دنیای‌اقتصاد- رشد مداوم قیمت سکه طلا طی دو هفته گذشته که در سطحی فراتر از رشد قیمت جهانی صورت گرفت، این پرسش را ایجاد کرده است که آیا بازار سکه با حباب مواجه شده است؟ به نظر می‌رسد که پاسخ مثبت به این سوال چندان بی‌راه نیست؛ چراکه در همین مدت سکه طلا رشدی معادل ۵/۵ درصد را ثبت کرده است که در مقایسه با رشد ۳/۳ درصدی قیمت جهانی طلا تفاوت معناداری دارد. برخی شواهد نشان از آن دارد که بخشی از یارانه نقدی توزیع شده به سمت بازارهای طلا و ارز حرکت کرده و نوسان ایجاد شده در بازار ارز و رشد بیش از حد سکه نیز تحت تاثیر همین اتفاق بوده است. صاحب‌نظران اقتصادی معتقدند که چنانچه دولت تدابیر اجرایی قابل‌اتکایی برای جذب یارانه نقدی دهک‌های پایین درآمدی در بخش سرمایه‌گذاری به‌ویژه با نرخ‌های بهره ترجیحی اتخاذ نکند، التهاب‌های مقطعی در برخی از بازارها دور از انتظار نخواهد بود. دنیای اقتصاد بررسی می‌کند

حباب در بازار سکه؟

مسعودرضا طاهری

بازار سکه ۲ هفته پس از آغاز قانون هدفمندی یارانه‌ها با رشد حباب گونه قیمت روبه‌رو است‌.

به نظر می‌رسد رشد قیمت سکه طی دو هفته اخیر و افزایش بیشتر قیمت سکه نسبت به آهنگ رشد قیمت طلا در بازار‌های جهانی در این مدت‌، حاصل نقدینگی و تقاضای مضاعف در روزهای اخیر است. این در حالی است که قیمت دلار در بازار داخلی با نوسان محدودی روبه‌رو بوده است.

قیمت سکه بهار آزادی در ۲ هفته اخیر در حدود ۱۹ هزار تومان افزایش داشته و با تغییر قیمت ۳۴۷ هزار تومان(۲۸ آذر) به نرخ ۳۶۶ هزار تومان (در روز ۱۱ دی) ۴۷/۵ درصد رشد نشان می‌دهد. در این مدت قیمت طلا در بازار‌های جهانی از ۱۳۷۵ تا ۱۴۲۱ دلار با افزایش ۴۶ دلاری در حدود ۳۴/۳ درصد رشد قیمت را ثبت کرده است. تفاوت این دو نرخ رشد نشان می‌دهد که قیمت سکه در این دو هفته ۱۳/۲ درصد از قیمت جهانی طلا پیش افتاده است.

این در حالی است که قیمت سکه از ۱۰ دی ۸۸ تا روز ۲۸ آذر (آغاز قانون هدفمندی یارانه‌ها) در گذر از رقم ۲۶۴ هزارتومان به ۳۴۷ هزار تومان طی ۳۵۰ روز ۴۳/۳۱ درصد رشد داشته و قیمت طلا نیز از نرخ ۱۰۹۶ دلار به ۱۳۷۵ دلار ۴۵/۲۵ درصد رشد را ثبت کرده است. تفاوت نسبت نرخ رشد سکه به نرخ رشد طلا در این مدت ۹۸/۵ درصد است‌. به عبارت بهتر قیمت سکه در ۳۵۰ روز قبل از اجرای هدفمندی یارانه‌ها ۹۸/۵ درصد از نرخ طلا در بازارهای جهانی پیش افتاده است. از این رو عدد ۱۳/۲ به دست آمده در مدت تنها ۲ هفته‌، عدد قابل اعتنایی است که نشان می‌دهد بازار سکه با افزایش تقاضا روبه‌رو است‌.

سکه در ۱۱ دی ماه در بازار آزاد ۳۶۶ هزار تومان فروخته شد. قیمت بسته شده طلا در بازار‌های جهانی مصادف با پایان سال ۲۰۱۰ ۶۰/۱۴۲۱ دلار بود. در این تاریخ دلار در بازار آزاد نیز ۱۰۷۵ تومان فروخته شد. با در نظر گرفتن این دو نرخ حداکثر قیمت سکه در بازار آزاد در این روز بدون احتساب حق الضرب ۳۵۸ هزار و ۹۸۰ تومان بود. اگر با نرخ دلار دولتی ۱۰۴۵ تومانی این قیمت را محاسبه کنیم‌، حداکثر قیمت واقعی سکه بدون حق الضرب ۳۴۸ هزار و ۹۶۲ تومان می‌شود. قیمت سکه در این روز اگر با نرخ دلار مرجع ۱۰۳۳ تومانی بانک مرکزی محاسبه شود‌، حداکثر قیمت واقعی سکه بدون حق‌الضرب ۳۴۴ هزار و ۹۵۴ تومان به دست می‌آید.

بانک مرکزی تاکنون رسما اعلام نکرده است که قیمت پایه دلار برای محاسبه قیمت سکه‌، کدام نرخ دلار است. قیمت دلار در بازار آزاد، دلار بین بانکی و یا نرخ مرجع روزانه بانک مرکزی، همچنین این بانک رقم دقیق حق‌الضرب را نیز تاکنون اعلام نکرده است.

با فراهم شدن امکان برداشت یارانه‌های نقدی در روز ۲۸ آذر ماه سال جاری و اعلام شروع قانون هدفمندی یارانه‌ها‌، بازار داخلی در معرض تزریق حدود ۶۰۰۰ میلیارد تومان نقدینگی جدید قرار گرفت‌. آخرین میزان نقدینگی در کشور تا ۱۸ آذر ماه ۲۶۵ هزار میلیارد تومان اعلام شده است.

وجوه خرد ۸۰ هزار تومانی به ازای هر نفر برای ۲ ماه که در دسترس سرپرستان خانوارها قرار گرفته است، قابلیتی برای ورود و سرمایه گذاری در بازاری چون مسکن را ندارد‌. اما این مقادیر قابلیت سوداگری در بازار سرمایه و بازار ارز و سکه را یافته است‌. نرخ سود سپرده‌های بانکی طی چند سال اخیر با کاهش دستوری و یکسان‌سازی نرخ سود سپرده‌ها در بانک‌های دولتی و خصوصی پایین‌تر از انتظار است.

با این حال بانک‌ها هر یک با ارائه طرح‌هایی، مشوق‌هایی را برای نگهداری منابع یارانه‌ای مردم اعلام می‌کنند.به نظر می‌رسد تورم انتظاری مردم را به ورود این منابع به بازار‌های پر بازده از جمله بازار سکه تشویق کرده است‌.

بازار طلا در سراسر جهان طی یک سال گذشته با اقبال فراوانی روبه‌رو بوده است. در پایان سال ۲۰۱۰ قیمت طلا از رقم ۱۰۹۶ دلار پایان ژانویه ۲۰۰۹ تا ۶/۱۴۲۱ دلار رسید که با ۲/۳۲۵ دلار افزایش ۶۶/۲۹ درصد افزایش را ثبت کرده است. در بازار داخلی قیمت سکه در طول سال ۲۰۱۰ با ۱۰۲ هزار تومان رشد قیمت ۶۳/۳۸ درصد سود را نصیب دارندگان خود کرده است. بحران بدهی کشور‌های منطقه یورو کم کم یورو را به ورطه فروپاشی می‌برد.

آن‌چنان‌که سارکوزی‌، رییس‌جمهور فرانسه روز گذشته خروج کشور‌های عضو یورو از این اتحادیه واحد پولی را به مثابه فروپاشی اقتصاد کل اروپا اعلام کرد. در آمریکا توانایی این کشور برای ایجاد اشتغال بیشتر با ابهامات روبه‌رو است. جنگ ارزی آمریکا با چین که به نظر از چالش‌های مراحل بعدی بازار‌های مالی است‌، طلا را با چشم‌انداز افزایشی تا حداقل ۱۵۰۰ دلار برای مقابله با تهدید تورم آتی سوق می‌دهد که این روند بر افزایش قیمت سکه در بازار داخلی موثر خواهد بود.