چهره‌های بازار
فرهنگ‌ساز بورس
گروه بورس - مجید اسکندری: حدود نیم قرن از تاسیس بازار سرمایه کشور می‌گذرد اما این بازار هنوز نتوانسته است آنطور که باید جایگاه واقعی خود را در اقتصاد کشور بیابد. یکی از دلایل توسعه‌نیافتگی بورس را باید در عوامل فرهنگی جست و بخش مهمی از راهکارهای توسعه این بازار نیز از این مسیر می‌گذرد. در چند سال اخیر تلاش‌های ارزنده‌ای در این عرصه صورت پذیرفته به گونه‌ای که می‌توان امیدوار بود در آینده‌ای نزدیک بورس جای خود را در اقتصاد خانواده‌ها بیابد.
زمانی تالار حافظ جز چند بازنشسته، مهمان دیگری نداشت و خرید سهام، فعالیتی غریب بود اما امروزه هر ایرانی می‌تواند از طریق تلفن همراه خود با بازار سهام مرتبط شود و اوراق بهادار را خرید و فروش کند. بخشی از این موفقیت ناشی از پیشرفت تکنولوژی و بخشی دیگر مرهون تلاش‌های مردی است که می‌توان او را «آغازگر فرهنگ‌سازی در بورس» نامید. سیدمجتبی فنایی، معلمی دلسوز، تلاشگر با پشتکاری وصف‌ناپذیر است که توانسته است مردم عادی را نیز با بازار سرمایه پیوند دهد. کودکان و نوجوانانی که تا چند سال دیگر سکان بازار سرمایه را در دستان خود خواهند گرفت بورس را از قصه‌ها و انیمیشن‌هایی آموخته‌اند که او در تهیه آنها نقش اصلی را داشته است.
فنایی متولد ۱۳۳۹ فسا است که تحصیلات عالی خود را در مقطع کارشناسی اقتصاد به پایان رسانده است. او کار تدریس را از سال ۶۰ به عنوان دبیر اقتصاد آغاز کرد و پس از یک دهه تدریس، به عنوان مدیر گروه اقتصاد دفتر برنامه‌ریزی و تالیف کتاب‌های درسی وزارت آموزش و پرورش، به تالیف کتاب‌های درسی پرداخت. کتاب‌های اقتصاد دبیرستان در رشته‌های علوم انسانی، حسابداری و فنی و حرفه‌ای اداری- مالی حاصل فعالیت او در این بخش است.
راهنمای تدریس اقتصاد، راهنمای کتاب اقتصاد و تست‌های چهار گزینه‌‌ای استاندارد از دیگر کتاب‌هایی است که فنایی برای دانش‌آموزان و معلمان به رشته تحریر درآورده است.
او از سال ۷۷ به عنوان مسوول شورای برنامه‌ریزی درسی اقتصاد وزارت آموزش و پرورش انتخاب شد و به فعالیت خود در عرصه آموزش ادامه داد. فنایی همچنین به عنوان مجری طرح‌های ملی آموزش اقتصاد، ناظر مجموعه خودآموز اقتصاد (آموزش از راه دور)، طراح سوالات آزمون‌های گزینه دو، تهیه‌کننده راهنمای برنامه درس اقتصاد شناخته می‌شود.او در سال ۸۷ به عنوان معلم برتر منطقه دو آموزش و پرورش تهران شناخته شد و در سال ۸۱ نیز سومین جشنواره کتاب‌های آموزشی رشد را داوری کرد.فنایی پس از آنکه در کتاب درسی اقتصاد دوره دبیرستان، فصلی را به بورس اختصاص داد برای تهیه یک عکس از فضای بازار سرمایه به بورس آمد و این ورود، آغاز یک تحول فرهنگی در بازار سرمایه کشور را رقم زد.
او در این زمان طرحی برای فرهنگ‌سازی و آموزش عمومی بورس تهیه و به دکتر عبده‌تبریزی، دبیرکل وقت بورس ارائه و در جلسه‌ای با وی این برنامه را تشریح کرد. عبده در آن زمان بر این باور بود که اگر پنج درصد این طرح، محقق شود کافی است اما فنایی معلمی بود که اعتقاد داشت: «آموزش زمانی به نتیجه می‌رسد که به رفتار تبدیل شود.»
از دیدگاه او بورس جایگاهی برای رفتار عموم بود بنابراین احساس می‌کرد که اگر اطلاعات بازار سرمایه به عموم مردم منتقل شود، شاهد یک تحول رفتاری خواهیم بود که هم در زندگی فردی و هم در اقتصاد کشور، تاثیر بسزایی خواهد گذاشت.
فنایی در این باره می‌گوید: هنگامی که وارد بورس شدم، خلأها و کمبودها را احساس کردم و خود برای پر کردن این خلأها وارد عمل شدم. تهیه برنامه‌های آموزشی برای گروه‌های مختلف سنی، شناسایی افراد موثر بر فرهنگ و اشخاص فرهنگ‌ساز، شناسایی مراکز فرهنگ‌سازی و موثر بر فرهنگ مثل آموزش و پرورش، فرهنگسراها، ادارات آموزش و پرورش، سازمان‌ها و... در مرحله نخست صورت پذیرفت و در مرحله بعد با مراکز یادشده ارتباط برقرار کرده و آموزش‌های دوره‌ای را با آنها آغاز کردیم و سعی بر این بود که مباحث و مطالب مناسب و فراخور حال آنها تهیه و ارائه شود.وی ادامه می‌دهد: به منظور تشویق افراد سعی شد برنامه‌ها به گونه‌ای جذاب باشد که در این راستا مسابقات مقاله‌نویسی و کتاب‌خوانی در زمینه بازار سرمایه طراحی و اجرا شد.
همچنین ابزارهای آموزشی مختلف و متنوعی از مقطع پیش‌دبستانی به بالا طراحی شد و در اختیار علاقه‌مندان قرار گرفت.فنایی درخصوص دلایل ضعف فرهنگ سرمایه‌گذاری در کشور می‌گوید: هر نهادی که مخاطبانش مردم باشند، اولین رسالتش این است که فلسفه وجودی خود را برای مردم تشریح کند و با توجه به اینکه این نهادها برای پاسخ به نیازهای جامعه تشکیل شده‌اند، توانمندی‌های آنها برای پاسخ به نیازها باید تشریح شود.
وی معتقد است: اگر مردم بدانند برای پاسخ دادن به نیازهایشان، مراکز قانونمندی مانند بورس وجود دارد خود به خود برای آگاه شدن، برقراری ارتباط و مشارکت با این مراکز اقدام می‌کنند.
فنایی تاکید می‌کند: به نظر می‌رسد، بورس در چند سال قبل باوجود حضور چشمگیر، هیچ حرکت موثری در این مسیر نداشته و هیچ گامی برای تسهیل این مسیر بر نداشته است البته از زمانی که فعالیت‌های آموزشی بورس، آغاز شده پاسخ مناسب دریافت شده است.او درباره عملکرد نهادهایی چون رادیو، تلویزیون، وزارت آموزش و پرورش و وزارت فرهنگ و ارشاد درخصوص گسترش فرهنگ بورس می‌گوید: از آنجا که در کشور، با فقدان آموزش عمومی اقتصاد مواجه بوده‌ایم و نهادهای اقتصادی کشور نیز به این امر توجه نداشته‌اند که نهادهای آموزشی و فرهنگی وظایفی در این راستا دارند، ضعف در این حوزه مشهود است.فنایی خاطرنشان می‌کند: سازمان‌های اقتصادی باید از نهادهای آموزشی یاد شده تقاضا می‌کردند که سهم معرفی فعالیت ما در مجموعه برنامه‌های شما چیست؟ اگر مراکز فرهنگ‌ساز با چنین سوالاتی مواجه می‌شدند، برای کسب اطلاعات و دانش در این زمینه اقدام می‌کردند و علت اصلی که این مراکز به بحث‌های آموزش اقتصاد نمی‌پردازند این است که اطلاعات لازم را در حوزه‌های اقتصاد ندارند. بنابراین سازمان بورس دوره‌های آموزش رایگان برای کارشناسان، مدیران و کارمندان این سازمان‌ها برگزار می‌کند.فنایی بر این باور است که مفاهیم بورس برای مردم جذاب است و می‌توان از طریق آموزش مباحث اقتصادی به آنها امکان مشارکت موثر آنها را در بورس فراهم کرد.اختصاص فصلی از کتاب‌های درسی اقتصاد دبیرستان به بورس، درج عکس‌هایی از فضای بازار سرمایه و پیام‌هایی مربوط به آن در پشت جلد کتاب‌ها، ارائه طرح اولیه به آموزش و پرورش درخصوص شناسایی نیازهای مرتبط با مردم و بازار سرمایه، اعلام آمادگی همکاری با رادیو و تلویزیون از دیگر فعالیت‌های این معلم پرتلاش است.فنایی در حوزه بورس کتاب‌های خودآموز بورس، برای آینده، بورس در ۲۰ دقیقه، چگونه یک سرمایه‌گذار آگاه باشیم؟ قصه قلک من، راه درآمد من و چند کتاب دیگر را تالیف کرده است.او از سال ۸۳ تاکنون مسوول برگزاری دوره‌های آموزشی بورس بوده و تا سال ۸۶ به عنوان کارشناس مرکز تحقیقات و توسعه بازار سرمایه فعالیت کرده است.فنایی از سال ۸۶ تا ۸۹ کارشناس مدیریت پژوهش، توسعه و مطالعات اسلامی سازمان بورس و اوراق بهادار و از سال ۸۹ تا ۹۰ معاون شرکت اطلاع‌رسانی و خدمات بورس بوده است.او در سال ۸۶ به عنوان مجری برتر فرهنگ‌سازی در بازار سرمایه ایران، در سال ۸۹ به عنوان مولف برتر نخستین جشنواره برترین‌های بازار سرمایه ایران و در سال ۹۰ به عنوان مولف برگزیده نهمین جشنواره کتاب‌های آموزشی رشد شناخته شد.
فنایی در حال حاضر مدیر فرهنگ‌سازی و آموزش شرکت اطلاع‌رسانی و خدمات بورس است.برای او و همه اهالی فرهنگ، موفقیت آرزو داریم.
ارسال نظر