شروین شهریاری

پرسش از آقای کمالو: وضعیت بورس در فصول مختلف سال‌‌ ۸۸ را چگونه ارزیابی می‌‌‌کنید؟ پاسخ: از منظر مطالعه رفتارشناسی، تاریخچه بورس تهران نشان می‌دهد که در فصول مختلف سال‌‌، بازار رفتارهای متفاوتی از خود بروز می‌دهد. در بیشتر سال‌‌‌ها، فصل رونق بازار سرمایه مقارن با بهار بوده است.

رویه سنتی معمولا بدین ترتیب است که نزدیک شدن به زمان برگزاری فشرده مجامع شرکت‌‌‌ها در تیرماه، به دلیل انتظارات سهامداران از دریافت سود نقدی، سهام شرکت‌‌‌ها از رشد قیمتی برخوردار می‌شوند و به این ترتیب افزایش شاخص‌ها تا تشکیل مجامع ادامه می‌یابد. بعد از ارائه اطلاعات در مجامع و دریافت سود نقدی و انتشار گزارش‌های سه ماهه، بازار با رکودی سنتی در ماه‌های مرداد و شهریور مواجه می‌شود که در آن روند تعدیل قیمت‌ها به ویژه در شهریورماه (مقارن با سال‌‌ مالی شرکت‌‌‌های سرمایه‌گذاری) قابل مشاهده است.

این مساله در سال‌‌‌های اخیر با نزدیک شدن به ماه رمضان و رکود سنتی بازار در این دوره ترکیب شده است. همچنین بازار بعد از فصل برگزاری مجامع معمولا در نوعی حالت انتظار برای انتشار گزارش‌های میان دوره‌ای (۶ ماهه) و کشف صنایع و سهام پیشرو به سر می‌برد و معامله‌گران ترجیح می‌دهند تا زمان دریافت گزارش‌های جدید و اظهار نظر حسابرسان در فصل پاییز، تصمیمات اساسی خود را به تاخیر اندازند.

این روند نیز به نوبه خود زمینه‌ساز رکود در اواخر تابستان است. البته باید توجه داشت که در سال‌‌ ۸۷ به طور کلی اثر متغیرهای محیطی بر بازار سهام به گونه‌ای بود که روند رفتار بازار را از تطابق با چرخه‌های زمانی خارج کرد و نوسانات سهام را در معرض تحولات شدید قرار داد.

با توجه به تداوم آثار رکود جهانی و شرایط خاص اقتصاد کشور، تعمیم نحوه رفتار بازار در سال‌‌های گذشته به سال‌‌ ۸۸ نیز باید با احتیاط صورت پذیرد.

در حال حاضر بورس تهران کمترین P/E خود را در سال‌‌‌های اخیر تجربه می‌کند، به نحوی که این نسبت به طور میانگین اکنون در محدوده کمتر از ۴ واحد (بر مبنای EPS شرکت‌‌ها در سال‌‌ ۸۷) قرار دارد. هر چند افت این نسبت نشان‌دهنده کم اعتمادی سرمایه گذاران در خصوص آینده است، اما می‌توان انتظار داشت با توجه به احتمال تقسیم سود نقدی مناسب و ارائه بودجه محافظه کارانه توسط برخی شرکت‌‌ها برای سال‌‌ ۸۸، بازار بتواند در فصل بهار آرامش خود را بازیابد.

اما برای انجام پیش بینی میان مدت در خصوص وضعیت بورس تهران باید تاثیر دو عامل کلان در سال‌‌ آینده را در نظر داشت: انتخابات ریاست جمهوری و روند اقتصاد جهانی (به ویژه در بخش مواد خام و کالاها).

مطالعه تاریخچه بورس نشان می‌‌‌دهد که سال‌‌های انتخابات ریاست جمهوری معمولا دوران افزایش تردیدها و احتیاط معامله گران است و از این جهت فضای بازار در سال‌‌ آینده

(به ویژه تا قبل از انتخابات) نیز احتمالا از این قاعده کلی مستثنی نیست.

از سوی دیگر، سرمایه گذاران در بورس تهران به دقت تحولات اقتصاد جهانی را رصد می‌‌‌کنند و در صورتی که بسته‌‌های حمایتی قدرتهای اقتصادی منجر به آرامش بازارها و یا نتایجی نظیر آثار تورمی‌‌‌در قیمت مواد و کالاها شود ( که گمانه زنی‌‌هایی در این باره نیز مطرح است) مطمئنا منجر به تاثیرگذاری بر بورس تهران متناسب با ابعاد تحولات احتمالی خواهد شد.

با جمع بندی موارد مطروحه می‌‌‌توان گفت سال‌‌ ۸۸ دوره ای پرریسک و حساس برای سرمایه گذاران بورس تهران خواهد بود و موفقیت در بازار سرمایه در این سال‌‌ نیازمند هوشمندی و تعقیب دقیق تحولات محیطی خواهد بود.

شایان ذکر است در رابطه با تحلیل وضعیت آتی صنایع بورسی، مطلب مشروحی در سه قسمت در روزهای ۱۹ تا ۲۱ بهمن در همین ستون به چاپ رسیده است که برای بررسی جزئی‌‌تر در خصوص صنایع می‌‌‌توانید به آن مراجعه کنید.

Shahriary_sh@yahoo.com