علیرضا حنیفی *

در جهان هستند کشورهایی که به بهشت مالیاتی شهره‌اند البته این موضوع مانند سکه یک روی مطلوب و یک روی نامطلوب دارد.

روی مطلوب آن این است که معافیت‌های مالیاتی باعث رشد اقتصادی و توسعه سرمایه‌گذاری می‌شود. اما از جهت نامطلوب، در کشورهایی که فرار مالیاتی اتفاق می‌افتد، اشخاص (حقیقی و حقوقی) در عمل به فعالیت‌های اقتصادی سودآور مشغول هستند؛ ولی از پرداخت مالیات به حاکمیت استنکاف می‌نمایند. نگارنده این گونه اشخاص را به دو دسته تقسیم می‌نماید؛ دسته اول اشخاصی هستند که هیچ گونه مالیاتی پرداخت نمی‌نمایند و دسته دوم اندک مالیاتی پرداخت می‌کنند و دائما به حاکمیت اعتراض دارند.

به طور غالب در این کشورها اقتصاد ضعیف و زیرزمینی است و به موازات آن سیستم مالیات ستانی فاقد کارآیی و اثربخشی مطلوب است.

در کشور خودمان سال‌هاست که بحث اتکای (صد درصد یا حتی‌الامکان نزدیک به آن) بودجه بر درآمدهای مالیاتی مطرح بوده و کاهش اتکا به درآمدهای نفتی به رویایی دست‌نیافتنی تبدیل شده است. حال این سوال‌ مطرح است که آیا سیستم مالیات ستانی می‌تواند روند جدایی اقتصاد ایران از نفت را به خط پایان برساند؟ قبل از هرچیزی باید اذعان کرد که فرار از پرداخت مالیات در ایران در مقیاس قابل توجهی وجود دارد. سیستم مالیات ستانی با درک این موضوع برنامه ایجاد بسترهای مناسب برای کاهش ریسک فوق را در دستور کار خود قرار داده است که از اقدامات انجام شده در این راستا می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

۱. شروع طرح مالیات بر ارزش افزوده از ۰۱/۰۷/۱۳۸۷

۲. شروع اجرای طرح جامع مالیاتی و گمرک نوین

۳. اصلاح قانون مالیات‌های مستقیم (البته طبق گفته آقای فرزین قرار بود دولت لایحه مربوطه را در دی‌ماه امسال به مجلس تقدیم نمایند که تا به حال این اتفاق صورت نگرفته است .)

در آخر همه می‌دانیم تامین بودجه کل کشور از طریق مالیات نگرانی‌ از تحریم‌های غرب را کاهش و قدرت چانه‌زنی در چالش‌های بین‌المللی را افزایش می‌دهد.

امیدوارم با آغاز بهار طبیعت شاهد شروع تحقق رویایمان و بهار عدالت مالیاتی باشیم.

* عضو انجمن حسابداران خبره ایران