شروین شهریاری
* پرسش از آقای شیروانی از طریق پست الکترونیک: علت رشد قابل‌توجه قیمت سهام پتروشیمی فن‌آوران در چیست؟

پاسخ: شرکت پتروشیمی فن‌آوران با قدمت کمتر از پنج سال از جمله واحدهای تازه تاسیس الفین است که با ظرفیت اسمی یک میلیون تن متانول دومین تولید‌کننده این محصول در کشور (بعد از پتروشیمی زاگرس) است. این شرکت حدود 20 درصد از ظرفیت تولید واقعی متانول ایران را به خود اختصاص داده است. «شفن» به لحاظ موقعیت جغرافیایی ممتاز خود در بندر امام از امکان صادرات آسان محصولات خود به بازارهای بین‌المللی برخوردار است و همچنین خوراک خود را نیز به واسطه همین موقعیت جغرافیایی به سهولت از سازمان منطقه ویژه اقتصادی پتروشیمی تهیه می‌کند.


سهام این شرکت از بدو ورود به بورس در زمستان سال 86 چهره‌ای متلاطم و پرنوسان را در اذهان سرمایه‌گذاران ثبت کرده است که علت عمده آن نیز به اتکای فعالیت شرکت به تولید و فروش متانول و نوسانات شدید قیمت جهانی این محصول اصلی «شفن» مربوط می‌شود. با توجه به ثبات ظرفیت تولید شرکت و عدم اجرای طرح‌های با اهمیت توسعه در افق میان مدت انتظار می‌رود شرایط پرریسک حاکم بر عملیات شرکت ناشی از نوسان قیمت متانول در سال‌های آتی کمابیش تداوم یابد. به منظور تحلیل وضعیت شرکت، مناسب است تا ابتدا بررسی مهم‌ترین نسبت‌های مالی «شفن» در دوره سه ساله حضور شرکت در بورس انجام شود. بدین منظور به جدول شماره یک توجه کنید.
همانگونه که ارقام جدول شماره یک نشان می‌دهند، اغلب نسبت‌های مالی در افق زمانی سه ساله تضعیف شده‌اند. در بخش نسبت‌های نقدینگی و بدهی، تغییرات این نسبت‌ها بر افت توان نقدینگی شرکت دلالت دارند؛ هر چند نسبت پوشش بهره، بهبود قابل‌توجهی یافته است. با دقیق‌تر شدن در اقلام ترازنامه مشاهده می‌شود که رشد ذخیره مابه‌التفاوت قیمت گاز مصرفی عمده‌ترین دلیل رشد بدهی‌های شرکت در بخش جاری است. بدین ترتیب با در نظر گرفتن حجم ۱۰۲۰ میلیارد ریالی ذخیره مذکور می‌توان گفت در صورت عدم پرداخت این بدهی و بازگشت ذخایر، وضعیت نسبت‌های اهرمی و نقدینگی در سه دوره مالی اخیر تقریبا با ثبات بوده‌اند.
نسبت‌های بازدهی و سودآوری نیز کاهش هماهنگی را نشان می‌دهند. رشد قیمت گاز مصرفی شرکت از سال 87 (از 158 ریال به 690 ریال در هر متر مکعب) عامل اصلی در کاهش نسبت‌های مزبور در بازه زمانی مورد بحث محسوب می‌شود. در بخش نسبت‌های فعالیت؛ افزایش دوره وصول مطالبات تجاری از تضعیف موقعیت شرکت در برابر بدهکاران حکایت دارد که همین مساله نیز در افت وضعیت نقدینگی شرکت عاملی مهم به شمار می‌رود. حال به منظور بررسی وضعیت سودآوری شرکت به جدول‌های شماره دو و سه توجه کنید که در آن جزئیات درآمد حاصل از فروش محصولات شرکت ارائه شده است.در خصوص ارقام جدول‌های فروش باید به چند نکته توجه داشت:
۱- در جدول شماره دو، ارقام مربوط به عملکرد شرکت و پیش‌بینی بودجه ۸۹ و در جدول شماره سه پیش‌بینی شرکت از عملکرد شش ماهه دوم در کنار پیش‌بینی تحلیلی مشاهده می‌شود. پیش‌بینی تحلیلی کل سال نیز از تجمیع عملکرد واقعی شش ماهه نخست (جدول ۲) با پیش‌بینی تحلیلی شش ماهه دوم (جدول ۳) به دست آمده است.


۲- قیمت فروش متانول و اسید استیک معادل حداقل قیمت‌های معاملاتی اخیر در آسیا (بازار هدف فن‌آوران) در نظر گرفته شده است. بدین ترتیب قیمت فروش هر تن متانول و اسید استیک به ترتیب معادل ۳۰۰ و ۴۵۰ دلار به دست آمده است. نرخ تبدیل دلار نیز در محاسبات ۱۰۵۰۰ ریال است. شایان ذکر است قیمت هر تن متانول در بازار چین اخیرا به ۳۵۰ دلار در هر تن رسیده است.
3- حجم فروش محصولات در شش ماهه دوم و درآمد حاصل از فروش سایر محصولات در پیش‌بینی تحلیلی معادل ارقام بودجه در نظر گرفته شده‌اند.
با توجه به محاسبات فروش، پیش‌بینی تحلیلی از سود و زیان شرکت در سال ۸۹ در کنار بودجه شرکت و عملکرد واقعی شش ماهه در جدول شماره چهار آورده شده است. (ارقام به میلیون ریال)
در خصوص ارقام جدول شماره سه باید دو نکته را مد نظر داشت:
۱- هزینه گاز مصرفی در سال‌جاری برای پتروشیمی فن‌آوران حدود ۷۱۷ میلیارد ریال است که با نرخ ۱۰۳۰ ریال به ازای هر متر مکعب مورد محاسبه قرار گرفته است. بدین ترتیب با توجه به سناریوهای آزادسازی قیمت گاز در راستای اجرای فاز اول هدفمندسازی یارانه‌ها، رشد بیشتر هزینه مواد اولیه شرکت در سال‌جاری و سال آینده از احتمال کمی برخوردار است.
1- بهای تمام شده کالای فروش رفته و هزینه‌های اداری و عمومی با توجه به واقع‌بینی بودجه و نیز عملکرد شش ماهه شرکت مطابق ارقام بودجه در نظر گرفته شده‌اند. درآمد‌ها و هزینه‌های عملیاتی و متفرقه نیز در پیش‌بینی تحلیلی مطابق بودجه در نظر گرفته شده است. شایان ذکر است این سرفصل‌ها عمدتا به تاثیر تسعیر ارز اختصاص دارد.
۲- هزینه‌های مالی شرکت در پیش‌بینی تحلیلی با توجه به سابقه دو سال گذشته در زمینه تحقق موزون هزینه مالی در فصول سال، معادل دو برابر عملکرد شش ماهه لحاظ شده است.
با توجه به موارد فوق می‌توان گفت در صورت تحقق مفروضات تحلیلی، شرکت پتروشیمی فن‌آوران از قابلیت تعدیل مثبت حدود 45 درصدی نسبت به آخرین پیش‌بینی تا سقف 987 ریال به ازای هر سهم برخوردار است. علاوه بر این، بازگشت ذخایر 1020 میلیارد ریالی ناشی از مابه‌التفاوت قیمت گاز مصرفی در دو سال گذشته (1074 ریال به ازای هر سهم) رویدادی محتمل است که می‌تواند سود انباشته شرکت را تحت‌تاثیر قرار دهد. بدین ترتیب به نظر می‌رسد رشد اخیر قیمت سهام «شفن» در بازار از پشتوانه احتمال رشد معنادار سودآوری شرکت در سال‌جاری برخوردار است. بدیهی است این برآورد بر اساس پاره‌ای از مفروضات انجام شده و کارشناسان با تغییر آن می‌توانند به ارقام متفاوتی در خصوص سودآوری شرکت در سال 89 دست یابند.
Shahriary_sh@yahoo.com