‌اندازی دفاتر خارج از کشور برای شرکت‌ها، نهادهای مالی و سرمایه‌گذار را در دستور کار برنامه‌های خود قرار دهیم.