قیمت مس تا دو سال آینده همچنان بالا خواهد بود

اوایل ماه مه شرکت Billiton BHP اعلام کرد که قیمت مس تا دو سال آینده همچنان بالا خواهد بود.

به گزارش شرکت ملی صنایع مس ایران به نقل از متال بولتن شرکت معدنی شیلیایی Antofagasta گفت: رشد اقتصادی چین، هند و روسیه موجب می‌شود که قیمت مس در سراسر سال ۲۰۰۶ در سطح بالایی باقی بماند، واحد تحقیقات متال بولتن (MBR)، پس از آن که بازار سود ناچیزی را در اواسط ماه مه تجربه کرد، متوسط بهای مس در سال ۲۰۰۶ را اندکی بالاتر از ۷‌هزار دلار در هر تن پیش‌بینی کرد. عکس:‌منصور نمایشی

فاندامنتال‌ها بی‌نیاز از اثبات هستند: میزان تقاضای بالا، میزان ذخایر اندک و عرضه، دچار محدودیت شده است. بر اساس اعلام واحد تحقیقات متال بولتن، اختلاف بین میزان عرضه و تقاضای مس در سال ۲۰۰۵، برمبنای تخمین سازمان جهانی آمار فلزات (WBMS)، تنها ۱۵۰‌هزار تن بود، که یک‌درصد کاهش نشان می‌داد، زمانی که مجله متال بولتن زیر چاپ می‌رفت، میزان ذخایر جهانی مس در سطح ۱۶۰‌هزار تن تثبیت شد.

با این وجود، عرضه مس در سال گذشته، حدود ۵‌درصد افزایش یافت و در حال حاضر نیز بازار کم و بیش به تعادل رسیده است. قیمت نقدی این فلز، همچنان نسبت به نوسانات ناچیز میزان ذخایر، حساس و آسیب‌پذیر می‌باشد، اما آینده (بلند مدت) مس بستگی به عرضه جدید دارد.

تقاضا

چین همچنان بزرگ‌ترین مصرف‌کننده مس جهان است. براساس اعلام WBMS، سال گذشته میزان مصرف مس در این کشور به ۶۴/۳‌میلیون تن رسید که ۲۷۵‌هزار تن بیشتر از میزان مصرف مس در سال ۲۰۰۴ بود.

در میان چهار کشور عضو BRIC (برزیل، روسیه، هند، چین)، برزیل اندکی بیش از مقدار سال ۲۰۰۴ و هند حدود ۵۶‌هزار تن بیشتر از آن زمان مس مصرف کردند، در همین دوره، هند ۳۹۸‌هزار تن مس هم تولید کرد. همچنین با وجود عدم تولید مس در روسیه، شاهد افزایش میزان مصرفش بودیم که در نتیجه مانند چین برای تامین نیازهای صنایع رو به رشدش، صادراتش را کاهش داد.

گفتنی است این کشور با ۲۶۶‌هزار تن کاهش، صادراتش را به ۷۹۲‌هزار تن تقلیل داد. اما میزان رشد مصرف در کشورهای فوق با کاهش در برخی کشورهای عضو اتحادیه اروپا، آمریکا، تایوان و کره جنوبی تعدیل شد. رشد ۵‌درصدی تقاضای جهانی ممکن است به خودی خود چندان قابل ملاحظه نباشد، اما به گفته اندیکول، تحلیلگر واحد تحقیقات متال بولتن، سال گذشته خریداران مس به دلیل قیمت بالای آن، همچنین به علت خرید بیش از حد در آن سال، از خرید بیشتر صرفنظر کردند. بنابراین رشد ۵‌درصدی در یک سال، نسبتا قابل ملاحظه به نظر می‌رسد. به‌طور قطع رشد ۵‌درصدی چین و سایر کشورها، مانع کاهش مصرف مس در جهان مس بوده است. از سویی، این رشد ۵‌درصدی عامل مهم افزایش این میزان رشد در سال ۲۰۰۴ بود که در این راستا برای سال‌جاری نیز افزایش آن پیش‌بینی می‌شود.

در مجموع این دوره، دوره بسیار خوبی است. بیشترین مورد مصرف مس در بسیاری از کشورها، بخش ساخت سیم و کابل است. براساس اعلام انجمن بین‌المللی مس پرداخت شده (IWCC)، در سال ۲۰۰۵ چین حدود ۸/۲میلیون تن (۶۵/۲‌میلیون تن در سال ۲۰۰۴)، ژاپن ۷۴/۰‌میلیون تن (۷/۰‌میلیون تن در سال ۲۰۰۴) و آمریکا ۲‌میلیون تن (۷/۱‌میلیون تن در سال ۲۰۰۴) مس برای ساخت سیم و کابل به مصرف رساندند و این حالی است که داده‌های سال ۲۰۰۵ اروپا در زمان نگارش این گزارش این گزارش در دسترس نبود، اطلاعات موجود حاکی از آن است که در سال ۲۰۰۴ در این منطقه، ۵/۲‌میلیون تن مس به مصرف رسیده است. برآورد میزان تقاضای جهانی برای مس مختلف است: شرکت مس Jiangxi چین، یک رشد سالانه ۹‌درصدی را تا سال ۲۰۱۰ پیش‌بینی کرده، این در حالی است که سایرین برآوردهای متفاوتی دارند.

شرکت شلیایی Antofagasta مستقر در لندن، یک افرایش ۳۰‌درصدی را طی ۱۰ سال آینده پیش‌بینی کرده و شرکت استرالیایی Oxiana هم ۶۰‌درصد افزایش تا سال ۲۰۱۵ را پیش‌بینی می‌کند.

شرکت‌های بزرگ معدنی روی تخمین‌های محافظه‌کارانه تاکید دارند. شرکت BHP Billiton می‌گوید: ما میزان رشد تقاضا تا پایان دهه جاری را ۵/۳ تا ۴‌درصد در سال، پیش‌بینی می‌کنیم که به معنای سالانه ۶۰۰ تا ۸۰۰‌هزار تن مس اضافی است. اینگرید استرنبای (Ingrid Sternby)، تحلیلگر ارشد Braclys Capital معتقد است که چین همگام با افزایش درآمدها که موجب رشد تقاضا برای کالاهای مصرفی حاوی مس نیز می‌شود، روند توسعه زیرساخت‌ها را ادامه خواهد داد. خانم استرنبای می‌گوید: در گذشته افزایش تقاضا برای فلزات از سوی چین کمتر از حد واقعی برآورد می‌شد و ما معتقدیم که میزان تقاضای مس آن نیز کمتر از حد واقعی تخمین زده می‌شود. او می‌گوید: ممکن است دوره‌های گذرای کاهش تقاضا وجود داشته باشد، اما همچنان به رشد بازار در آینده امیدوار است.

چالش برای برآورده کردن تقاضا

سال گذشته اختلاف بین میزان عرضه و تقاضا حدود یک‌درصد بود. شرکت Securities Westhoues مستقر در لندن، در پاسخ به درخواست پیش‌بینی میزان این اختلاف در آینده، با پیش‌بینی یک رشد سالانه ۵‌درصدی برای عرضه جهانی مس می‌گوید: با توجه به میزان فعالیت‌های معدنی امروز، تا سال ۲۰۰۹ تنها ۷۲‌درصد از تقاضای جهانی مس برآورده خواهد شد.

در این میان، طرح‌های تعهد شده ۷‌درصد، توسعه احتمالی معادن قدیمی، ۸‌درصد و توسعه معقول معادن قدیمی نیز ۸‌درصد دیگر از میزان تقاضای جهانی مس را برآورده خواهند کرد و میزان اختلاف را به ۵‌درصد خواهد رساند که می‌توان آن را تنها با اجرای ۶ تا ۷ طرح بزرگ معادن جدید برطرف کرد. با استفاده از همین دستورالعمل، تا سال ۲۰۱۶ فاصله فوق به ۳۱‌درصد خواهد رسید که معادل ۳۰ معدن بزرگ جدید است.

Robyn Storer تحلیلگر Westhouse می‌گوید: تنها برای حفظ تعادل، ما به معادن بیشتری نیاز داریم و این امر به شرکت‌های بزرگ معدنی بستگی دارد. با این حال Storer می‌گوید: به دلیل ادغام‌های صورت گرفته که تعداد شرکت‌های معدنی را به ۱۳ تقلیل داده است. تنها طرح‌های واقعا بزرگ هستند که می‌توانند تاثیرگذار باشند که البته تعداد آنها هم بسیار اندک است.

شرکت BHP Billiton معتقد است که توسعه فعالیت‌هایش در دو معدن Spence و Escondida در شیلی، تنها طرح‌های بزرگ مس خواهند کرد که تا قبل از سال ۲۰۰۹ به مرحله بهره‌برداری می‌رسند. این شرکت می‌گوید: که بر اساس برنامه زمان‌بندی شده، تولید مس کاتدی در دو معدن فوق اواخر سال جاری آغاز می‌شود و تا پایان سال ۲۰۰۷ به ظرفیت کاملی خواهد رسید. با این حال، واحد تحقیقات متال‌بولتن (MBR) با ابراز تردید درباره پیش‌بینی‌های Storer، بر این باور است که ما در آغاز دوره‌ای قرار داریم که هر ساله با مازاد تولید مختصری همراه خواهد بود. کول می‌گوید: امسال تقریبا با تعادل همراه بوده و در سال‌های ۲۰۰۷ و ۲۰۰۸ ما شاهد مازاد تولید خواهیم بود.

عرضه

بیشترین میزان تقاضا برای مس خالص در سال ۲۰۰۵ از آن چین و روسیه بود. صادرکنندگان بزرگ مس هم زامبیا، اندونزی (اگرچه میزان صادرات کنسانتره بسیار بیشتر از مس خالص بود)، فیلیپین، پرو و شیلی بودند. در این میان صادرات پرو همچنان در حال افزایش است و به‌رغم کاهش صادرات شیلی، این کشور با صادر کردن حدود ۸/۲‌میلیون تن مس خالص و ۲/۲‌میلیون تن کنسانتره، هنوز هم بزرگ‌ترین صادرکننده مس جهان به شمار میرود. همچنین براساس اعلام WBMS، چین بزرگ‌ترین واردکننده مس خالص است. این کشور با واردات ۲/۱‌میلیون تن مس خالص که تنها اندکی بیش از میزان واردات سال ۲۰۰۴ بود، مقام نخست واردات این فلز از آن خود کرد. اما میزان واردات کنسانتره مس این کشور با افزایش بیشتری همراه بود و از ۷/۰‌میلیون تن به یک‌میلیون تن رسید. با این وجود، کند بودن روند عرضه مس جدید، تنها دلیل کمبود این فلز نیست. کول توضیح می‌دهد: طی چند سال اخیر به خاطر مجموع‌های از عوامل مختلف، تعداد قابل توجهی مانع و بی نظمی بر سر راه تولید به وجود آمده است که از آن میان می‌توان به این موارد اشاره کرد: محدودکردن میزان تولید توسط تولیدکنندگان، کمبود تجهیزات، مواد اولیه و مهارت (افراد ماهر). همان‌طور که پیش‌بینی می‌شد، کارگران از افزایش قیمت این فلز آگاه شده و خواهان سهم بیشتری هستند، به همین علت، مذاکرات و اعتصابات کارگری و تنگناهای فوق، موجب کاهش روند تولید می‌شود.

هیچ یک از مشکلات فوق تنها شامل صنعت مس نمی‌شود، واحد تحقیقات متال بولتن گزارش داد که سال گذشته تعدادی از کارخانه‌های ذوب مس به شکلی غیرعادی تعطیل شده‌اند. کول در این مورد می‌گوید: ما بر اساس ارزیابی‌هایمان معتقد بودیم که حداقل ۵۰۶‌هزار تن از تولیدات کارخانه‌های ذوب مس از بین رفته و حداقل ۲۲۴‌هزار تن دیگر هم به دلیل اعتصابات، حوادث و سایر زیان‌های پیش‌بینی نشده، از دست خواهد رفت. در سال‌جاری ما دوباره شاهد از بین رفتن مقادیر زیادی مس هستیم، اما این بار عمدتا در خود معادن چنین اتفاقی رخ خواهد داد.

انجمن بین‌المللی مس پرداخت شده (IWCC)، ظرفیت استفاده از کارخانه‌های ذوب در سال گذشته را اندکی پیش از ۸۰‌درصد اعلام کرد. با شروع مجدد فعالیت کارخانه‌های ذوب، مازاد تولید کنستانتره در حال تبدیل شدن به کسری است. مولیبدن (فلز همراه با آلیاژ مس که قیمتش مشابه قیمت مس است) نیز یکی از عوامل بازدارنده به شمار میرود.

کار و هزینه صرف شده برای استخراج هر چه بیشتر مولیبدن، موجب کاهش قیمت تولید مس شده است. شیلی بزرگترین تولیدکننده مولیبدن جهان است که پیش‌بینی می‌شود میزان تولید آن در سال جاری با ۴/۶‌درصد رشد به ۱۱۷‌میلیون پوند (حدود ۵۳‌میلیون تن)، افزایش پیدا کند.

از سویی، هزینه‌های استخراج نیز همچنان در حال افزایش می‌باشد، البته دلیل آن تنها افزایش هزینه‌های کارگری نیست. همان‌طور که ذخایر اکسید مس کاهش پیدا می‌کنند و فعالیت‌های کم هزینه SX-EW استخراج از سطح (یا معادن روباز) دیگر امکان‌پذیر نمیباشد، هزینه‌های تولید بیشتر می‌شود. بنابر گزارش سازمان جهانی آمار فلزات، سال گذشته میزان تولید SX-EW با ۹۰‌هزار تن کاهش همراه بوده است. هزینه سوخت و انرژی مربوط به عملیات استخراج اجسام حاوی کانی سولفید از اعماق زیاد، که اغلب از خلوص کمتری برخوردارند. بسیار قابل‌توجه است. حتی تولیدکننده کم هزینه‌ای مثل کودلکو(Codelco) هم تحت فشار است. در سال ۲۰۰۵ هزینه‌های این شرکت با ۲۰درصد افزایش به ۹۸/۰ دلار در هر پوند (حدود ۲۱۶۱ دلار در هر تن) رسید و شرکت پیش‌بینی می‌کند که در سال جاری هم این هزینه‌ها افزایش پیدا کنند و در مجموع به ۷۲۶/۳میلیارد دلار برسند. هزینه‌های غیر‌عملیاتی، همچون هزینه‌های مربوط به تعطیل کردن بخش السالوادور این شرکت طی یک دوره سه ساله حدود ۲۴۰‌میلیون دلار برآورد شده و این در حالی است که هزینه بالای سوخت، مواد اولیه و انرژی ۲۶۸‌میلیون دلار را به خود اختصاص خواهند داد. با این وجود، کودلکو می‌گوید پس از چند مرحله افزایش دیگر، هزینه‌ها در سال ۲۰۰۸ شروع به کاهش خواهند کرد.

وقتی قیمت یک کالا به شدت افزایش پیدا میکند، به طور طبیعی این سوال مطرح می‌شود که آیا فعالیت سرمایه موجب این امر شده است؟ زمانی که در ماه آوریل قیمت مس به رکورد ۶هزار دلار در هر تن رسید، ناظران آگاه بر این باور بودند که فاندامنتال‌ها عامل این افزایش هستند. اما کول معتقد است که قطعا رابطه‌ای بین سرمایه‌ها و فاندامنتال‌ها وجود دارد. او می‌گوید: بدون شک، سرمایه‌ها تاثیر بسیار زیادی داشته‌اند. اما عشق سرمایه به تصاحب مس، از فاندامنتال‌ها ناشی میشود. برخی سرمایه‌ها ذاتا عاشق بی‌ثباتی هستند. برخی در پی ایجاد عدم تعادل بین عرضه و تقاضا هستند و برخی نیز از رشد قاطعانه در درازمدت خوششان می‌آید، برخی هم عاشق سرعت و شتاب هستند،... مس این همه را یک‌جا دارد! اما در عین حال، او هشدار میدهد که رشد پرشتاب افزایش قیمت مس، واجد ویژگی قدیمی رسیدن به نقطه اوج یا پایان راه است. او می‌گوید: شاید مس هنوز هم از رشد مثبت یا افزایش قیمت برخوردار باشد، اما این تنها یک افزایش قیمت ساده است که بالاخره با یک افت شدید به پایان خواهد رسید. بی‌ثباتی از قبل در اینجا وجود دارد: در اوایل ماه مه، نوسان ۲۰۰ و۳۰۰ دلار در هر تن قیمت روزانه مس موجب شد تا معامله‌گران بازار LME پیش‌بینی کنند که قیمت‌ها به پنج تا ۶‌هزار دلار در هر تن کاهش خواهد یافت.

اما اگر برای کاهش میزان بی‌پولی و کسادی بازار به سرمایه‌گذاری نیاز است، پس مناسبترین قیمتی که موجب رضایت معامله‌گران و تولیدکنندگان می‌شود، کدام است؟ در کنفرانس بین‌المللی مس CRU که در ماه آوریل برگزار شد، مارک آواد (Marc Awad) مدیرعامل شرکت Antofagasta بانک‌ها را تحت فشار قرارداد تا الگوهای قیمت مس خود را بهبود بخشند. او گفت: تا سال ۲۰۱۰، سالانه حدود پنج‌میلیون تن مس، تولید و به بهره‌برداری خواهد رسید، اما از این مقدار، سالانه ۲میلیون تن مربوط به طرح‌های پرهزینه احتمالی است که با توجه به قیمت ۹۰/۰دلار در هر پوند مورد استفاده بانک‌ها، ممکن است تامین مالی و یافتن سرمایه‌گذاری برای آنها مشکل باشد. با این که قیمت بالا می‌تواند برای آنها مشکل باشد. با این که قیمت بالا می‌تواند برای مدتی موجب دلگرمی و اطمینان خاطر جامعه مالی شود، اما اگر سرمایه‌گذاران طرح، پیش‌بینی کنند که این قیمت سقوط خواهد کرد، آنگاه تنها به طرح‌های قریب‌الوقوع تمایل پیدا خواهند کرد. اما براساس اعلام Westhouse برخی بانک‌ها قیمت خود را تا ۲۵/۱ دلار در هر پوند بالا برده‌اند و در سال‌جاری ممکن است که متوسط این قیمت به ۵۰/۳ دلار در هر پوند (۷۷۱۴ دلار در هر تن) افزایش پیدا کند. Storer می‌گوید: تولیدکنندگانی که هزینه‌هایشان بسیار زیاد است، برای این که بتوانند به تولید ادامه دهند ناچارند هزینه‌های عملیاتی خود را که ۵۰/۱ دلار در هر پوند است، تامین کنند. تصمیم BHP Billiton برای تامین سرمایه فعالیت‌های شرکت در شیلی، تحت شرایط متفاوتی اتخاذ شد. این شرکت می‌گوید: تصمیم ما برای سرمایه‌گذاری در معدن اسپنس Spence دو سال قبل یعنی زمانی که قیمت‌ها در سطح امروزی نبودند، گرفته شد. ما این تصمیم را بر مبنای دیدگاه بلندمدتمان در خصوص قیمت مس و بر اساس پروتکل‌های قیمت‌گذاری‌مان اتخاذ کردیم. این پاداش ماست که طرح‌ها را در زمانی به بهره‌برداری می‌رسانیم که قیمت مس در سطوح امروزی است، اما تصمیم ما به این قیمت‌ها بستگی نداشت، یعنی ما بر مبنای این قیمت‌ها تصمیم‌گیری نکردیم. شرکت کوچک معدنی Eagle از آفریقا، در سال ۲۰۰۲، زمانی که قیمت مس در سطح پایینی قرار داشت، تصمیم گرفت به اکتشافات مس بپردازد. این شرکت کشور زامبیا را انتخاب کرد و گرچه عملیات حفاری مدتی است آغاز شده، اما طرح Ndola روی کمربند مس ظرف دو تا سه سال آینده به تولید خواهد رسید. مارک پارکر(Markparker)، مدیر اجرایی شرکت معتقد است که هیچ تفکر خاصی در این قضیه وجود نداشته است.

او می‌گوید: ما میدیدیم که فاندامنتال‌های بلندمدت منطقی و قابل اعتماد هستند. طرح خوب یک طرح خوب است، حال وضعیت هر چه می‌خواهد باشد. وقتی همه کارها انجام شد، باز هم به یک طرح مس جدید و قابل سرمایهگذاری نیاز است.

Antofagasta هشدار می‌دهد که معادن قدیمی، خلوص کم سنگ‌های معدنی و هزینه‌های بالا بدان معناست که شرکت‌های معدنی برای توسعه منابع مس، باید وارد مناطق پرخطر شوند. خرید ۷۵‌درصد از حقوق اکتشاف در ریکودیک (Rikodip) پاکستان (در نزدیکی مرز افغانستان) متعلق به شرکت معدنی استرالیایی نبتان کاپر (Tethyan Copper)، یکی از این موارد پرخطر و پرکشمکش جهان است. به همین دلیل قیمت پیشنهادی بسیار خوب بود.

کسادی در بازار کابل چین

در ماه ژانویه، نسکانز (Nexans)، شرکت اروپایی سازنده کابل که هشت شرکت در چین دارد، اعلام کرد: که بازار تولید کابل چین در سال گذشته قدری کساد بود.

شرکت می‌گوید: اقدام دولت برای کاهش رشد اقتصادی کشور موجب کاهش میزان ساخت و ساز و در نتیجه کاهش تقاضا برای مس شده است. به فرض پیش‌بینی وجود تقاضای مداوم در درازمدت، بعید به نظر می‌رسد، که چین بتواند هر افزایش قیمتی را جذب و تحمل کند. گزارش‌های ماه مه نشان داد که مشتریان کوچکتر چینی از بازار خارج شده‌اند، اما مشتریان بزرگ‌تر از جمله تولیدکنندگان کابل همچنان به خرید ادامه می‌دهند. دولت چین تایید کرده است که طی پنج سال آینده، اقدام به بازسازی و احیای ذخایر استراتژیک کالاهای خود خواهد کرد. درحالی که این اقدام موجب افزایش میزان تقاضا می‌شود، طرح بلندمدت‌تر توسعه معادن مس این کشور، روند عرضه جدیدی را وعده می‌دهد.

در حالی که رفتار بی‌ثبات بازار، تصمیمات اداره ذخایر دولتی چین (SRB) را به چالش کشیده، این اداره اعلام کرد: مجموعه‌ای از اصلاحات از جمله ایجاد محدودیت برای معاملات آتی را در دستورکار قرار داده است.

این اصلاحات احتمالا واکنشی است به رسوایی لیوچی بینگ (Liu Qibing)، معامله‌گر مفقود شده این اداره که موجب کمبود شدید مس در بازار شده بود. اما جدیدترین گزارش‌ها نشان می‌دهند که SRB عمل او را جبران کرده است.