xپرسش از آقای رضوانی از طریق پست الکترونیک: در روز‌‌‌های اخیر کلیه سهام پر پتانسیل روند منفی داشته و تقاضای سرمایه‌‌گذاری به سمت سهام شرکت‌‌‌های با سود پایین یا زیانده که قیمت زیر ۱۰۰ تومان دارند، گرایش یافته است. تحلیل این مساله چیست؟ به طور کلی توجه به اصل «عرضه و تقاضا » می‌تواند پاسخ به این سوال را روشن سازد. شرکت‌هایی که زیر قیمت اسمی‌‌‌‌‌معامله می‌شوند، اغلب پس از یک دوره جمع‌آوری سهام از دست سهامداران خسته قبلی، با کمبود عرضه مواجه می‌شوند و این مطلب با توجه به محدود بودن دامنه نوسان روزانه، زمینه‌ساز ایجاد صف خرید و رشد قیمتی کوتاه مدت می‌شود. همچنین سهام این شرکت‌ها گاه به دلایلی نظیر تفاوت قابل ملاحظه با ارزش جایگزینی یا ارزش ویژه مورد توجه سرمایه‌گذاران عمده قرار می‌گیرند که همین امر تقاضا بر نماد این شرکت‌ها را افزایش می‌دهد. علاوه بر این، سهام شرکت‌هایی که زیر قیمت اسمی‌‌‌‌‌معامله می‌شوند اغلب به سبب ارزانی بیش از حد، نوعی گرایش روانی به خرید را در سرمایه‌گذاران ایجاد می‌کنند که این مساله می‌تواند موجبات توجه خریداران را به این گونه سهام فراهم آورد. البته باید توجه داشت که معمولا سهام بیش از حد ارزان، از گزینه های سرمایه‌‌گذاری پرریسک محسوب می‌شوند و خرید و فروش آنها اغلب توسط سرمایه‌گذاران ریسک پذیر انجام می‌شود. این در حالی است که مطالعات تاریخی در بورس تهران نیز نشان می‌دهد سهام شرکت‌‌‌هایی که زیر قیمت اسمی معامله شده‌اند، بعضا با گذشت زمان با دشواری‌هایی نظیر زیاندهی، توقف‌های طولانی مدت نماد و کاهش نقدشوندگی مواجه شده‌‌اند که این روند نشان‌‌‌دهنده قضاوت درست بازار در کاهش قیمت پیشین این سهام بوده است. البته این یک اصل کلی نبوده و قابل تعمیم به کلیه سهام ارزان قیمت نیست.

پرسش از آقای کاردار: چندی پیش تعداد کمی‌‌‌‌‌سهم فولاد خوزستان را نزد یک شرکت کارگزاری برای فروش گذاشته‌ام. در حالی که هر روز سهام این شرکت معامله می‌شود ولی سهام اینجانب هنوز فروش نرفته است. به چه دلیل این مشکل پیش آمده است؟

در سیستم معاملات فعلی، نمایندگان شرکت‌‌های کارگزاری در ایستگاه‌های معاملاتی سراسر کشور راس ساعت ۳۰/۸ صبح شروع به وارد کردن تقاضا‌های خرید و فروش مشتریان در سامانه معاملاتی می‌کنند. به سبب اهمیت عامل زمان در سیستم کنونی، در چند دقیقه نخست، اغلب رقابت شدیدی بین کارگزاران برای وارد کردن دستور‌های خرید و فروش در مورد سهم‌هایی که دارای «صف» هستند، شکل می‌گیرد. در چنین شرایطی طبیعتا کارگزاران ترجیح می‌دهند ابتدا دستور‌هایی را وارد سامانه کنند که احتمال انجام آن در جلسه معاملاتی پیش‌رو بیشتر است. در بعضی موارد نیز شرکت‌‌‌های کارگزاری دارای یک «مدیر معاملات» هستند که هماهنگی ورود به صف‌‌‌های خرید و فروش در ایستگاه‌های معاملاتی مختلف یک شرکت کارگزاری را انجام می‌‌‌‌‌دهد.

در خصوص فولاد خوزستان باید گفت این شرکت اکنون مدتی است که دارای صف فروش سنگین بوده و هر روز حجم معاملات اندکی بر نماد سهم انجام می‌شود. در این شرایط، امکان ورود در ابتدای صف فروش دشوار بوده و احتمالا دلیل عدم فروش سهام مربوطه نیز همین مساله است. بدین ترتیب به نظر می‌رسد تا زمان تحقق افت قیمتی سهم و افزایش جذابیت آن برای خریداران و جمع آوری صف، فروش این سهم در روال عادی معاملات از احتمال کمی برخوردار باشد. البته در صورتی که سفارش مزبور قبل از جمع آوری صف فروش «فخوز» در قیمت حدود ۹۰۰ تومان به کارگزاری ارائه شده باشد، عدم انجام معامله از سوی کارگزار توسط مراجع ذی‌ربط در بورس قابل پیگیری است.

گفتنی است، شرکت بورس راه اندازی نرم‌افزار معاملاتی جدیدی را در آینده نزدیک در دستور کار دارد که با اجرایی شدن آن احتمالا نحوه قرارگیری دستور‌های خرید و فروش در صف‌ها در آغاز معاملات به صورت اتفاقی (RANDOM) برنامه‌ریزی خواهد شد و بدین ترتیب عدالت بیشتری در اجرای دستور‌های خرید و فروش متقاضیان اعمال می‌شود.

Shahriary_sh@yahoo.com