مبادلات آتی در بورس‌های کالایی دنیا
گروه بورس جهانی- کتایون دارابی: معامله محصولات پتروشیمی و فرآورده‌های نفتی در بورس‌های کالایی و انرژی دنیا به صورت آتی و آپشن انجام می‌شود، به طوری که بیش از ۹۰ درصد معاملات در این بورس‌ها کاغذی است و تنها ۱۰ درصد از مبادله محصولات به تحویل کالا ختم می‌شود. حال آنکه در بورس کالای ایران محصولات پتروشیمی به صورت نقدی و سلف عرضه و معامله شده و تحویل آن فیزیکی انجام می‌شود. اتفاقی که به عقیده بسیاری از کارشناسان بازار معایب بسیاری دارد و یکی از مهم‌ترین آنها عدم پوشش ریسک در این بازار است. سعید سلیمانی، کارشناس تامین سرمایه پارسیان در این باره می‌گوید: در اکثر بورس‌های دنیا معاملات کالایی به صورت ابزارهای مشتقه انجام می‌شود و بیش از ۹۰ درصد مبادلات کاغذی و کمتر از ۱۰ درصد آن منجر به تحویل می‌شود. به گفته این کارشناس، پوشش ریسک در مبادلات آتی سبب می‌شود تا تولیدکننده و عرضه‌کننده بدون نگرانی وارد این بازار شده و میزان ضرر و زیان مالی خود را کاهش دهند. همچنین سفته‌بازان، نوسان گیرانی که هر لحظه معامله می‌کنند و بازار را همیشه نقد نگه می‌دارند و از نوسانات بازار استفاده می‌کنند، هم با آرامش بیشتری وارد مبادلات بورس کالا می‌شوند. علاوه بر این آربیتراژگرها که از اختلاف قیمت‌ها در دو بازار موازی استفاده می‌کنند، نیز در این بازار ورود بیشتری خواهند داشت.
به عقیده سلیمانی، با ورود تولیدکننده و مصرف‌کننده به مبادلات آتی، نوسان قیمتی و همچنین میزان ضرر و ریسک پایین می‌آید. علاوه بر این ورود سفته‌بازها در بازار سبب می‌شود تا نقدینگی‌های سرگردان که قرار است وارد بازارهای جانبی مانند مسکن، دلار و طلا شود، وارد مبادلات بورس‌های کالایی شده و در نتیجه از افزایش تورم جلوگیری می‌کند.
این در حالی است که مبادلات محصولات پتروشیمی در بورس کالای ایران آتی نیست، اما با تغییر زیر ساخت‌ها می‌توان این معاملات را با آتی جایگزین کرد. به گفته سلیمانی انجام مبادلات آتی در بورس کالا، نیازمند سازو‌کار، نرم‌افزار و اتاق پایاپای قوی است، اما این مبادلات مشکل شرعی ندارد و به راحتی با ایجاد بستری مناسب قابل جایگزینی با معاملات فعلی است. یکی دیگر از مزایای انجام مبادلات به صورت آتی، شفافیت قیمت‌ها در بازار است و دیگر نمی‌توان قیمت‌ها را به صورت دستوری تعیین کرد.علاوه بر این قراردادها در بورس‌های کالایی در دنیا به صورت اسپات و آتی انجام می‌شود، به طوری که قراردادهای اسپات(نقدی) در بازار OTC براساس عرضه و تقاضا تعیین شده و قیمت مشخص می‌شود، سپس قراردادهای آتی نیز براساس قیمت نقدی و پیش‌بینی‌ها تعیین می‌شود.
این در حالی است که عرضه و تقاضا در بورس‌های کالایی دنیا براساس رکود جهانی، نرخ بیکاری، میزان تولید مواد اولیه و همچنین قیمت جهانی ارز مشخص می‌شود.
ارسال نظر