سعید تراشیون / غزاله طباطبایی ابزارهایی که توسط بانک‌ها برای تسهیل روند تجارت داخلی و بین‌المللی ارائه می‌شود، می‌توان به دو دسته ابزارهای پرداخت و ابزارهای تضمینی طبقه‌بندی کرد. ابزارهای پرداخت از ساده‌ترین شکل آنها همانند چک‌های بانکی تا انواع بسیار پیچیده و مشروط همانند اعتبارات اسنادی نقشی بی‌بدیل در رشد و تکامل تجارت بر عهده داشته‌اند؛ اما در فعالیت‌های اقتصادی علاوه‌بر ابزارهای پرداخت به ابزار بسیار مهم دیگری نیز نیازمند هستیم که ابزارهای تضمین نام دارند. از آنجا که ریسک و امکان تحقق آن جزو لاینفک هر فعالیت اقتصادی محسوب می‌شود، ابداع ابزارهایی که با کمک آنها بتوان ریسک‌های احتمالی را تحت پوشش قرار داد نیز از لوازم ضروری یک اقتصاد کارآمد محسوب می‌شود. مهم‌ترین ابزار پوشش ریسک تعهدات تجاری و مالی ضمانتنامه بانکی است. اکثر کتاب‌ها و منابع آموزشی که درخصوص ضمانتنامه‌ها منتشر می‌شوند متاسفانه هنوز بر نگرشی تبعی و ثانویه استوار بوده و گذار از ضمانتنامه تبعی به ضمانتنامه‌های مستقل را در نظر نگرفته‌اند. مقالات و جزوات آموزشی سودمندی که درخصوص ضمانتنامه‌های مستقل نیز منتشر شده‌اند عموما جنبه‌های محدودی از این ابزار را بررسی کرده‌اند؛ بنابراین نیاز به کتابی آموزشی که ضمانتنامه‌های مستقل را به زبانی ساده، روشن و بدون ابهام مطرح کرده و همانند یک کتاب درسی برای تمامی مخاطبان اعم از پرسنل بانک‌ها و تجار و بازرگانان سودمند باشد، در کشورمان قابل مشاهده بود. مولفان پس از مطالعه معتبرترین متون تخصصی درخصوص ضمانتنامه‌های مستقل، تصمیم به انتشار کتابی آموزشی برای مخاطبان ایرانی گرفته و پس از دو سال نگارش و اصلاحات مکرر سرانجام کتاب «ضمانتنامه‌های بین‌المللی و مقررات حاکم بر آنها» توسط پژوهشکده پولی و بانکی بانک‌مرکزی جمهوری اسلامی ایران که یکی از معتبرترین ناشران حوزه پولی و بانکی کشور محسوب می‌شود در اوایل سال‌جاری منتشر شد.

کتاب یادشده شامل چهار فصل است. فصل نخست به مباحث نظری اولیه درخصوص ضمانتنامه‌های بانکی پرداخته و ضمن تبیین تفاوت‌های ضمانتنامه و بیمه‌نامه از یکسو و ضمانتنامه مستقل و تبعی از سوی دیگر، زمینه‌های نظری ورود به مبحث ضمانتنامه‌های مستقل بانکی را فراهم می‌آورد. در ادامه در همین فصل ارکان و ویژگی‌های ضروری و شرایط اختیاری ضمانتنامه و همچنین انواع ضمانتنامه‌ها بر اساس ماهیت رابطه پایه نیز به تفصیل مطرح شده است. در حقیقت فصل اول کتاب به‌گونه‌ای تنظیم شده است تا مخاطبان با هر سطحی از دانش بتوانند بامطالعه آن با موضوع ضمانتنامه‌های بانکی به‌طور عام و ضمانتنامه‌های مستقل به‌طور خاص آشنا شوند. فصل دوم تحت عنوان بانکداری بین‌الملل، پل رابطی است که ضمانتنامه بانکی را به ضمانتنامه بین‌المللی متصل می‌کند. در این فصل ابزارهای پرداخت به‌طور خلاصه و چگونگی ارتباط بانک‌ها با یکدیگر در سطح بین‌الملل مطرح شده است. فصل سوم به‌طور خاص به موضوع ضمانتنامه‌های بین‌المللی می‌پردازد و ضمن تعریف تضمین متقابل، انواع روش‌های صدور ضمانتنامه و علل مختلف صدور ضمانتنامه‌های بین‌المللی و چگونگی آنها را به تفصیل بیان می‌کند. سرانجام در فصل چهارم مقررات متحدالشکل ضمانتنامه‌های عندالمطالبه (مستقل) مطرح شده و تاریخچه و چگونگی تدوین این مقررات به همراه جنبه‌های گوناگون و فواید آن برای طرفین ضمانتنامه تبیین شده است.