جای خالی تحلیل در بازار سرمایه ایران

گروه بورس- رونق نسبی بازار سرمایه در ماه‌های اخیر گرایش سرمایه‌گذاران به فعالیت در این بازار را افزایش داده است. در این میان نقش تحلیل و موسسات مشاوره سرمایه‌گذاری به‌عنوان یکی از حلقه‌های مفقوده بازار سرمایه بیش از پیش خود را نشان می‌دهد.

دکتر علی رحمانی، مدیرعامل شرکت بورس، ضمن تشویق سرمایه‌گذاران به فعالیت در بورس از آنها می‌خواهد با تحقیق، مطالعه و استفاده از تحلیل‌های مناسب وارد این بازار شوند و از هرگونه هیجان و تصمیم‌های احساسی بپرهیزند.

این توصیه در شرایطی عنوان شده که متولیان بازار سرمایه تاکنون جای خالی موسسات مشاوره را در این بازار پرنکرده‌اند و تنها تعداد محدودی از کارگزاران بورس، به مشتریان خود خدمات مشاوره‌ای نیز ارائه می‌دهند.

از دیدگاه شاهرخ شریعتی، مهمترین نقش تحلیل‌گران در بازار سرمایه، نتیجه‌گیری دقیق از اطلاعات است.

به دنبال عایدی‌های فزاینده

مدیر شرکت تحلیل‌گری پارس پرتفولیو درباره نقش تحلیل در بازار سرمایه به خبرنگار ما گفت: استانداردهای مالی و حسابداری حاکم بر شرکت‌های بورسی، آنها را ملزم به ارائه گزارش‌های دوره‌ای می‌کند که بخشی از این داده‌ها توسط حسابرسان کنترل می‌شود.

وی افزود: این گزارش‌ها به تحلیل نیاز دارد، زیرا گزارش حسابرسان ممکن است دوپهلو نوشته شود که این، ذات کار حسابرسی است اما نکات بسیار کلیدی در گزارش‌های حسابرسان وجود دارد که باید توسط کارشناس ارشد مالی بررسی و بازبینی شود.

شریعتی ادامه داد: نقش تحلیل‌گران این است که صورت‌های مالی ارائه شده را بررسی می‌کنند و نتیجه می‌گیرند که عایدی‌های شرکت مورد نظر در آینده، روند صعودی یا نزولی دارد؛ زیرا سرمایه‌گذار دنبال عایدی فزاینده‌ است.

شاخصه بازار کارا

این تحلیل‌گر بازار سرمایه وجود کارشناسان ارشد مالی در حوزه بورس را یکی از شاخصه‌های بازار کارا خواند و گفت: به دلیل تعطیلی مقطعی رشته مدیریت مالی در دانشگاه‌های کشور، نسل جوان کارشناسان ارشد مالی از سال ۸۳ به بعد وارد بازار شدند که این کارشناسان بازار، رویکرد جدیدی نسبت به نسل ماقبل خود فعالیت می‌کنند.

وی افزود: کارشناسان ارشد مالی با انبوهی از اطلاعات پراکنده مربوط به ۴۰۰شرکت بورسی روبه رو هستند که باید طبقه‌بندی شود و این طبقه‌بندی با استفاده از نرم‌افزارهای ویژه‌ای امکان‌پذیر است و به کارشناسان این امکان را می‌دهد که صورت‌های مالی را در کوتاه‌ترین زمان ممکن بررسی و پیشنهادهای مناسب را به سرمایه‌گذاران ارائه کنند.

تحلیل‌گران، قوی‌ترین بخش بازار

شریعتی درباره کارکرد انواع تحلیل در بازار سرمایه گفت: تحلیل بنیادی (فاندامنتال) بر اساس اطلاعات اولیه و اساسی بنا شده و تحلیل تکنیکال بر اساس دنبال کردن کشش عرضه و تقاضا در قیمت‌ها و راه‌اندازه‌گیری فشار خریداری و فشار فروشندگی که به دلایل مختلف (تصمیمات سیاسی، اقتصادی و مدیریتی) وارد می‌شود و انعکاس آنها بر قیمت‌ها، استوار است. وی خاطرنشان کرد: امروزه در بازارهای سرمایه کارا، تحلیل بنیادی و تکنیکال در کنار تحلیل‌های سیاسی و استراتژیک یک تیم منسجم تشکیل می‌دهند که تحلیل‌های آنها متمایز از تحلیل‌گران بنیادی یا تکنیکی است.

این کارشناس ارشد بازار ادامه داد: اگر این گروه‌های تحلیل‌گر با هدف استفاده از تخصص‌های مختلف در کنار یکدیگر، شکل بگیرد، می‌توان گفت قوی‌ترین بخش بازار تشکیل شده است.

تحلیل در کنار دادوستد

شریعتی سپس درباره جایگاه تحلیل‌گران در بازارهای مالی دنیا و کشور ما گفت: در بازارهای دنیا، کارگزاران (بروکرها) دارای تیم‌های تحلیلی هستند و ارائه تحلیل جزو سرویس‌‌دهی آنها به مشتریان است اما در ایران، بین کارگزاران و تحلیل‌گران شکافی وجود دارد و تنها چند کارگزار محدود، به تحلیل نیز می‌پردازند و تلاش می‌کنند خود را در این زمینه تقویت کنند.

وی افزود: کارگزاران اولین کسانی هستند که به دلیل اینکه مسوولیت رونق بازار را برعهده دارند و بازارسازند، باید تحلیل‌گران خوبی هم باشند.

ابزار ناقص

مدیر پارس پرتفولیو سپس گفت: استانداردهای حسابداری ایران و دنیا تفاوت دارد و در دنیا این استانداردها به روز است، بنابراین تحلیل‌گران منتظر گزارش سه ماهه که با دو ماه تاخیر ارائه نشده، نمی‌مانند.

از سوی دیگر به دلیل اینکه جریان اطلاعات، مشخص است، تحلیل‌گران در گزارش‌های مقایسه‌ای خود از ابزارهای خوبی استفاده می‌کنند و ابزارهای مالی در این سیستم، معنی پیدا می‌کند.

شریعتی اضافه کرد: در کشور ما، بسیاری از اطلاعات یا وجود ندارد یا در صورت وجود، تجربه استفاده از آنها وجود ندارد، به عنوان مثال از «جریان وجوه نقد» به شکل کاربردی در سرمایه‌گذاری استفاده نمی‌شود.

به عبارت دیگر شرکت‌های ما براساس مدل‌های پیشرفته ارزیابی نمی‌شود؛ زیرا ابزار وجود ندارد. وی اظهار کرد: اگر متولیان بازار سرمایه نسبت به بهینه‌سازی استانداردهای حسابداری اقدامات پایه‌ای را شروع کنند، می‌توان امیدوار بود تا پنج سال آینده با انقلابی در بازار سرمایه روبه‌رو شویم.

این تحلیل‌گر بازار سپس گفت: ما باید مدل‌های ارزیابی بهتر و متعددتری را به کار گیریم و برای هر تیپ شرکت، یک مدل بررسی و روش تحلیل داشته باشیم و برای این کار نیازمند استانداردهای حسابداری جدیدی هستیم.

داد و ستد در کنار تحلیل

ممکن است این سوال برای برخی به وجود بیاید که آیا تحلیل‌گران، که سهمی را برای خود می‌خرند، اطلاعات مربوط به آن را در اختیار سرمایه‌گذاران نیز قرار می‌دهند؟

شریعتی در پاسخ به این سوال خبرنگار ما گفت: تلاش ما در ارائه تحلیل‌ها این است که اعتماد را افزایش دهیم، زیرا که اگر سرمایه‌گذاران، خطایی از ما ببینند یا نتیجه مطلوبی از تحلیل‌های ما نگیرند، به سمت ما نخواهند آمد.

وی افزود: وجود یک نهاد ناظر به عملکرد تحلیل‌گران می‌تواند از این شبهات جلوگیری کند. این تحلیل‌گر بازار به سهامداران توصیه کرد:

برای موفقیت در بازار، ابزار، دانش و انضباط لازم است و نباید اسیر هیجانات شد.

سهامداران نباید به مراجعه به سایت‌ها اکتفا کنند، بلکه باید از نرم‌افزارهای مرتبط با بازار سرمایه نیز استفاده کنند. یک سهامدار اگر تحلیل‌ها را همزمان از دو یا سه منبع به دست آورد، شانس موفقیت بیشتری در بازار خواهد داشت.

وی نقش مطبوعات را در سرمایه‌گذاری بسیار موثر خواند و گفت: تعامل تحلیل‌گران و مطبوعات برای بازار سرمایه، حیاتی است و به بازار جهت می‌دهد.